فرهنگی

تفسیر حدیث امام حسن مجتبی (ع) درباره جایگاه قرآن در قیامت

 قرآن در قیامت؛ راهنمای بهشت یا رهبر به دوزخ؟ تحلیل بیانی تکان‌دهنده از امام حسن مجتبی (ع)

امام حسن مجتبی(علیه السلام): «قرآن در صحنه قیامت به صورت رهبر و امام ظهور یافته،مردم را به دو دسته تقسیم می‌کند:

۱ـ کسانی که به قرآن عمل نموده،حلال و حرام آن را همانگونه که هست بجا آورده‌اند و متشابه آن را با قلب پذیرا شده‌اند، قرآن اینان را به سوی بهشت جاویدان هدایت می‌نماید.

۲ـ آنان که حدود و قوانینش را ضایع نمودند و محرّماتش را حلال شمرده و به آن تعدّی کردند،قرآن آنها را به سوی آتش (جهنم) روانه می‌سازد.

تفسیر و تحلیل حدیث 

 از امام حسن مجتبی (ع) نقش قرآن را در روز قیامت به تصویر می‌کشد که چگونه این کتاب آسمانی از حالت نوشته به یک شخصیت زنده و فعال تبدیل می‌شود.

۱. قرآن؛ امام و رهبر در قیامت

· تحول قرآن: از کتاب مُرده به رهبر زنده

· شاهد اعمال: قرآن در قیامت به تمام اعمال ما شهادت می‌دهد

· هدایتگر فعال: تنها راهنما نیست، بلکه رهبری می‌کند و تقسیم‌بندی می‌نماید

۲. گروه نخست: رهروان راستین قرآن ویژگی‌های این گروه:

· عمل به محکمات” به این معناست که انسان احکام روشن و بدون ابهام قرآن را در زندگی خود به طور کامل اجرا کرده و به آنها عمل نماید.

· پذیرش متشابهات: آیات متشابه را با  رجوع به محکمات و قلب سلیم پذیرفته‌اند

· حفظ حدود: مرزهای الهی را رعایت کرده‌اند

· پاداش آنها: هدایت به بهشت جاویدان

۳. گروه دوم: متجاوزان به حریم قرآن ویژگی‌های این گروه:

· تضییع حدود: قوانین قرآن را نادیده گرفته‌اند

· تحلیل حرام: محرمات را حلال شمرده‌اند

· تجاوزگری: از حدود الهی تعدی کرده‌اند

· سرنوشت آنها: رهسپاری به دوزخ

۴. درس‌های عملی برای زندگی دنیوی

· قرآن خواندنی نیست؛ زندگی کردنی است: باید در تمام شئون زندگی جاری شود

· تلفیق عقل و قلب: هم باید محکمات را فهمید و هم متشابهات را با قلب پذیرفت

· مسئولیت در برابر قرآن: هر آیه‌ای تکلیفی برای ما ایجاد می‌کند

۵. پیوند با مفاهیم قرآنی

· “وَیَومَ نَبعَثُ فِی کُلِّ أُمَّةٍ شَهیدًا عَلَیهِم مِن أنفُسِهِم” (و روزی که در هر امتی گواهی از خودشان بر آنان برانگیزیم) - نحل: ۸۹

· “فَمَنِ اتَّبَعَ هُدایَ فَلَا یَضِلُّ وَلَا یَشقَى” (پس هر که از هدایت من پیروى کند، نه گمراه شود و نه تیره‌بخت) - طه: ۱۲۳

نتیجه‌گیری

قرآن تنها یک کتاب برای تلاوت نیست، بلکه معیار سنجش اعمال و رهبر قیامتی ماست. نحوه تعامل ما با قرآن در دنیا، تعیین می‌کند که در قیامت جزء کدام دسته باشیم: گروهی که قرآن دستشان را گرفته به بهشت می‌برد، یا گروهی که قرآن پشت‌شان می‌کند و به دوزخ می‌راند.