فرهنگی

طلبه موفق کیست؟ مرزهای هویتی روحانیت در عصر تنوع شغلی

طلبه موفق کسی است که در مسیر تخصصی طلبگی خود به رشد و اثرگذاری رسیده باشد؛ نه کسی که صرفاً مشغول به هر فعالیتی باشد. کارویژه‌های روحانیت، آن دسته از فعالیت‌هایی هستند که به دانش تخصصی علوم اسلامی نیاز دارند: تدریس، تبلیغ، پاسخ‌گویی به شبهات، تربیت دینی، و حضور فعال در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی با محوریت دین.

اگر روحانی به جای پاسخ‌گویی به نیازهای دینی جامعه، به تعمیر خودرو یا مدیریت باشگاه بیلیارد بپردازد، هرچند ممکن است کار مفیدی انجام دهد، اما این فعالیت‌ها در چارچوب هویت طلبگی تعریف نمی‌شوند. افتخار روحانیت در این نیست که کشاورزی کند یا سگ‌های بیمار را تیمار کند؛ بلکه در این است که در جایگاه دینی خود بماند و آن را تقویت کند.

پرتاب‌شدگی هویتی یعنی فاصله گرفتن از مأموریت اصلی. همان‌طور که از یک پزشک انتظار داریم در حوزه سلامت فعالیت کند، از یک روحانی نیز انتظار می‌رود در حوزه دین و اخلاق حضور مؤثر داشته باشد. اگر طلبه‌ای به دلیل اضطرار مالی یا خانوادگی به شغل غیرطلبگی روی آورد، قابل درک است؛ اما نباید آن را به عنوان «طلبگی نوین» معرفی کرد یا هویت روحانیت را با آن بازتعریف کرد.

هویت روحانیت، سرمایه‌ای است که باید حفظ شود؛ نه اینکه در مواجهه با انتظارات غیرواقعی جامعه، قربانی شود.