رمز موفقیت: کار کم همیشگی یا کار زیاد مقطعی؟
رمز موفقیت: کار کم همیشگی یا کار زیاد مقطعی؟
قَلِيلٌ مَدُومٌ عَلَيْهِ خَيْرٌ مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ
● کار کم اما مستمر و پر نشاط، بهتر از کار بسیار و ملالتآور و موقت است. | حکمت ۴۴۴ نهجالبلاغه
این کلام حکیمانه امام علی(ع)، یکی از کلیدیترین قوانین موفقیت در تمام عرصههای زندگی فردی، عبادی، علمی و اجتماعی را بیان میکند: «قانون تداوم».
نکات تفسیری
۱. کیفیت بر کمیت: محور اصلی این حکمت، برتری «کیفیت عمل» ناشی از استمرار، بر «کمیت ظاهری» ناپایدار است. این اصل در قرآن نیز مورد تأکید است: «وَ لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ…» (حجر:۸۸) و نگاه خود به زندگانی پُرفراخی که به برخی دادهایم مدوز… که نشان میدهد تمرکز بر کمیّات زودگذر، هدف نیست.
۲. نفس انسان و ملالت: امام(ع) به شناخت دقیق از طبیعت انسان اشاره میکنند. انسان از تکرار خسته میشود (مَمْلُول). بنابراین برنامهریزی باید بر اساس این فطرت باشد، نه در برابر آن. این همان «قَصْدُ الْمَثَرَاتِ» (میانهروی در راهها) است که در حدیثی از پیامبر(ص) آمده: «أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ أَدْوَمُهَا وَ إِنْ قَلَّ».
۳. ثمره تداوم (مَدُومٌ عَلَيْهِ): عمل کم اما پیوسته:
* تبدیل به عادت و ملکه نفسانی میشود.
* تدریجاً بر حجم و کیفیت آن افزوده میشود.
* نتایج شگفت و پایدار به بار میآورد(مانند قطرههای آب که بر اثر تداوم، سنگ را سوراخ میکنند).
* مایه رضایت و نشاط درونی میشودو انسان را از خستگی و دلزدگی (مَلَال) دور میکند.
۴. آفت کار بیثبات (مَمْلُولٌ مِنْهُ): کار زیاد اما مقطعی و بدون اشتیاق:
* ناپایدار است و به سرعت رها میشود.
* حتی اگر نتیجهای موقت دهد، تداوم ندارد.
* سبب دلسردی، یأس و احساس شکست میگردد.
* انرژی روانی فرد را به هدر میدهد.
جمعبندی و کاربرد امروزی:
امام علی(ع) در این حکمت، استراتژی خردمندانهای برای مدیریت زمان، انرژی و انگیزه ارائه میدهند. این سخن، پاسخی به چالش امروز ما در فضای پرشتاب مجازی و دنیای مصرفگراست که بر «انفجار کار در لحظه» تأکید دارد، ولی از «ریتم پایدار و همیشگی» غافل است. خواه در عبادت، مطالعه، ورزش، مهارتآموزی یا هر پروژه زندگی، پیروی از این اصل «کم و پیوسته» تنها راه رسیدن به قلّههای پایدار است.