فرهنگی

 ۲۰ مهر، روز ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی، از پیش‌بینی تا پیشگیری

✅ 20مهرماه؛ روز ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی نامگذاری شده است. نامگذاری این روز از وجوه گوناگونی دارای اهمیت بوده و ضروری است با گرامیداشت این مناسبت، بیش از پیش راهکارهای کاهش اثرات آسیب‌ها و بلایای طبیعی مورد توجه جدی قرار گیرد.

بلایای طبیعی

✅ بلایای طبیعی، به مجموعه‌ای از حوادث زیانبار گفته می‌شود، که منشاء انسانی ندارند. این حوادث معمولاً غیرقابل پیش‌بینی بوده و یا حداقل از مدتهای طولانی قبل نمی‌توان وقوع آنها را پیش‌بینی نمود. هر یک از عناصر جوی به تنهایی می تواند بلایای مهمی مانند افزایش دما و گرمازدگی، سرعتهای زیاد باد و وقوع توفان، بارشهای تندری و وقوع تگرگ، یخبندان و سرمازدگی و … را ایجاد کند. اما بیشترین خسارات جانی و مالی بر اثر پدیده های جوی ترکیبی و خطرات ثانویه ناشی از آنها می باشد، مانند توفان، رعد و برق، خشکسالیها، سیل، آتش سوزی.

پست، پلی بین گذشته و آینده: چرا شبکه پستی همچنان شریان حیاتی ارتباطات است؟

امروز، ۹ اکتبر، روز جهانی پست است. روزی برای قدردانی از یکی از کهن‌ترین و در عین حال ماندگارترین اختراعات بشر که قرن‌هاست پیام‌ها، کالاها و احساسات ما را به دورترین نقاط دنیا می‌برد. در عصر دیجیتال که پیام‌ها در کسری از ثانیه منتقل می‌شوند، شاید این سؤال پیش بیاید: «آیا پست فیزیکی هنوز جایگاهی دارد؟»

 "بلی” . پست نه تنها منسوخ نشده، بلکه خود را با نیازهای جهان مدرن تطبیق داده و به شریکی ضروری در زندگی روزمره و اقتصاد دیجیتال تبدیل شده است.

از نامه‌های عاشقانه تا بسته‌های اینترنتی: سفر تحول پست

تصویر قدیمی پست، نامه‌رسانی با اسب و کبوتر نامه‌بر است. اما امروز، پست یک صنعت پیشرفته لجستیکی است. این تحول شگفت‌انگیز، نشان از انعطاف و تاب‌آوری این نهاد دارد. پست، پلی است بین اصالت و نوآوری؛ از تاریخچه پست در ایران با ایستگاه‌های چاپارخانه‌ای گرفته تا خدمات پستی مدرن مانند رهگیری لحظه‌ای، پست پیشتاز و تحویل در کمترین زمان ممکن.

پست؛ موتور محرک تجارت در عصر جدید

یکی از بزرگترین نقش‌های پست در جهان امروز، تسهیل تجارت الکترونیک است. وقتی شما یک محصول را به صورت آنلاین خریداری می‌کنید، حلقه نهایی و حیاتی این فرآیند، توسط خدمات پستی تکمیل می‌شود. شبکه عظیم و گسترده پستی است که امکان تحویل بسته را به دورترین روستاها فراهم می‌کند. این موضوع، نقش پست در توسعه کسب و کار های کوچک و بزرگ را پررنگ‌تر از همیشه کرده است.

پست فیزیکی در مقابل پست الکترونیک: رقابت یا همکاری؟

با ظهور پست الکترونیک (ایمیل)، بسیاری پیش‌بینی مرگ پست فیزیکی را می‌دادند. اما در عمل، این دو نه رقیب، بلکه مکمل یکدیگر شده‌اند. ایمیل برای ارتباطات سریع و غیررسمی ایده‌آل است، اما پست فیزیکی برای ارسال اسناد مهم، بسته‌ها، هدایا و هر چیزی که نیاز به “لمس شدن” دارد، بی‌بدیل باقی مانده است. اعتماد و امنیت پست فیزیکی، هنوز جایگاه خاص خود را دارد.

در روز جهانی پست، بیایید به این شبکه عظیم و مردان و زنانی که در هر شرایطی “ارتباط” را برقرار می‌کنند، احترام بگذاریم. پست فقط یک سرویس نیست؛ یک اعتماد دیرینه است.

داستان شهادت دکتر هجرتی. شهادتی در بوی خردل؛ وقتی پزشکان در اتاق عمل سوختند!

«صبح روز ۱۶ مهر ۱۳۶۶، آسمان سومار بوی سیر و سیب گندیده می‌داد.

این، بوی مرگ بود. بوی سلاح شیمیایی صدام. 💀

رژیم بعثی عراق در جنایتی دیگر، شهر مرزی سومار را با گازهای کشنده بمباران کرد.

اما فاجعه وقتی کامل شد که بمب شیمیایی دقیقاً کنار بیمارستان صحرایی ۵۲۸ سومار منفجر شد.

در این بیمارستان، ده‌ها مجروح جنگی روی تخت بودند و تیم پزشکی به سرپرستی دکتر هجرتی مشغول نجات جانشان.

و سپس، انتخاب میان مرگ و ایثار:

با شنیدن آژیر شیمیایی، همه به پناهگاه رفتند.

اما دکتر هجرتی و تیمش ایستادند.

آنها بین نجات جان خود و نجات مجروحی که روی تخت عمل بود،

دومی را انتخاب کردند.

نتیجه:

بمب شیمیایی فرود آمد و این فرشتگان سفیدپوش،

در حالی که ماسک جراحی بر صورت داشتند، ماسک گاز نه،

مظلومانه و سرافراز به شهادت رسیدند. 🤲

این حمله، نه یک نبرد، که نقض تمام معیارهای انسانی بود.

