فرهنگی

 راز مخفی حیوانات که انسان آن را فراموش کرده است! (از زبان امام سجاد)

💥امام سجاد علیه السلام فرمودند:

مَا بَهِمَتِ‏ الْبَهَائِمُ‏ فَلَمْ‏ تُبْهَمْ‏ عَنْ‏ أَرْبَعَةٍ مَعْرِفَتِهَا بِالرَّبِّ وَ مَعْرِفَتِهَا بِالْمَوْتِ وَ مَعْرِفَتِهَا بِالْأُنْثَى مِنَ الذَّكَرِ وَ مَعْرِفَتِهَا بِالْمَرْعَى عَنِ الْخِصْبِ. 

◀️ چهار چیز برای چارپایان نیز معلوم است: 

۱.معرفت خدا

۲. معرفت مرگ

۳ معرفت نر و ماده

۴. و معرفت چراگاه از زمین حاصلخیز. 

📚الأمالي (للطوسی) ج ۱، ص ۵۹۴

این حدیث شگفت‌انگیز از امام سجاد (علیه السلام) پرده از روی بعدی ناشناخته از آفرینش برمی‌دارد و بینش عمیقی درباره شناخت فطری ارائه می‌دهد. در ادامه، تحلیل و بسته محتوایی آن را تقدیم می‌کنم.

تفسیر و تحلیل حدیث

امام سجاد (ع) در این روایت به یک حقیقت غریزی و فراموش‌شده اشاره می‌فرمایند: حیوانات نیز از یک سطح از “معرفت” برخوردارند که برای ادامه حیات و انجام نقش خود در جهان آفرینش ضروری است.

تحلیل چهار شناخت:

1. مَعْرِفَتِهَا بِالرَّبِّ (شناخت پروردگار):

   · این بخش عمیق‌ترین و قابل‌تأمل‌ترین مفهوم است. این شناخت لزوماً به معنای “تفکر فلسفی” نیست، بلکه حسّ فطری توحید و وابستگی به یک مبدأ متعالی است. این همان چیزی است که در آیات قرآن مانند «وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ» (اسراء/۴۴) به آن اشاره شده است. حیوانات در نهاد خود، خالق را می‌شناسند و این شناخت در غریزه بقا و حرکت در مسیر تقدیر الهی تجلی می‌یابد.

2. مَعْرِفَتِهَا بِالْمَوْتِ (شناخت مرگ):

   · حیوانات خطر و مرگ را درک می‌کنند. این شناخت، غریزه فرار از خطر و حفظ جان را در آنها به راه می‌اندازد. این آگاهی، برخلاف انسان، همراه با ترس از عواقب اخروی نیست، اما یک ادراک طبیعی از پایان زندگی است.

3. مَعْرِفَتِهَا بِالْأُنْثَى مِنَ الذَّكَرِ (شناخت نر از ماده):

   · این شناخت، پایه تداوم نسل و بقای گونه‌هاست و به وضوح در رفتارهای جفت‌یابی و تولیدمثل حیوانات مشهود است.

4. مَعْرِفَتِهَا بِالْمَرْعَى عَنِ الْخِصْبِ (شناخت چراگاه حاصلخیز از بی‌حاصل):

   · این شناخت، غریزه تأمین معاش و بقای فردی است. حیوانات به خوبی می‌دانند کجا غذا پیدا کنند و از خطر گرسنگی در امان بمانند.

پیام کلی حدیث: این روایت به انسان می‌آموزد که جهان آفرینش، بسیار هدفمند و دارای نظمی حکیمانه است. حتی حیوانات نیز به اندازه‌ای که برای نقش آفرینی در این جهان نیاز دارند، از دانش و شناخت فطری برخوردار شده‌اند. این موضوع، هم نشانه‌ای از عظمت پروردگار است و هم درس تواضع برای انسان که گمان می‌کند تنها موجود عاقل و صاحب معرفت است.

راز شادکامی که در جلوی چشمانتان است، اما آن را نمی‌بینید! (+ معرفی کتاب)

🔸 بهترین روز زندگی‌تان را به یاد بیاورید و تصور کنید دوباره آن روز را زندگی می‌کنید؛ تصور کنید همان آفتاب و آسمان صاف و هم‌نشینی با دوستانتان را بارها تجربه می‌کنید؛ 

انگار در بهترین روز زندگی‌تان زندانی شده باشید. اگر این‌طور می‌شد، دیگر آن روز هیجان‌انگیز، لذت‌بخش و معنادار نبود. 

ما «عادت» می‌کنیم و معنایش این است که به محرک‌هایی که تکراری می‌شوند کمتر و کمتر واکنش نشان می‌دهیم.

🔹 اما آیا می‌توانید به چیزهایی که دیگر آن‌ها را حس نمی‌کنید یا به آن‌ها بی‌توجه شده‌اید آن حس شگفتی و تازگیِ بار اول را بازگردانید؟ 

موضوع این کتاب همین است. در این کتاب می‌پرسیم چگونه می‌توانیم در دفتر کار، در خانه و در مناسبات اجتماعی بر عادت‌کردن غلبه کنیم و این کار چه تأثیری بر شادکامی و بهبود روابط اجتماعی‌مان خواهد گذاشت.

