فرهنگی

معماری هستی: چرا خدا گاهی کارها را مستقیماً به خودش نسبت می‌دهد و گاهی به فرشتگان؟ 🪶

یکی از پرسش‌های قدیمی که حتی در زمان ائمه(ع) نیز مطرح بوده، این تناقض‌نمای قرآنی است:

📖 پرسش:

“چرا در قرآن، گاهی «ستاندن جان» به خدا نسبت داده شده: «اللهُ یَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ…» گاهی به «فرشتهٔ مرگ»: «قُلْ یَتَوَفّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ…» و گاهی به «گروهی از فرشتگان»: «الَّذِینَ تَتَوَفّاهُمُ الْمَلائِكَةُ…»؟ آیا این آیات با هم در تضاد نیستند؟”

💡 پاسخ استادانه امام (علیه‌السلام) به این پرسش:

پاسخ امام، کلیدی اساسی برای فهمیدن نحوهٔ مدیریت جهان هستی از نگاه قرآن به ما می‌دهد:

1. خدا، مدیر کل هستی است، نه کارگر جزء: خداوند متعال، آنقدر بزرگ و بلندمرتبه است که مستقیماً در امور جزئی و اجرایی مداخلهٔ فیزیکی نمی‌کند. این به معنای ناتوانی نیست، بلکه نشانهٔ عظمت و نظام‌مند بودن خلقت است.

2. قانون «واسطه‌ها» در جهان: خداوند در جهان، برای امور مختلف، واسطه‌ها و مجریانی قرار داده است. فرشتگان، سفرا و کارگزاران او در عالم هستند. این همان مفهوم «اصطفا» (گزینش) است که در قرآن می‌خوانیم: «اَللّهُ‌ یَصْطَفِي مِنَ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا».

3. فعل کارگزار، فعل خودِ اوست: وقتی فرشته‌ای به دستور خدا کاری را انجام می‌دهد، در حقیقت، این خدا بوده که آن کار را از مسیر آن فرشته انجام داده است. بنابراین، هم می‌توان گفت “فرشته جان را می‌ستاند” (نگاه به مجری) و هم می‌توان گفت “خدا جان را می‌ستاند” (نگاه به فرمانده کل).

🔎 یک مثال ساده: رئیس جمهور یک کشور را در نظر بگیرید.وقتی او فرمانی صادر می‌کند و وزارتخانه‌ها آن را اجرا می‌کنند، مردم می‌گویند:

· “وزارت راه، جاده ساخت.” (نگاه به مجری)

· “دولت، جاده ساخت.” (نگاه به مجموعه)

· “رئیس جمهور، جاده ساخت.” (نگاه به رهبر و تصمیم‌گیرنده اصلی) همهٔاین جملات درست است؛ زیرا فعل وزیر، در حقیقت فعل دولت و در نهایت، فعل رئیس جمهور است.

✨ نکته نهایی: امام در ادامه توضیح می‌دهند که حتی نوع فرشتگانی که جان انسان را می‌ستانند،بستگی به عمل و ایمان خود او دارد:

· برای افراد نیکوکار، فرشتگان رحمت می‌آیند.

· برای افراد گناهکار، فرشتگان عذاب مأموریت می‌یابند.

پس این آیات نه تنها تناقض ندارند، بلکه سیستم حکمرانی خداوند بر جهان را به ما نشان می‌دهند: سیستمی مبتنی بر نظم، قانون‌مداری و واسطه‌های مقدس.

منبع: الإحتجاج، جلد ۱، صفحه ۳۶۴

نجوای یک عاشق: پرسش‌های آتشین امام سجاد (ع) با معبود 🌙

در سکوت و تاریکی شب، امام سجاد (علیه‌السلام) با خدای خود، نجوایی عاشقانه و پرسشی پراشک آغاز می‌کند. این دعا، گفتگویی است از جنس عشق و حیرتی ژرف؛ عاشقی که از معشوق می‌پرسد

🌙مناجات شبانگاهی؛ دعای منسوب به امام سجاد علیه‌السّلام

ِالهی، اَ تُحْرِقُ بِالنّارِ وَجْهی: 

خدای من! آیا صورتم را با آتش می سوزانی

وَ کانَ لَکَ مُصَلِّیا؟

 در حالی که برایت نماز می‌خوانده؟

اِلهی، اَ تُحْرِقُ بِالنّارِ عَیْنی:

خدای من! آیا چشم هایم را در آتش می سوزانی 

وَ کانَتْ مِنْ خَوْفِکَ باکِیَةً؟ 

آن هم چشم‌هایی که از ترست، گریان بوده؟

اِلهی، اَتُحْرِقُ بِالنّارِ لِسانی: 