اما در میان این جنایت، قصه‌ی شهادت پزشکانی را داریم که تا آخرین ثانیه،

به سوگند هیپوکرات خود وفادار ماندند.

دلنوشته روز کودک. آسمان سوراخ سوراخ

امروز تقویم می‌گوید «روز تو» است. روز جهانی کودک.

برای  همه کودکان جهان که در آغوش گرم خانواده‌هاشان، آنها را می‌بوسی،جشنی گرفته‌اند. برای من چه گرفته‌اند؟ سهم من کودک غزه چیست؟

برای من، که آسمان، جای ستاره با ترکش‌های آتشین تزیین شده است.

برای من،که لالایی شب‌هایم، سوت، انفجار و آتش خمپاره‌هاست. برای من،که مهمانی صبحگاهیم، تقسیم یک تکه نان خشک با خواهرم هست، البته اگر بتوانیم گیر بیاوریم یا تا صبح زنده باشیم.

امروز روز من است؟

پس چرا هدیه‌ام،بوی خون باروت است؟

چرا بازی جدیدم، قایم موشک با مرگ است؟ و پیداکردن یه تکه نان؟

چرا خانه‌ام،تلی از خاک و خاطره‌های دفن شده است؟

می‌گویند «کودکی، فصل رویش است».

 در دل من بذر چه کاشته‌اند که تنها وحشت و اندوه می‌روید؟

شنیده‌اید، گویند«کودک، فرشته‌ای بی‌گناه است».  پس چرا بال‌های کوچکم،این چنین سنگین و زخمی است؟

امروز روز من است؛ اما برایم قصه‌ای از صلح و آتش بست نخوانده‌اند.

برایم نقاشی آسمان آبی نکشیده‌اند.

فقط به من یاد داده‌اند که چگونه بمباران سینه‌خیز بروم. آرزوهایم را قایق کنم و به رودخانهٔ اشک‌هایم بسپارم.

شاید روز جهانی کودک، فریادی است تا جهان، صدای گریهٔ ما را بشنود.

شاید یادآوری باشد. به جهانخوارن  که با نقشه‌های جنگ، خانهٔ مهر ما را ویران می‌کنند.

ما که چیزی نمی‌خواهیم. ما فقط می‌خواهیم، در خانه پدریمان باشیم. کودکی کنیم.

پس در «روز من»، برایم آرزوی صلح نکن. برایم تفنگ‌ها را خاموش کن. برایم  خانواده‌ام، آسمان را پس بده. همان خانواده‌ای که بیرحمانه کشته شدند. آسمان سوراخ سوراخی که هنوز،از لای زخم‌هایش، نوری برای امید می‌تابد.

#به_قلم_خودم

#صفیه_گرجی 

فریاد شادی کودک، شرط برکت خانه

خـانـه‌ى بـی‌بـركـت

 پیامبر‌اکرم (ﷺ): «بَيتٌ لا صِبيانَ فيهِ لا بَرَكَةَ فيهِ».

در خانه‌اى كه كودكان نباشند، بركت نيست. 

 📚 كنز العمّال : ح٤٤٤٢٥

تفسیر حدیث خـانـه‌ى بـی‌بـركـت با استناد به قرآن کریم

این حدیث گرانقدر در نگاهی عمیق‌تر، فراتر از یک توصیه ساده خانوادگی، به فلسفه وجودی و کارکردهای روانی-اجتماعی حضور کودک در کانون خانواده می‌پردازد.

۱. کودک، نماد «زندگی» و «امید»

· تفسیر: خانه‌ای که در آن صدای کودکی نباشد، خانه‌ای «ساکت» و در معنا، «مرده» است. شادمانی، تحرک، شور و کنجکاوی کودک است که به خانه روح و جان می‌دمد. کودک با وجودش، به خانواده «انگیزه» و «چشمانداز آینده» می‌بخشد. پدر و مادر برای او تلاش می‌کنند، آرزو می‌پرورانند و برای تأمین آینده‌اش میکوشند. این امیدواری و حرکت، خود بزرگ‌ترین مصداق برکت است.

· پشتوانه قرآنی: قرآن کریم در توصیف نعمت‌های الهی، فرزندان را «زینت زندگی دنیا» معرفی می‌کند:

  «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا» (سوره کهف، آیه ۴۶)

  · «مال و فرزندان، زینت زندگی دنیا هستند.»

  · نکته: زینت بودن، فراتر از یک وجود فیزیکی است. کودک به زندگی معنا و زیبایی می‌بخشد و این همان برکت است.

۲. کودک، منبع «لطف» و «رحمت» الهی

· تفسیر: برکت، تنها به معنای افزایش مادی نیست. برکت، «ثبات نعمت»، «خیریت در آن» و «حضور رحمت الهی» است. حضور کودک، محبت را در خانه جاری می‌سازد، دل‌های پدر و مادر را نرم می‌کند و فضایی از گذشت و فداکاری ایجاد می‌نماید. این فضایل اخلاقی، جاذبه رحمت الهی هستند.

· پشتوانه قرآنی: در داستان حضرت ابراهیم (ع)، وقتی فرشتگان به ایشان مژده فرزند می‌دهند، همسرش ساره تعجب می‌کند:

  «قَالَتْ يَا وَيْلَتَىٰ أَأَلِدُ وَأَنَا عَجُوزٌ وَهَٰذَا بَعْلِي شَيْخًا إِنَّ هَٰذَا لَشَيْءٌ عَجِيبٌ. قَالُوا أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ» (سوره هود، آیات ۷۲-۷۳)

  · «[ساره] گفت: “ای وای! آیا من فرزند می‌آورم با اینکه پیرزنم و این شوهرم نیز پیرمردی است؟ به راستی این چیز شگفت‌انگیزی است.” [فرشتگان] گفتند: “آیا از فرمان خدا تعجب می‌کنی؟ رحمت خدا و برکت‌هایش بر شما خاندان [باد].»

