فرهنگی

از فاطمه ایرانی تا امروز: ۱۰۷ سال ثبت هویت در ایران

در تاریخ ۳ دی ماه ۱۲۹۷ هجری شمسی اولین شناسنامه ایرانی به شماره ۱ صادر شد. پس از انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران به همین مناسبت سوم دی ماه را به نام «روز ثبت احوال» نامگذاری کرد. 

در گذشته‌ای نه چندان دور حدود همین یک قرن پیش، امور مربوط به تولد و ازدواج ایرانیان بدون ثبت رسمی و بیشتر با مراجعه به روحانیون، ریش سفیدان و بزرگان به شکل سنتی انجام می‌گرفت. ثبت احوال به شیوه کنونی با الگو گرفتن از اروپاییان در ایران رواج یافت.  

در ایران در سال‌های پایانی قرن سیزدهم و همزمان با نوسازی و مدرنیزاسیون و نیاز به شناسایی اتباع جهت ایجاد ارتش منظم، اخذ مالیات و… تاسیس ثبت احوال در دستور کار قرارگرفت. از این رو در ۳۰ آذر ماه ۱۲۹۷ هجری شمسی سندی با ۴۱ ماده در جلسه‌ای به تصویب هیئت وزیران رسید و اداره‌ای به نام سجل احوال در وزارت داخله (کشور) وقت به وجود آمد. سه روز بعد در تاریخ ۳ دیماه ۱۲۹۷ این اداره با صدور اولین شناسنامه برای دختری به نام «فاطمه ایرانی» در تهران فعالیت خود را آغاز کرد.

نام های اداره ثبت احوال 

در ۲۰ خرداد ۱۳۰۷ بر اساس مصوبه ای «اداره کل احصائیه و سجل احوال» به عنوانی نهادی وابسته به وزارت کشور با وظایف مستقل آغاز به کار کرد. نام این نهاد با بازنگری وظایف و آئین نامه‌های مربوط به آن در سال ۱۳۱۹ به «اداره کل آمار و ثبت احوال» تغییر یافت. سپس در سال ۱۳۵۵ با تعریف وظایف و ساختار جدید، این نهاد به نام نهایی «سازمان ثبت احوال کشور» تغییر نام داد و همچنان همین نام را بر پیشانی خود دارد.