🔸 این مهارت را نه‌فقط دربارۀ امور ناخوشایند، که همچنین دربارۀ رخدادها و روابط بد و ناخوشایند نیز خواهیم آموخت. ما باید بتوانیم حساسیت خود را به نابهنجاری‌ها و فساد و تبعیض نیز بازیابیم تا برای تغییر انگیزه پیدا کنیم. 

علاوه‌براین، در این کتاب بررسی می‌کنیم که دیدن چیزها از زاویۀ جدید چگونه می‌تواند باعث بروز خلاقیت و نوآوری شود.

کتاب «دوباره نگاه کن» 

قدرت توجه به چیزهایی که همیشه پیش چشممان بوده‌اند.

💠 وظیفه معلمان: مبارزه با ظلم جهانی با سلاح علم و ایمان

در دیداری که مقام معظّم رهبری در نهم اردیبهشت ۱۳۷۱ با معلمان داشتند، بر نقش خطیر این قشر در نبرد جهانی بین مستکبران و مستضعفان تأکید کردند.

📜 محورهای اصلی بیانات رهبری

۱. جهان امروز؛ عرصه تقابل دو جبهه

· از یک سو: قدرتمندان و زورگویان جهانی

· از سوی دیگر: ملت‌های مظلوم و مستضعف

· این نبرد، واقعیتی تلخ و آشکار است که در آن ظلم به اوج رسیده است.

۲. نشانه‌های «مَلأَ ظُلماً وَ جَوراً» در عصر حاضر

· دست‌های پلید قدرت، دنیا را از ظلم پر کرده‌اند.

· به فرموده امیرالمؤمنین(ع): «هیچ خانه و کاشانه‌ای نیست مگر آنکه ظلم آنان به آن راه یافته است.» (خطبه ۹۸)

۳. تکلیف ملت ایران: مبارزه با ظلم جهانی

· مبارزه با بی‌عدالتی، حق‌کشی و مردم‌کشی رسالت ماست.

· این مبارزه تنها با علم، معرفت و ایمان ممکن است، نه با بیکاری و بیهودگی.

۴. نقش کلیدی معلمان

· معلمان با تربیت نسل جوان و نوجوان، سلاحِ علم و ایمان را در اختیار آنان می‌گذارند.

· هشیاری، ایمان و تلاش همه‌جانبه معلمان، پشتوانه مبارزه با استکبار است.

«معلمی تنها یک شغل نیست؛ یک جهاد فرهنگی است در میدان مبارزه با ظلم جهانی.»

پیامبر اکرم (ﷺ) : «اُطلُبُوا العِلمَ … لِأَنَّهُ مَعالِمُ الحَلالِ وَالحَرامِ، ومَنارُ سُبُلِ الجَنَّةِ، وَالمُؤنِسُ فِي الوَحشَةِ، وَالصّاحِبُ فِي الغُربَةِ وَالوَحدَةِ، وَالمُحَدِّثُ فِي الخَلوَةِ».

دانش بجوييد…؛ چرا كه نشانه‌هاى (وسيله شناخت) حلال و حرام است، و چراغ راه‌نماى راه‌هاى بهشت، و همدم بى‌كسى، و يار غربت و تنهايى، و هم‌سخن در خلوت

📚 أمالی طوسی : ص٤٨٨ ح ١٠٦٩

این حدیث نورانی از پیامبر اکرم (ص) زیباترین توصیف را از مقام و نقش علم ارائه می‌دهد. در ادامه، تحلیل و بسته محتوایی آن را تقدیم می‌کنم.

تفسیر و تحلیل حدیث اُطلُبُوا العِلمَ

پیامبر (ص) در این روایت، علم را به چندین نقش حیاتی تشبیه می‌فرمایند که هر کدام دریایی از معنا را در خود دارد:

۱. «مَعالِمُ الحَلالِ وَالحَرامِ» (نشانه‌های شناخت حلال و حرام):

· علم، چراغ راه تشخیص خوب از بد و درست از نادرست در زندگی است. بدون علم، انسان در تاریکی گناه و اشتباه گرفتار می‌شود.

۲. «مَنارُ سُبُلِ الجَنَّةِ» (چراغ راه‌های بهشت):

· علم تنها به جنبه منفی (اجتناب از حرام) نمی‌پردازد، بلکه مسیرهای مثبت سعادت و نجات را نیز روشن می‌کند و مانند فانوس دریایی، راه رسیدن به کمال و بهشت را نشان می‌دهد.

۳. «المُؤنِسُ فِي الوَحشَةِ» (همدم بی‌کسی):

· علم، بهترین مونس در تنهایی‌هاست. هنگامی که انسان احساس غربت یا بی‌پناهی می‌کند، دانایی و کتاب، همدمی می‌شوند که ترس و وحشت را به آرامش تبدیل می‌کنند.