  · نکته: فرشتگان، تولد فرزند (اسحاق) را مستقیماً به «رحمت خدا» و «برکاتش» بر خانواده ابراهیم (ع) مرتبط دانستند.

۳. هشدار درباره «سبک زندگی مدرن»

· تفسیر: این حدیث در عصر امروز، هشداری جدی است. در سبک زندگی مدرن که بر محور «فردیت» و «راحتی شخصی» می‌چرخد، داشتن فرزند گاهی به عنوان «مزاحم» یا «بار هزینه» دیده می‌شود. پیامبر (ص) به ما یادآوری می‌کنند که این نگاه، نگاهی کوتاه‌مدت و مادی است. چه بسیار خانه‌های مجلل و ثروتمندی که به دلیل نداشتن فرزند، از شادی و برکت خالی‌اند و چه بسیاری خانه‌های ساده که با قهقهه کودکان، پر از نور و برکت شده‌اند.

· پشتوانه قرآنی: قرآن کریم در جایی دیگر می‌فرماید:

  «نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ» (سوره انعام، آیه ۱۵۱)

  · «ما شما و آنان [=فرزندانتان] را روزی می‌دهیم.»

  · نکته: این آیه، نگرانی از روزی فرزند را بی‌مورد می‌داند. خداوند قادر است برکت روزی را به همراه فرزند عطا کند.

جمع‌بندی نهایی تفسیر حدیث بیت لا صبیان فیه لا برکة فیه

کلام پیامبر (ص) تنها یک توصیه اخلاقی نیست؛ یک قانون تربیتی و اجتماعی است. کودکان، تنها مصرف‌کننده نیستند؛ آنان سرمایه‌های انسانی، منبع عاطفه و مجرای برکت الهی هستند. آنان به زندگی معنا می‌بخشند، صفا ایجاد می‌کنند و جامعه را از پیری و نابودی نجات می‌دهند.

نکته مهم: این حدیث به معنای نفی مشکلات و سختی‌های تربیت فرزند نیست، بلکه به این معناست که خیر و برکت ناشی از حضور آنان، به مراتب بر دشواری‌هایش می‌چربد.

همچنین این روایت، هرگز قصد بی‌احترامی به خانواده‌های بی‌فرزند را ندارد، بلکه حکم یک اصل کلی و آرمانی را دارد که جامعه اسلامی باید به سمت آن حرکت کند. در روز جهانی کودک، این حدیث به ما یادآوری می‌کند که باید برای کودکانمان، «خانه‌هایی پربرکت» بسازیم، نه فقط خانه‌هایی پر از وسایل.

غار ثور و هجرت پیامبر (ص) | درس‌هایی از ایثار و نصرت الهی

 اسلام (ص) پس از سه شبانه روز اقامت در غار ثور برای در امان ماندن از دست مشرکان قریش، در روز چهارم ربیع‌الاول سال اول هجرت از غار خارج شد و به سوی مدینه حرکت کرد. همراهان پیامبر در غار ابوبکر بود و حضرت علی (ع) و برخی نزدیکان پیامبر شبانه به آنجا رفت و آمد می‌کردند تا مایحتاج و اخبار را به ایشان برسانند. پس از خروج پیامبر از مکه به سمت غار ثور، حضرت علی (ع) در بستر آن حضرت خوابید و از دستورات ایشان را در مکه انجام داد. 

جزئیات خروج از غار ثور

مدت زمان اقامت:

پیامبر و ابوبکر پس از سه شبانه روز حضور در غار ثور، از آنجا خارج شدند. 

زمان خروج:

روز چهارم ربیع‌الاول سال اول هجرت، مصادف با سال ۱۴ بعثت بود. 

مقصد:

پیامبر به سمت مدینه حرکت کردند. 

نکات مهم:

قریش با وجود جستجوهای فراوان، موفق به یافتن پیامبر و ابوبکر در غار نشدند. 

این واقعه به عنوان یکی از نشانه‌های نصرت الهی بر پیامبر (ص) و پیامبر این نکته را به یادآور می‌شود که نباید صرفاً به قدرت‌های نظامی و سیاسی خود متکی بود بلکه نیاز به نصرت‌های الهی است. 

خروج پیامبر به سوی مدینه، به منظور عزت اسلام و فروپاشی کفر بود و ایثار امام علی (ع) در شب هجرت و خوابیدن او در بستر پیامبر، بسیار جایگاه والایی دارد. 

یادواره شهید سید علی اندرزگو؛ چریک تنهای انقلاب اسلامی

سالروز شهادت شهید اندرزگو

🌷سید علی اندرزگو (زاده ۱۳۱۸ - درگذشته ۲ شهریور ۱۳۵۷) از مبارزان مسلح مخالف حکومت پهلوی در خلال سال‌های ۱۳۴۲–۱۳۵۷ و عضو هیئت‌های موتلفه اسلامی بود که با گروه‌های مختلفی ارتباط داشت. وی از پرکارترین فعالان ضد رژیم پهلوی شناخته می‌شود.

🌷 پس از آنکه محمد بخارایی، از اعضای  هیئت‌های موتلفه اسلامی، گلوله‌ای به گلوی نخست وزیر شلیک کرد، او نیز گلولهٔ دیگری به او زد و از مهلکه گریخت. 

🌷 در پی این اقدام، ساواک به جستجوی وی و دیگر عاملان پرداخت. اما نتوانست اندرزگو را بیابد؛ لذا وی را به‌طور غیابی در دادگاه محاکمه و به اعدام محکوم کرد.

🌷او پس از بازگشت به ایران قصد داشت که با وارد کردن مواد منفجره از فلسطین، محمد رضا شاه پهلوی را ترور کند. اما با شهادتش ، نتوانست این کار را انجام دهد.