خدای من! آیا زبانم را می سوزانی

وَ کانَ لِلْقُرْانِ تالِیا؟

 در حالی که قاری قرآن بوده؟

اِلهی، اَتُحْرِقُ بِالنّارِ قَلْبی:

 خدای من! آیا قلبم را در آتش می سوزانی

وَ کانَ لَکَ مُحِبّا؟

 در حالی که سرشار از محبّت تو بوده؟

اِلهی، اَتُحْرِقُ بِالنّارِ جِسْمی: 

خدای من! آیا بدنم را در آتش می سوزانی

وَ کانَ لَکَ خاشِعا؟

 در حالی که خاکسار تو بوده است؟

اِلهی، اَتُحْرِقُ بِالنّارِ اَرْکانی:

خدای من! آیا دست و پاهایم را در آتش می‌سوزانی

وَکانَتْ لَکَ رُکَّعا سُجَّدا؟

 در حالی که برایت رکوع و سجده کرده‌اند؟

تحلیل و پیام کلیدی برای زندگی امروز:

این دعا فقط یک پرسش ساده نیست؛ درس یک رابطه است:

· رابطه‌ای بر اساس عشق، نه ترس: حضرت با استناد به “محبت” و “عبادت"، منطق عاشقانه‌ای را پیش می‌کشد. اینجا سخن از بنده‌ای ترسو نیست، بلکه عاشقی است که از جایگاه “ارادت” با معشوق خود سخن می‌گوید.

· پاسخ به یک شبهه بزرگ: این مناجات، پاسخی نغز به این پرسش همیشگی است که “چرا عابدان و محبان هم ممکن است گرفتار عذاب شوند؟” امام با زبان حال می‌فرمایند: “بینهایت بعید است که تو، این همه نور و عشق را با آتش پاسخ دهی.”

· الگویی برای مناجات ما: به ما می‌آموزد که چگونه با خدا راز و نیاز کنیم؛ نه با زبانی dry و رسمی، بلکه با زبانی از جنس دل، با استدلال‌های عاشقانه و با تکیه بر الطاف بی‌پایان او.

این مناجات، نوای امید و عشق در دل شب است. نویدی است که می‌گوید: رحمت خدا بر غضبش پیشی گرفته است.

هنر برخورد با انتقاد، درس‌هایی از امام باقر (ع)

➖روش برخورد با انتقاد!

🛑رُوِيَ عَنْهُ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ أَنَّهُ قَالَ لَهُ: يَا جَابِرُ: إِنْ ذُمِمْتَ فَلَا تَجْزَعْ وَفَكّرْ فِيمَا قِيلَ فِيكَ فَإِنْ عَرَفْتَ مِنْ نَفْسِكَ مَا قِيلَ فیک فَسُقُوطُكَ مِنْ عَيْنِ اللَّهِ جَلَّ وَعَزَّ عِنْدَ غَضَبِكَ مِنَ الْحَقِّ أَعْظَمُ عَلَيْكَ مُصِيبَةٌ مِمَّا خِفْتَ مِنْ سُقُوطِكَ مِنْ أَعْيُنِ النَّاسِ وَ إِنْ كُنْتَ عَلَى خِلافِ مَا قِيلَ فِيكَ فَثوابٌ اكْتَسَبْتَهُ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَتْعَبَ بَدَنُكَ

امام باقر علیه‌السّلام به جابر فرمود: 

⬅️ [ای جابر!] چنانچه نكوهش شدی‌ بيتابی‌ مكن و پيرامون آنچه در باره‌ات گفته شده بیندیش پس اگر آن[عیب] را در خود يافتی‌، در اين صورت از چشم خداوند افتادن بخاطر بر آشفتن از [حرفِ]حق، برای‌ تو مصيبت بارتر از آن ترسی‌ است كه از سقوطت در ديدۀ مردم داری‌.

⬅️ و چنانچه خلاف آنچه درباره‌ات گفته‌اند بودی‌،[ این تهمت مردم به تو] ثوابی دارد كه آن را بدون زحمت برده‌ای‌

📚تحف العقول ج ۱، ص ۲۸۴

تصور کنید در جمعی از شما انتقاد می‌شود. اولین واکنش درونی‌تان چیست؟ خشم؟ دلخوری؟ یا فرصتی برای رشد؟

امام باقر (علیه‌السلام) در گفتگویی عمیق با یارشان “جابر"، فرمولی طلایی و همیشه‌کارآمد برای مواجهه با انتقاد ارائه می‌دهند که زندگی‌ساز است.

ایشان می‌فرمایند: «ای جابر! هرگاه مورد سرزنش و انتقاد قرار گرفتی، هرگز بیتابی و آشفتگی نکن.»

