شرط سعادت جامعه از نگاه پیامبر (ص)
شرط سعادت جامعه از نگاه پیامبر (ص)
جامعهای که ضعیف در آن نتواند حق خود را بدون لکنت از قدرتمند بگیرد، هرگز روی سعادت را نخواهد دید.
این پیام ژرف پیامبر اکرم(ص) که بارها از زبان امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است، سنگ بنای جامعه عدل اسلامی است.
حکومتی که ضعیف را میشنود
امام علی(ع) در نامه به مالک اشتر میفرمایند: «فضای جامعه را چنان قرار ده که مردم به راحتی و بدون ترس با تو سخن بگویند و حتی تو را نقد کنند.»
این تنها یک توصیه اخلاقی نیست؛ شرط قداست و سعادت یک ملت است.
سه رکن جامعه سعادتمند
۱. امنیت برای انتقاد
· ضعیف باید بتواند قدرتمند را نقد کند
· ساختار حکمرانی باید پشتیبان مظلوم باشد
· ترس نباید مانع بیان حق شود
۲. عدالتی بدون لکنت
· گرفتن حق نباید با تتعتع (لکنت و ترس) همراه باشد
· قدرت نباید سپر باطل شود
· زر و زور نباید ابزار ظلم باشد
۳. حاکمیتی خادم
· حکومت اسلامی، محافظ حقوق ضعفاست
· قدرت مسئولیت است، نه امتیاز
· حاکم، خدمتگزار مردم است
مکتبی که مجذوب میکند
رهبر معظم انقلاب در تفسیر این روایت میفرمایند: «مکتب اسلام یعنی حمایت از انسانیت و ارزشهای انسانی… امروز این پیام است که ملتها را مجذوب میکند.»
این همان جاذبه ذاتی اسلام است که در عصر ظلمتهای مدرن، نور امید میبخشد.
راهکارهای عملی
برای حاکمان
· ایجاد شکایات بیواسطه برای مردم
· شفافیت در عملکرد مسئولان
· مجازات قاطع متخلفان قدرتمند
برای جامعه
· تقویت جرئت مدنی برای مطالبه حق
· حمایت جمعی از مظلومان
· افشاگری ظلم، بدون ترس
برای نظام قضایی
· دسترسی آسان به عدالت
· برخورد یکسان با ضعیف و قوی
· سرعت عمل در احقاق حق
جامعه مقدس؛ آرمانی دستیافتنی
شهید مطهری در تفسیر این حدیث میگوید: «ملتی به مقام قداست نمیرسد مگر اینکه ضعیف بتواند بدون لکنت، حقش را از قوی بگیرد.»
این یک آرمان انتزاعی نیست، بلکه معیار عینی برای سنجش سلامت جامعه است.
امروز ما کجای این راهیم؟
· آیا کارگر میتواند بدون ترس از اخراج، حق خود را از کارفرمای قدرتمند بخواهد؟
· آیا شهروند عادی میتواند مسئول بلندپایه را به عدالت بخواند؟
· آیا صوت مظلوم به گوش حاکم میرسد؟
سخن پایانی
جامعه اسلامی، جامعهای است که ضعیف در آن قوی است به پشتوانه عدالت، و قوی در آن ضعیف است در برابر قانون.
این همان مدینه فاضلهای است که پیامبر(ص) وعده داد و علی(ع) برایش حکومت کرد.