🌷در ۲ شهریور ۱۳۵۷ زمانی که اندرزگو راهی خانه یکی از دوستان‌اش بود، از سوی مأموران ساواک مورد اصابت گلوله قرار گرفت. او زمانی که متوجه شد نمی‌تواند از مهلکه بگریزد، سعی کرد تعدادی از اسنادی را که همراه داشت با بلعیدن و آغشته کردن به‌خون از بین ببرد. 

🌷خانواده وی از مرگ وی خبر نداشتند تا این که پس از انقلاب ۱۳۵۷ از طریق امام خمینی از این موضوع با خبر شدند.از وی به عنوان چریک تنهای انقلاب یاد می‌شود. آرامگاه وی در قطعه ۳۹، ردیف ۷۲، شماره ۵۵ بهشت زهرا است.

آتش‌سوزی عمدی مسجدالاقصی

روز جهانی مسجد ۳۰ مرداد در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران است.علت نام‌گذاری این روز، به‌دلیل حادثه آتش‌سوزی عمدی مسجدالاقصی به‌دست رژیم صهیونیستی در سال ۱۳۴۸ش است.

در ۲۱ اوت ۱۹۶۹م دنیس مایکل ولیم روهان (Denis Michael Rohan) شهروند اسرائیلی، مسجد الاقصی را به آتش کشید که در این آتش‌سوزی، نزدیک به ۱۵۰۰ مترمربع از آن در آتش سوخت.

سلمان فارسی: صحابی غیرعرب با مقام ویژه در اسلام

♻️ ۷ صفر ، روز بزرگداشت سلمان فارسی گرامی باد

✳️ روایات مشترک شیعه و سنی، سلمان فارسی را از صحابه‌ی پیامبر(ص) می‌شمارند که دارای مقامی استثنایی بوده است. وی، یکی از سه تن غیر عربی است که برای اولین بار به اسلام گرویدند.

◀️ سلمان در ایران متولد شد و هنوز جوان بود که گرایش شدید وی به زهد، او را به مسیحیت کشاند. از خواجه‌ای به خواجه‌ای، و از شهری به شهری. خود را به دامن غربت و بردگی می‌افکند، نه تنها برای آن که راه زندگی استوارتری بیابد و توحید خالصی از آن گونه که دیگر اهل حنیف می‌جویند، بجوید.

سلمان فارسی امید داشت که به فرستاده‌ای از جانب خدا، که برایش وصف شده بود بپیوندد. او گم شده‌اش را در حضرت محمد(ص) می‌یابد و به حلقه‌ی خواص او درمی‌آید. در شناخت او و در معرفی و جایگاه والای سلمان در میان اهل بیت اطهار(ع) همین تعریف آن بزرگوار کافی است که فرمودند: ( السلمان منا اهل البیت).

سلمان فارسی درجنگ خندق طرف مشورت پیامبر(ص) واقع می‌شود و پس از رحلت پیامبر(ص) یاور و همراه حضرت علی(ع) باقی ‌ماند. وی از حقوق مشروع و پایمال شده‌ی امیر المومنین(ع) دفاع می‌کند و بالاخره در بین‌النهرین، در مدائن وفات می‌یابد.

روز جهانی خودمراقبتی؛ فرصتی برای نگاهی به درون 

در دنیایی که مراقبت از دیگران برای ما، به‌ویژه روان‌شناسان، به یک رسالت تبدیل شده، گاهی فراموش می‌کنیم که خودمان هم نیاز به مراقبت داریم.

خودمراقبتی فقط یک کلمه زیبا نیست؛ سنگ‌بنای سلامت روان، عملکرد تحصیلی، و کیفیت روابط انسانی ماست.

💡 خودمراقبتی برای روان‌شناسان آینده

 چند گام ساده برای مراقبت از خود

 • 📚 تعادل بین مطالعه و استراحت: ساعات طولانی مطالعه بدون استراحت، تمرکز و حافظه را تضعیف می‌کند.

 • 🧘 ذهن‌آگاهی: روزانه چند دقیقه سکوت و تمرکز، می‌تواند اضطراب‌های پنهان را کاهش دهد.

 • 🤝 حمایت اجتماعی: صحبت کردن با دوستان هم‌رشته می‌تواند از فشار رقابت و خستگی ذهنی بکاهد.

 • 🎨 بیان احساسات از راه هنر: نوشتن، نقاشی یا موسیقی می‌توانند دریچه‌ای برای تخلیه‌ی هیجانی باشند.

 • 🚫 مرزگذاری سالم: نه گفتن به برخی درخواست‌ها، یعنی بله گفتن به سلامت روان خودتان.

خودمراقبتی خودخواهی نیست، بلکه اولین گام برای مراقبت مؤثر از دیگران است.

🔍 یادتان باشد: خودمراقبتی مهارتی آموختنی است، نه امری غریزی.

با تمرین‌های کوچک روزانه، شما هم می‌توانید روان‌شناسی باشید که از درون قوی و متعادل است.

روز بهزیستی و تأمین اجتماعی: حمایت همگانی، مسئولیت مشترک  

امروز، ۲۵ تیرماه، در تقویم ایران به عنوان “روز بهزیستی و تأمین اجتماعی” نامگذاری شده است. این مناسبت، فرصتی برای بازخوانی مأموریت‌های حیاتی دو نهاد اجتماعی است که قشرهای آسیب‌پذیر، افراد دارای معلولیت، سالمندان، و خانواده‌های کم‌درآمد را زیر چتر حمایتی خود قرار می‌دهند.

در این نوشتار، ابعاد تاریخی، عملکردی، و چالش‌های پیشِ روی این سازمان‌ها را بررسی می‌کنیم. مأموریت‌های کلیدی این سازمان‌ها در سه محور متمایز ارائه می‌شود :  

1. امور فرهنگی و پیشگیری 

   - آموزش عمومی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی (اعتیاد، خشونت خانوادگی).  

   - غربالگری‌های سلامت (شنوایی‌سنجی، پیشگیری از معلولیت‌ها).  