اما چه کار کنیم؟ امام دستور العملی دو مرحله‌ای می‌دهند:

 توقف و تأمل لحظه‌ای درنگ کن و به محتوای انتقادی که به تو شده،عمیقاً بیندیش. از خودت بپرس: “آیا این حرف، راست است؟”

 نکته نهایی: این روایت به ما می‌آموزد که به جای واکنش احساسی، “خردمندانه” با انتقاد برخورد کنیم. آن را آینه‌ای برای دیدن زوایای پنهان خود بدانیم و اگر هم بی‌جهت بود، آن را فرصتی برای کسب پاداش اخروی قلمداد کنیم.

پست، پلی بین گذشته و آینده: چرا شبکه پستی همچنان شریان حیاتی ارتباطات است؟

امروز، ۹ اکتبر، روز جهانی پست است. روزی برای قدردانی از یکی از کهن‌ترین و در عین حال ماندگارترین اختراعات بشر که قرن‌هاست پیام‌ها، کالاها و احساسات ما را به دورترین نقاط دنیا می‌برد. در عصر دیجیتال که پیام‌ها در کسری از ثانیه منتقل می‌شوند، شاید این سؤال پیش بیاید: «آیا پست فیزیکی هنوز جایگاهی دارد؟»

 "بلی” . پست نه تنها منسوخ نشده، بلکه خود را با نیازهای جهان مدرن تطبیق داده و به شریکی ضروری در زندگی روزمره و اقتصاد دیجیتال تبدیل شده است.

از نامه‌های عاشقانه تا بسته‌های اینترنتی: سفر تحول پست

تصویر قدیمی پست، نامه‌رسانی با اسب و کبوتر نامه‌بر است. اما امروز، پست یک صنعت پیشرفته لجستیکی است. این تحول شگفت‌انگیز، نشان از انعطاف و تاب‌آوری این نهاد دارد. پست، پلی است بین اصالت و نوآوری؛ از تاریخچه پست در ایران با ایستگاه‌های چاپارخانه‌ای گرفته تا خدمات پستی مدرن مانند رهگیری لحظه‌ای، پست پیشتاز و تحویل در کمترین زمان ممکن.

پست؛ موتور محرک تجارت در عصر جدید

یکی از بزرگترین نقش‌های پست در جهان امروز، تسهیل تجارت الکترونیک است. وقتی شما یک محصول را به صورت آنلاین خریداری می‌کنید، حلقه نهایی و حیاتی این فرآیند، توسط خدمات پستی تکمیل می‌شود. شبکه عظیم و گسترده پستی است که امکان تحویل بسته را به دورترین روستاها فراهم می‌کند. این موضوع، نقش پست در توسعه کسب و کار های کوچک و بزرگ را پررنگ‌تر از همیشه کرده است.

پست فیزیکی در مقابل پست الکترونیک: رقابت یا همکاری؟

با ظهور پست الکترونیک (ایمیل)، بسیاری پیش‌بینی مرگ پست فیزیکی را می‌دادند. اما در عمل، این دو نه رقیب، بلکه مکمل یکدیگر شده‌اند. ایمیل برای ارتباطات سریع و غیررسمی ایده‌آل است، اما پست فیزیکی برای ارسال اسناد مهم، بسته‌ها، هدایا و هر چیزی که نیاز به “لمس شدن” دارد، بی‌بدیل باقی مانده است. اعتماد و امنیت پست فیزیکی، هنوز جایگاه خاص خود را دارد.

در روز جهانی پست، بیایید به این شبکه عظیم و مردان و زنانی که در هر شرایطی “ارتباط” را برقرار می‌کنند، احترام بگذاریم. پست فقط یک سرویس نیست؛ یک اعتماد دیرینه است.

🎯 انتخاب مسیر؛ بین ارتقاء الهی و تباهی ذهنی

در هر لحظه از زندگی، ما در حال انتخابیم. انتخاب‌هایی که می‌تونن ما رو به سمت رشد و آرامش ببرن یا به سوی افسوس و اضطراب.  

سه جمله ساده می‌تونن مسیر زندگی‌مون رو متحول کنن:

✅ تجربه از دیروز  

✅ استفاده از امروز  

✅ امید به فردا

و در مقابل، سه جمله دیگه می‌تونن ما رو در چرخه‌ای از تباهی نگه دارن:

❌ حسرت دیروز  

❌ اتلاف امروز  

❌ ترس از فردا

🔸 تفاوت این دو مسیر فقط در یک چیزه: انتخاب ما

📖 إِنَّا هَدَيۡنَٰهُ ٱلسَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرٗا وَإِمَّا كَفُورًا  

(انسان، آیه ۳)  

ما راه را به او نشان دادیم؛ یا سپاس‌گزار خواهد بود یا ناسپاس.