فرهنگی

خانه‌ای که فرشتگان می‌بینند؛ راز نگاه حضرت عزرائیل(ع) در پنج وقت نماز

آیت‌الله عبدالله جوادی آملی از جمله فقها و اندیشمندانی است که به طور مفصل درباره حکمت و فلسفه اعمال عبادی دین مبین اسلام سخن گفته است.

دو آیه در قرآن کریم است که در یکی از آن می‌فرماید: فرشتگان و حاملان عرش برای مؤمنان طلب مغفرت می‌کنند؛ و در دیگری می‌فرماید: ملائکةالله برای اهل زمین استغفار می‌کنند.

در آیه اول می‌فرماید: «الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَیُؤْمِنُونَ بِهِ وَیَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آَمَنُوا» در آیه دوم می‌فرماید: «وَالْمَلَآئِکَةُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَیَسْتَغْفِرُونَ لِمَن فِی الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ‏».

گفته‌اند: جمع این دو آیه چنین است که هم آنجا که خدا فرمود: فرشتگان حاملان عرش برای مؤمنان طلب مغفرت می‌کنند؛ و هم آنجا که می‌فرماید: برای اهل زمین استغفار می‌کنند مراد، مؤمنان هستند؛ زیرا فرشتگان غیرمؤمن را نمی‌بینند، غیرمؤمن تاریک است. هر خانه‌ای را که فرشته می‌بیند برای اهل آن خانه طلب مغفرت می‌کند. خانه‌ای که در آن دین حاکم است، روشن است لذا فرشتگان آن را می‌بینند و برای اهل آن طلب مغفرت می‌کنند. کافر چون تاریک است، فرشته او را نمی‌بیند. خدا هم روز قیامت آنان را نمی‌نگرد. «وَلَا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»، «وَلَا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلَا یَنظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ».

اگر انسان توانست خانه و مرکز کار و محیط زیست خود را این چنین روشن کند، کم‌کم نیل او به مقام عالی آسان می‌شود، گرچه در ابتدا سخت است؛ اما بعدها متوجه می‌شود که حرف‌های باطل کم‌کم انسان را می‌رنجاند. گاهی انسان مسائل عقلی و معارف را با گروهی در میان می‌گذارد، چهره آنان گرفته می‌شود؛ چون در ذائقه آنها تلخ است. اما خود از این کلمات لذت می‌برد، آنگاه اگر در جمعی بنشیند که همه‌اش گفتن و شنیدن و خندیدن و خنداندن است، رنج می‌برد. حال که انسان می‌تواند به هر نحو روح خود را تربیت کند، پس چرا او را از راه خوب پرورش ندهد؟ چرا روحش را به کارهای خوب عادت ندهد؟

کسی که به باطن قرآن رسید و آن را خوب تلاوت کرد، فضای منزلش نورانی خواهد شد.

حضرت عزرائیل سلام‌الله علیه،‌ شبانه‌روز پنج بار به هر خانه نگاه می‌کند، پیامبر اکرم(ص) فرمود: این پنج بار در اوقات پنجگانه نماز است تا ببیند آنها در موقع نماز، چه می‌کنند. هر خانه که در آن به نماز، در پنج وقت خود اهمیت داده شود، حضرت عزرائیل شهادتین را تلقین صاحب آن خانه می‌کند.

باز در این زمینه رسول خدا(ص) فرمود: «نوروا بیوتکم بتلاوة القرآن و لا تتخذوها قبورا کما فعلت الیهود و النصاری، صلوا فی الکنائس والبیع و عطلوا بیوتهم»؛ خانه‌هایتان را با خواندن قرآن روشن کنید. اگر عده‌ای با هم در محلی زندگی می‌کنند که نه آثار علمی دارند، و نه خدمتی به اسلام و مسلمین می‌کنند، آنجا دیگر خانه نیست؛ بلکه مقبره‌ای خانوادگی است که عده‌ای مرده در آنجا هستند.

اگر اثری از این خانه برنخیزد، تبدیل به مقبره خانوادگی می‌شود. بگذارید از خانه شما به جامعه نور برسد. مانند یهودی‌ها و مسیحی‌ها نباشید که در خانه عبادت نمی‌کنند و فقط در کنیسه، آن هم در زمان مشخص؛ بلکه عبادت‌های عمومی را در مسجد و عبادت‌های خصوصی را در منازل انجام دهید.

مراکز دینی و مساجد و نماز جمعه و جماعات را باید حفظ کرد و از این فیض بزرگ محروم نبود. علی(ع) می‌فرماید: «فَإنَّ الشّاذَّ عَن أهلِ الحَقِّ لِلشَّیطانِ کَما أنَّ الشّاذَّ مِنَ الغَنَمِ لِلذِّئبِ» همانطور که یک گوسفند مانده از رمه، تحت سرپرستی شبان نیست و طعمه گرگ می‌شود، کسی که جامعه را رها کرده نیز مانند گوسفندی است که رمه را رها کرده باشد.

مرد نابینایی حضور پیامبر اکرم(ص) عرض کرد: من گاهی راهنما دارم که مرا به مسجد می‌آورد؛ گاهی هم راهنمایی که دست مرا بگیرد ندارم. چه کنم؟ فرمود: بین مسجد تا منزل خود طناب یا نخی قرار بده که دست به آن بگیری و به جماعت حاضر شوی. حضرت به نابینا می‌فرماید: به هر وسیله که هست خودت را به مسجد برسان. فاصله گرفتن از امت اسلامی و جامعه مسلمین مخاطره‌آمیز است و بودن در جمع آنان برکاتی به همراه دارد.