2. امور اجتماعی

   - بازپروری گروه‌های در حاشیه (زنان بی‌سرپرست، کودکان کار، معتادان بهبودیافته).  

   - ارائه خدمات مددکاری و روان‌شناسی به مددجویان.  

3. توانبخشی 

   - خدمات حرفه‌ای و پزشکی به معلولان جسمی، ذهنی، و نابینایان.  

   - توسعه مراکز شبانه‌روزی و مراقبت در منزل (بهزیستی گلستان به ۱,۹۹۸ نفر خدمات شبانه‌روزی ارائه می‌دهد ).  

حجاب، هنر پنهان کردن گوهر وجود  

وقتی پای زیبایی‌های معنوی و ژرفای اندیشه در میان باشد، زیبایی‌های گذرای تن، به نمایشی سطحی و بی‌ارزش بدل می‌شود. این نگرش حکیمانه، همان‌گونه که شهید مطهری اشاره می‌فرمایند، نشان از ارزش والای پوشش و حجاب دارد. حجاب، در حقیقت، هنر پنهان‌کردن گوهری ناب است.  

حجاب یعنی دختر، سیب سرخ و درخشان‌ای است که باید از شاخه‌های سربلندی و عزت نفس چیده شود، نه آن‌که در پایین‌ترین سطح، لگدمال علف‌های هرزِ نگاه‌های آلوده و بی‌حرمت گردد. حجاب هنر پوشاندن است، نه پوشیدنی اجباری و نازیبا که گاه از نپوشیدن نیز زشت‌تر و ناموزون‌تر می‌نماید. حجاب، خط روشنی است در حریم شخصیت؛ اعلامیۀ صریح است که می‌گوید: من حریمی دارم و هر کسی به حریم من راه ندارد. 

حجاب یعنی رهایی از زنجیرهای عصر جاهلیت؛ همان‌گونه که قرآن کریم در آیه ۳۳ سوره احزاب فرموده است: «وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَى»؛ زن مسلمان، خود را به تبرج و خودنمایی جاهلیتِ نخستین نمی‌آلاید. حجاب یعنی من، لایۀ ارزشمند و محفوظ خدایم، نه لایۀ بی‌ارزشِ نگاه‌های آلودۀ هر رهگذر.  

حجاب یعنی انتخاب آگاهانه؛ من تعیین می‌کنم که تو چه ببینی و چه نبینی. این پوشش، زرهی است محکم در برابر چشم‌های بیمار و نگاه‌های مریضی که طعمۀ زیبایی‌های ظاهری می‌شوند. حجاب، همان پیلۀ صبورانه و محافظتی است که در سکوت و وقار، زمینه‌ساز پروانه‌شدنِ روح و شکفتنِ شخصیت است.  

حجاب یعنی بی‌نیازی از هر نگاهی جز نگاه پروردگار؛ یعنی آزادگی در اوج پاکدامنی. حجاب یعنی احترام نهادن به حرمت‌های الهی و تقدس جان خویش. و در نهایت، حجاب یعنی فراخوانی به دیدنِ شخصیت، استعدادها، دانایی و معنویت زن، به‌جای تمرکز بر جسم و ظاهر او. حجاب، حصار نیست؛ حریمی است مقدس که در آن، گوهر انسانیت شکفته می‌شود.  

پوشش به مثابه مقاومت در عصر سلبریتی‌ها

نبرد هویت در عرصه دیجیتال  

مقدمه: تناقض عصر دیجیتال  

در عصری که سلبریتی‌ها بدن خود را به کالا تبدیل می‌کنند، پوشش به سلاحی برای مقاومت فرهنگی بدل شده است!  

صنعت مد و رسانه با مکانیسم سلبریتی‌سازی، بدن زن را به کالایی مصرفی تبدیل کرده است. اما در برابر این جریان، پدیده‌ای شگفت‌انگیز ظهور یافته است: پوشش به مثابه کنش مقاومت. این مقاله تحلیلی، نبرد نابرابر میان فرهنگ برهنگی سلبریتی‌محور و جنبش آگاهانه پوشش را بررسی می‌کند - جنگی که در آن روسری و چادر نه ابزار محدودیت، که پرچم هویت و اقتدارند.  

 سلبریتی‌سازی چیست؟ فرآیندی که در آن 

بدن زن به ویترین کالاهای مصرفی تبدیل می‌شود  

هویت انسانی تحت الشعاع جذابیت‌های جنسی قرار می‌گیرد  

 شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، بستری برای کالایی‌سازی بی‌وقفه بدن می‌شوند  

تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از شبکه‌های اجتماعی رابطه معکوس با گرایش به پوشش دارد. هرچه حضور زنان در فضای مجازی افزایش می‌یابد، فشار برای “عرضه بدن” به عنوان کالا نیز تشدید می‌شود. این همان بردگی مدرن است که در آن زن خودآگاهانه به ابزار تبلیغات تبدیل می‌شود.  

صنعت مد با شعار آزادی، زنان را به قفس طلایی بدن‌محوری می‌کشاند؛ جایی که ارزش زن نه در اندیشه‌اش، که در سانتیمترهای پوست نمایانش اندازه‌گیری می‌شود.

نمونه‌های تاریخی: سلبریتی‌هایی که قفس را شکستند  

۱. جورجیا دیامز: خواننده‌ای که شهرت را پس زد  

- مسیر تحول: ستاره پاپ فرانسوی → اعتیاد و افسردگی ناشی از فشارهای صنعت مد → ترک صنعت موسیقی → انتخاب پوشش کامل  

- بیانیه انقلابی: آنها حجاب را از زنان گرفتند تا آنها را به لجن بکشانند. من با پوشش، زبان دار راه می‌روم. 

- پیامد: بازگشت شادی و آرامش درونی پس از سال‌ها مبارزه با بحران هویت.  

