فرهنگی

🔥 وقتی دشمنی‌ها شعله‌ور می‌شوند؛ پاسخ قرآن چیست؟

در جهانی که دشمنی‌ها گاه آشکار و گاه پنهان، در روابط فردی و اجتماعی رخ می‌نمایند، قرآن به‌عنوان کتاب هدایت، نه‌تنها سکوت نمی‌کند بلکه راهکارهایی عمیق، انسانی و الهی برای مواجهه با دشمنی‌ها ارائه می‌دهد. این پاسخ‌ها، برخلاف واکنش‌های هیجانی و انتقام‌جویانه، ریشه در حکمت و آرامش دارند.

🛡️ صبر؛ نخستین سپر در برابر دشمنی

«وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا»(سوره مزمل، آیه ۱۰)

در تفسیر المیزان آمده است که «هجرت جمیل» یعنی دوری با وقار و بدون خشونت. قرآن به پیامبر توصیه می‌کند که در برابر آزار زبانی دشمنان، صبر پیشه کند و با زیبایی از آنان فاصله بگیرد؛ نه با نفرت، بلکه با عزت.

🕊️ نیکی در برابر بدی

«ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ»  (سوره فصلت، آیه ۳۴)

در تفسیر نمونه آمده است که این آیه، یکی از بلندترین قله‌های اخلاقی قرآن است. پاسخ دادن به دشمنی با نیکی، نه‌تنها دشمن را خلع سلاح می‌کند، بلکه گاه دل او را نرم کرده و رابطه‌ای دوستانه پدید می‌آورد.

⚖️ عدالت؛ مرز پاسخ‌گویی

 «وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ»  (سوره مائده، آیه ۸)

در تفسیر نور آمده است که حتی اگر با گروهی دشمنی دارید، نباید این دشمنی باعث شود که از مسیر عدالت خارج شوید. عدالت، ستون اصلی پاسخ‌گویی قرآنی به دشمنی‌هاست.

🧠 حکمت در برخورد

قرآن در مواجهه با دشمنان، همواره دعوت به تفکر، گفت‌وگو و پرهیز از خشونت بی‌دلیل دارد. در تفسیر ثقین تأکید شده که برخورد با دشمن باید بر اساس حکمت، موعظه نیکو و جدال احسن باشد (سوره نحل، آیه ۱۲۵).

🕊️ قرآن؛ نسخه‌ای الهی برای آرامش روان

در دنیای پرهیاهوی امروز، اضطراب و فشارهای روانی به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده‌اند. اما قرآن، کتابی آسمانی و هدایتگر، راهی روشن برای رسیدن به آرامش درونی پیش پای انسان می‌گذارد. این متن کوتاه، نگاهی دارد به نقش قرآن در آرامش روانی انسان، با استناد به تفاسیر معتبر شیعه.

🌿 آرامش از جنس ایمان

در آیه‌ای خداوند می‌فرماید:

 «أَلا بِذِكرِ اللَّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ» (سوره رعد، آیه ۲۸)

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان توضیح می‌دهد که ذکر خدا نه‌تنها یادآوری لفظی، بلکه حضور قلبی و اتصال روحی به منبع هستی است. این اتصال، اضطراب را از دل می‌زداید و انسان را در برابر ناملایمات مقاوم می‌سازد.

🌧️ تسکین در لحظات سخت

در تفسیر نور آمده است که قرآن با داستان‌هایی از پیامبران، صبر و امید را به مخاطب القا می‌کند. وقتی انسان با مشکلات روبه‌رو می‌شود، خواندن آیات مربوط به صبر ایوب یا نجات موسی، حس همدلی و امید را در دل او زنده می‌کند.

🔍 هدایتگری در تاریکی ذهن

قرآن نه‌تنها آرامش می‌بخشد، بلکه مسیر درست را نیز نشان می‌دهد. در تفسیر ثقین آمده است که هدایت قرآنی، انسان را از سردرگمی نجات می‌دهد و با روشن‌سازی هدف زندگی، از اضطراب وجودی می‌کاهد.

 ایمنی و دانایی در کلام امام رضا عليه‌السلام

  امام رضا علیه السلام : «مَن خافَ أمِنَ و مَنِ اعتَبرَ أبصَرَ و مَن أبصَرَ فَهِمَ و مَن فَهِمَ عَلِمَ».

  هر كه [از خدا و عذاب قيامت ]بترسد، ايمن باشد و هر كه عبرت گيرد، بينا شود و هر كه بينا شود، فهميده گردد و هر كه فهميده شود، دانا گردد.

 📚 بحار الأنوار : ج۷۸ ص۳۵۲ ح۹

پیامبر نور: هجرت از مکه به مدینه

در شبی ساکت و پراسرار، قدم بر مسیر نور گذاشت؛ هجرتی که نه فرار، که فرمان خدا بود.

از مکه، شهر خاطرات و رنج، به سوی مدینه، شهر امید و برادری.

این سفر، سرآغازی شد برای درخشان‌ترین تمدن انسانی، که در سایه پیوند برادری و ایمان شکل گرفت.

هجرت رسول اکرم، درس رهایی از تاریکی‌ها به روشنایی‌هاست؛ درسی برای همه اعصار که گاهی برای رشد، باید رها کرد و حرکت نمود.

و اینگونه بود که قصه مکه پایان نیافت، بلکه در مدینه، شکوفا شد.

شبی ساکت و پراسرار، قدم بر مسیر نور گذاشت؛ هجرتی که نه فرار، که فرمان خدا بود.

از مکه، شهر خاطرات و رنج، به سوی مدینه، شهر امید و برادری.

این سفر، سرآغازی شد برای درخشان‌ترین تمدن انسانی، که در سایه پیوند برادری و ایمان شکل گرفت.

هجرت رسول اکرم، درس رهایی از تاریکی‌ها به روشنایی‌هاست؛ درسی برای همه اعصار که گاهی برای رشد، باید رها کرد و حرکت نمود.

و اینگونه بود که قصه مکه پایان نیافت، بلکه در مدینه، شکوفا شد.

شبی که آسمان به وجود یک انسان افتخار کرد✨ 

امشب، شب فداکاری است. شبی که علی (ع) جانش را روی دست گرفت و در بستر پیامبر (ص) خوابید تا نور اسلام برای همیشه بدرخشد.

وقتی پیامبر (ص) پرسید: «آیا در بستر من می‌خوابی؟» حضرت علی(ع) تنها یک سؤال پرسید: «آیا با این کار تو سالم می‌مانی؟» و با شنیدن پاسخ«آری»، با چشمانی پر از نور، سجدهٔ شکر به جا آورد.

خداوند در این شب به فرشتگانش مباهات کرد و فرمود: «بنگرید به بهترین مخلوقم؛علی که جانش را برای رضای من فروخت.»

✍️ این آیه در شأن او نازل شد: «وَمِنَ النَّاسِ مَن یشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ…» «و از میان مردم،کسی است که جان خود را برای طلب خشنودی خدا می‌فروشد…» (بقره، ۲۰۷)

چه افتخاری بالاتر از این که مولایمان، اسوهٔ ایثار و فداکاری است؟ امشب،شب شکرگزاری برای نعمت ولایت علی (ع) است.