۴. «الصّاحِبُ فِي الغُربَةِ وَالوَحدَةِ» (یار غربت و تنهایی):

· این نقش تأکید دیگری بر همدم بودن علم است. چه در سفر باشی و از وطن دور، چه در خلوت خود، علم یاری است که هرگز انسان را ترک نمی‌کند.

۵. «المُحَدِّثُ فِي الخَلوَةِ» (هم‌سخن در خلوت):

· این عمیق‌ترین توصیف است. علم فقط یک همدم منفعل نیست، بلکه هم‌سخنی فعال است که با جان و دل انسان گفتگو می‌کند و در خلوت، بهترین مکالمه‌های معنوی را برای او به ارمغان می‌آورد.

پیام کلی: این حدیث می‌فرماید علم، تنها یک مدرک یا معلومات نیست؛ بلکه زنده، پویا و همراه همیشگی انسان است که هم راهنمای زندگی است، هم مونس تنهایی و هم سخنگوی دل.

راز گرامیداشت هفته دفاع مقدس؛ از ایستادگی تا جاودانگی

 پاسخی ساختاریافته و محتوایی به پرسش “علت گرامی داشت هفته دفاع مقدس":

مقدمه: پرسش شما بسیار اساسی است.گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس صرفاً یک مراسم یادبود نیست، بلکه فریضه‌ای برای حفظ هویت، تاریخ و آینده ملت ایران است. در ادامه به مهم‌ترین علل این گرامیداشت اشاره می‌شود:

۱. حفظ دستاورد عظیم “دفاع” در برابر “تجاوز”

· جنگ تحمیلی یک “دفاع مقدس” بود، نه یک جنگ تهاجمی. این تفاوت، ماهیتی ارزشی به آن می‌بخشد. ملت ایران در برابر یکی از طولانی‌ترین و پیچیده‌ترین جنگ‌های قرن بیستم ایستادگی کرد و حفظ تمامیت ارضی کشور بزرگ‌ترین دستاورد این دفاع بود.

· مقایسه تاریخی که شما به درستی اشاره کردید: در دوران قاجار و پهلوی، بدون جنگ‌های بزرگ، بخش‌های عظیمی از خاک ایران جدا شد. اما در این دفاع ۸ ساله، با اتحاد ملت و رهبری حکیمانه امام خمینی (ره)، حتی یک وجب از خاک کشور به دشمن واگذار نشد.

۲. زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدا، ایثارگران و آزادگان

· این دفاع با ایثار ۱۸۸,۰۰۰ شهید، ده‌ها هزار جانباز و آزاده همراه بود. گرامی‌داشت دفاع مقدس، در حقیقت قدردانی از این عظیم‌ترین سرمایه‌های ملی است. فراموشی آنان برابر با ناسپاسی تاریخی است.

· الگوسازی برای نسل جوان: نسل امروز نیاز به قهرمانان راستین و الگوهای عینی دارد. شهیدان دفاع مقدس، برترین الگوهای ایثار، ایمان، وطن‌دوستی و اخلاق هستند.

۳. تبیین درس‌ها و ارزش‌های جاودان دفاع مقدس

· دفاع مقدس تنها یک رویداد نظامی نبود؛ مکتبی بود انسان‌ساز که ارزش‌هایی مانند:

  · استکبارستیزی

  · اتکال به خدا (توکل)

  · وحدت و همبستگی ملی

  · ظلم‌ستیزی

  · قدرت خلاقیت و نوآوری در شرایط سخت (خودکفایی) را به جهانیان آموخت. این ارزش‌ها برای ساختن آینده‌ای مستقل و قدرتمند همواره کاربرد دارند.

۴. نمایش قدرت بازدارندگی و هشدار به دشمنان

· دفاع مقدس به دنیا ثابت کرد که ملت ایران قدرت مقاومت در برابر زورگویان جهانی را دارد. این میراث، قدرتمندترین بازدارنده در برابر هرگونه تجاوز آینده است. گرامی‌داشت آن، پیام روشنی به دشمنان می‌فرستد که روحیه ایثار و مقاومت همچنان در ملت ایران زنده است.

۵. پاسخ به “چراهای” نسل جدید

· نسل سوم و چهارم انقلاب به طور طبیعی با فضای جنگ فاصله دارند. برگزاری این مراسم فرصتی برای انتقال مفاهیم، رشادت‌ها و دلایل آن دوران از زبان خود رزمندگان و ایثارگران است تا نسل جدید ریشه‌های هویتی خود را بهتر بشناسد.

گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس،یک انتخاب نیست، یک ضرورت است.

این کار، قدردانی از گذشته، آموزش برای حال و سرمایه‌گذاری برای آینده است تا مبادا ملتی که تاریخ خود را فراموش کند، محکوم به تکرار اشتباهاتش باشد.

درود بر شهدا، ایثارگران و همه آنان که نام و یادشان چراغ راه آینده این ملت است.