۲. سارا بوکر: ستاره هالیوود که حجاب را برگزید  

- تحول شگفت‌انگیز: بازیگر مطرح سینما → خستگی از نگاه ابزاری به بدنش در صنعت فیلم‌سازی → کناره‌گیری → انتخاب پوشش اسلامی  

- اعلامیه تاریخی: پوشش مرا از شیء‌بودن رهانید و به انسان‌بودن بازگرداند  

  اثر اجتماعی: الهام‌بخش هزاران زن غربی برای بازتعریف هویت مستقل از بدن‌نمایی.  

این زنان ثابت کردند پوشش می‌تواند زنجیرها را پاره کند، نه اینکه بر دست و پا ببندد.

شبکه‌های اجتماعی: میدان نبرد مقاومت  

کنش‌های ضدسلبی در اینستاگرام  

- هشتگ‌های مقاومت: حجاب_انتخاب_من، پوشش_اقتدار_من  

- محتواهای خلاقانه: آموزش استایل‌های پوشیده نه بدن نما همراه با بیان فلسفه وجودی پوشش  

-کمین‌های سلبریتی‌ها: پاسخ به پست‌های بدن‌نما با عکس‌های پوشیده و متین  

نظرسنجی دانشگاه المصطفی از کاربران اینستاگرام نشان داد:  

- ۷۲% زنان با دینداری قوی، پوشش را ابزار حفظ کرامت می‌دانند  

- ۶۸% کاربران معتقدند پوشش در فضای مجازی نوعی مقاومت در برابر کالایی‌سازی بدن است.  

چهار مکانیسم تغییرساز  

۱. اقتدارسازی هویتی 

پوشش به زنان امکان می‌دهد فراتر از بدنشان دیده شوند. وقتی جذابیت‌های جنسی پوشانده می‌شود، فضایی برای ظهور استعدادها، مهارتها و شخصیت واقعی زن ایجاد می‌شود.  

۲. شکستن چرخه مصرف‌گرایی  

صنعت مد سالانه میلیاردها دلار از فروش محصولات مبتنی بر بدن‌نمایی به دست می‌آورد. پوشش آگاهانه این چرخه سودآور را مختل می‌کند.  

۳. ایجاد گفتمان متقابل 

هر زن پوشیده در فضای مجازی، بیانیه زنده‌ای علیه فرهنگ سلبریتی‌سازی است. این کنش‌ها به تدریج گفتمان مسلط را به چالش می‌کشند.  

۴. بازتعریف آزادی 

در حالی که صنعت مد “آزادی” را در برهنگی معنا می‌کند، جنبش پوشش آزادی را رهایی از نگاه ابزاری تعریف می‌کند: آزادی آن است که کسی تو را نه به چشم کالا، که به چشم انسان ببینید.

 پوشش به مثابه بیانیه انقلابی  

پوشش در عصر دیجیتال دیگر نه یک محدودیت، که یک بیانیه سیاسی-فرهنگی است.

 در برابر صنعت مد که بدن زن را میدان جنگ سودآوری می‌کند، پوشش سنگر مقاومت است.  

 در برابر شبکه‌های اجتماعی که زنان را به نمایشگرهای متحرک تبدیل می‌کنند، پوشش پرده محافظ است.  

در برابر فرهنگ سلبریتی‌سازی که هویت را در سایه بدن تعریف می‌کند، پوشش پرچم هویت مستقل است.  

 جورجیا دیامز و سارا بوکر به ما آموختند که پوشش می‌تواند زره مقاومت در نبرد هویت باشد. آنها با انتخاب آگاهانه خود ثابت کردند در جهانی که بدن زن را می‌فروشند، پوشیده‌بودن انقلابی خاموش است.

  وقتی «پوشش» و «برهنگی» به جنگ روایت‌ها می‌روند 

انقلاب روایی در ادبیات زنانه 

تصور کنید مفاهیم انتزاعی روی صحنه تئاتر قدم بزنند و خود را معرفی کنند!  

در اثر ترگل روح‌افزا شاهد انسان‌انگاری جسورانه‌ای هستیم که:  

- پوشش را به مدافع اقتدار زنانه تبدیل می‌کند  

- حیا را زیبایی متعالی معرفی می‌کند  

- برهنگی را به نماد بردگی مدرن بدل می‌سازد  

“من عاشق خانم‌های ایرانی بوده‌ام… من حضور داشته‌ام” (پوشش، ص۹)  

این اولین جمله‌ای است که “پوشش” به عنوان راوی داستان به زبان می‌آورد. گویی مفهومی انتزاعی، جامه انسان‌پوشی بر تن کرده است!  

نبرد روایت‌ها

تقابل گفتمانی

 پوشش  

  - سلاح نمادین: سپر امنیت  

  - میدان نبرد: هویت زنانه  

  - پیروزی تاریخی: آزادی اصیل 

برهنگی 

  - سلاح نمادین: طعمه بازار  

  - میدان نبرد: مصرف بدن  

  - پیروزی تاریخی: بردگی مدرن  

صحنه‌های  نبرد

۱. پوشش فریاد می‌زند:  

“آنچه من برای زنان حفظ می‌کنم هزاران برابر ارزشمندتر از طلاست”

۲. برهنگی اعتراف می‌کند:  

“زن بی‌پوشش خود را به یک نگاه فروخته است”

۳. حیا ادعا می‌کند:  

“من از زیبایی هم زیباترم"  

 بررسی داستان

۱. واژگونی روایت قربانی: پوشش نه محدودیت که ابزار اقتدار می‌شود.  

۲. افشای پارادوکس آزادی: برهنگی که در گفتمان غربی نماد آزادی است، اینجا نماد بردگی می‌شود.  

۳. بازتعریف زیبایی: حیا خود را فراتر از زیبایی فیزیکی قرار می‌دهد.  

نکته روایت

این استعاره‌ها با الهام از روایت یوسف و زلیخا، اسطوره‌ای مدرن از پاکدامنی می‌سازند که در برابر روایت غربی ایستاده است.  

 استعاره به مثابه سلاح مقاومت

در اینجا، مفاهیم به سربازان گفتمانی، جنگی روایی علیه روایت‌های مسلط به راه انداخته است. پوشش در این نبرد:  

- سپر هویت زنانه است  

- پرچم اقتدار است  

- سلاح مقابله با کالایی‌سازی بدن است  

“تمدن جدید به دست هنرمند من پایه‌ریزی می‌شود”

برگرفته از کتاب.ترگل ورگل می مانم، نویسنده: ترگل روح افزا

سالروز شهادت دکتر چمران

🌷مصطفی چمران ساوه‌ای (۱۰ مهر ۱۳۱۱ – ۳۱ خرداد ۱۳۶۰)معروف به دکتر چمران،شهید چمران، فیزیک‌دان، سیاستمدار ،وزیر دفاع ایران در دولت مهدی بازرگان و دولت موقت شورای انقلاب از همراهان موسی صدر در تشکیل جنبش امل (لبنان)، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی، از فرماندهان ایران در جنگ ایران و عراق و بنیان‌گذار ستاد جنگ‌های نامنظم در جریان جنگ ایران و عراق بود.

🌷 وی در دانشگاه تهران، تحصیلات خود را در رشته الکترومکانیک به پایان برد. سپس برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و درجه دکتری در فیزیک پلاسما کسب کرد. پس از گذراندن آموزش‌های نظامی در مصر، به لبنان رفت و به همراه موسی صدر، در تشکیل جنبش امل نقش مؤثری داشت و از فرماندهان آن بود. 

🌷 چمران در زمان تحصیل در دانشگاه تهران، در درس ترمودینامیک، شاگرد مهدی بازرگان بود. آشنایی او با بازرگان، عامل مهمی در ورود او به عرصه سیاست به‌شمار می‌رود. 

🌷 پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، او به ایران بازگشت و در دولت بازرگان، مدتی وزارت دفاع را برعهده داشت. او در دوره نخست مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد.

🌷 در جریان جنگ ایران و عراق، وی یکی از فرماندهان ایران بود. چمران با شروع جنگ، به اهواز رفت و ستاد جنگ‌های نامنظم را بنیان‌گذاری کرد. از دیگر کارهای مهم وی ایجاد هماهنگی بین نیروهای ارتش، سپاه و نیروهای داوطلب مردمی بود که در منطقه حضور داشتند. مصطفی چمران در ۳۱ خرداد ماه ۱۳۶۰ در مسیر دهلاویه-سوسنگرد بر اثر اصابت ترکش خمپاره به پشت سرش در ۴۹ سالگی شهید شد.

واقعه مباهله در 24 ذی الحجه سال نهم هجری روی داد. روز مباهله، روزی است که پیامبر اسلام (ص) با مسیحیان نجران در آن مباهله کردند. این واقعه در سال نهم هجری قمری رخ داد.

در این روز، پیامبر (ص) و همراهانش، حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س) و امام حسن (ع) و امام حسین (ع)، برای اثبات حقانیت دین اسلام در برابر مسیحیان نجران به مباهله ایستادند. 

💰 ۳ درسی که امام هادی(ع) درباره پول گفتند

 🔍 تحلیل حدیث امام هادی(ع) درباره معیارهای ارزش انسان  

امام هادی علیه السلام فرمودند: جایگاه مردم در دنیا به اموال است و در آخرت به اعمال (اعلام الدین، ص ۳۱۵)

 💎 گره‌گشایی حدیث در سه لایه بنیادین  

 ۱. لایه اجتماعی-اقتصادی  

- نقد نظام ارزشی جوامع

  امام هادی(ع) معیار سنجش انسان‌ها در دنیا را مبتنی بر دارایی‌های مادی (ثروت، مقام، ظواهر) معرفی می‌فرمایند.  

- هشدار درباره تحریف ارزش ثروت

  ثروت در نظام الهی ابزار خدمت  است، ولی جوامع مادی‌گرا آن را به هدف نهایی تبدیل کرده‌اند!  

 ۲. لایه روانشناختی  

- ریشه‌یابی اضطراب‌های انسانی 

  ۹۰% نگرانی‌های بشر ناشی از مقایسه دارایی خود با دیگران است. این تحلیل با یافته‌های روانشناسی مدرن همخوانی دارد:  

شادی ناشی از ثروت پس از تأمین نیازهای اولیه، رشد محسوسی ندارد.

 ۳. لایه اخلاقی-معنوی  

- تمایز بنیادین دو ارزش 

  - دنیا: ارزش‌های اکتسابی (اموال) • موقتی و فانی • معیارهای ظاهری  

  - آخرت: ارزش‌های ذاتی (اعمال) • ماندگار و باقی • سنجه‌های حقیقی  

 🌟 چهار راهکار عملی برای دگرگونی نگرش  

۱. بازتعریف مفهوم موفقیت

   - ❌ نگرش کهنه: چقدر ثروت داری؟

   - ✅ نگرش نوین: چقدر در دل‌ها نفوذ کرده‌ای؟

۲. تبدیل ثروت به پل تکامل 

   - فرمول عملیاتی امام هادی(ع):  

     ثروت + نیت خالص = سرمایه‌گذاری ابدی  

   - نمونه اجرایی: حمایت ماهیانه از دانش‌آموزان نیازمند  

۳. کارنامه هفتگی اعمال نیک

   - شنبه: کمک به همسایه بیمار (★★★)  

   - یکشنبه: آموزش رایگان به کودکان (★★★★)  

۴. رهایی از بردگی مدرن  

   - شعار تحول‌آفرین: ثروت باید آزادی‌بخش باشد، نه زندان‌ساز  

 📊 مقایسه نظام ارزشی دنیا و آخرت  

الف) مبنای ارزیابی  

- دنیا: کمیت دارایی‌ها  

- آخرت: کیفیت کردارها  

ب) منبع ارزش‌گذاری 

- دنیا: قضاوت انسان‌ها  

- آخرت: داوری الهی  

ج) تأثیر گذر زمان

- دنیا: کاهش ارزش (تورم، ورشکستگی)  

- آخرت: افزایش ارزش (تضاعف حسنات)  

د) نتیجه نهایی 

- دنیا: حسرت و افسوس  

- آخرت: رضایت و سعادت  

💡 پیام طلایی حدیث  

 مسیر تحول ثروت

ثروت →  

- ابزار رفاه در دنیا  

- وسیله آزمایش الهی  

↓  

تبدیل به سرمایه اخروی از طریق  

- انفاق و بخشش  

- خدمت به خلق  

- تزکیه نفس  

دارایی‌ها در دنیا نشان‌گر ظاهر شماست، اما کردارها در آخرت هویت حقیقی‌تان را می‌سازد.

 🌹 ولادت آفتاب هدایت مبارک باد.  

امروز روزی است که:  

- پاکی در قاموس بشریت معنا یافت  

- دانایی بر تارک تاریخ درخشید  

- امید در دل محرومان جوانه زد  

 #امام_هادی

#معیارهای_سعادت

#ولادت_اسوه_اخلاق

معجزه نخستین قطره خون قربانی: آمرزش گناهان برای همه

پیامبر اکرم(ص) به حضرت فاطمه(س) فرمودند:  در هنگام ذبح قربانی‌ات حاضر باش! همانا با نخستین قطره خون آن، خداوند همه گناهان و خطاهایت را می‌آمرزد.  

هنگامی که یکی از مسلمانان این سخن را شنید، پرسید:  

ای رسول خدا! این حکم ویژه خاندان شماست یا برای همه مسلمانان است؟

پیامبر(ص) پاسخ دادند:  

خداوند به من وعده داده که هیچ‌یک از عترتم را به آتش نسوزاند؛ اما این حکمِ حضور در قربانی، برای عموم مردم است.(المحاسن، ج۱، ص۱۴۲، ح۱۹۱)

نکات حدیث 

۱. عمومیت حکم

   - تأکید پیامبر(ص) بر شمولیت حکم برای همه مسلمانان، نه فقط اهل بیت(ع).  

۲. شرط حضور فیزیکی

   - توصیه به مشاهده عینی ذبح قربانی برای بهره‌مندی از فضیلت آمرزش.  

۳. وسعت بخشش الهی  

   - نخستین قطره خون قربانی، کفّاره همه گناهان (ذنوب) و خطاها(خطیئات) است.  

۴. تمایز دو وعده الهی

   - آمرزش گناهان از طریق قربانی → برای عموم  

   - مصونیت عترت از آتش → ویژه اهل بیت(ع)  

 ✨ این روایت، هم فلسفه عید قربان را تبیین می‌کند و هم نقش محوری حضور قلب در مناسک دینی را یادآور می‌شود.

راز پیوند فرد و جامعه در عرفه  

در روایتی از رجال الکشی، یونس بن عبدالرحمن، عبدالله بن جندب را در روز عرفه مشاهده می‌کند که پیوسته در راز و نیاز است. وقتی از او می‌پرسد: «خدا تلاش امروزت را دید»، عبدالله سوگند یاد می‌کند: «به خدا حتی یک دعا برای خود نکردم؛ تمام دعاهایم برای مومنان بود».

دلیلش را اینگونه توضیح می‌دهد: از امام کاظم(ع) شنیده که هرکس پشت سر برادر مؤمنش دعا کند، از عرش ندا می‌رسد: «صد هزار برابر آن دعا برای توست». او ترجیح داده از این پاداش قطعی (دعای فرشتگان) دست برندارد و برای خود دعا نکند که نتیجه‌اش نامعلوم است.  

تحلیل کلیدی  

۱. نیایش فردی، هدف اجتماعی 

   - عرفه، اوج خلوت با خداوند است، اما در طراحی الهی، همین لحظاتِ به‌ظاهر فردی، بستری برای تعمیق پیوندهای اجتماعی می‌شود.  

   - دعا برای دیگران، تمرینی برای گسستن از خودمحوری و تقویت همدلی و مسئولیت‌پذیری است.  

۲. مهندسی الهی پاداش‌ها  

   - وعده‌ی «صد هزار برابر پاداش» تنها انگیزه‌ای فردی نیست؛ بلکه ابزاری برای تربیت اجتماعی است تا خیر فردی از مسیر خیرخواهی جمعی عبور کند.  

۳. استجابت دعا از زبان پاک 

   - در حدیثی از موسی(ع)، خداوند دستور می‌دهد: «مرا با زبانی بخوان که با آن گناه نکرده‌ای!» و هنگامی که موسی(ع) می‌پرسد چنین زبانی از کجا بیاورد، پاسخ می‌شنود: «مرا از زبان دیگران بخوان!»  

   - این نشان‌دهنده‌ی آن است که استجابت دعای ما در گرو ارتباطات نیک با جامعه است.  

راهکار عملی

- سطح نخست: از دیگران بخواهید برای شما دعا کنند.  

- سطح برتر: چنان در رفتار اجتماعی اثرگذار باشید که دیگران بی‌درخواستِ شما، برایتان دعا کنند: «خدا رحمتش کند!» یا «خدا اجرش دهد!»   

در نظام تربیتی دین، حتی در خلوت‌ترین عبادات (مانند دعای عرفه)، فرد و جامعه جدایی‌ناپذیرند. این طراحی هوشمندانه، بذرهای همبستگی اجتماعی و اخلاق جمعی را در جان انسان می‌کارد و جامعه‌ای می‌سازد که اعضایش نه در کنار هم، بلکه برای هم زندگی می‌کنند.

خون بیداری حماسه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲  

در سحرگاه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، خیابان‌های قم و تهران غرق در فریاد مردم شد. علت؟ دستگیری مام خمینی پس از سخنرانی آتشینش در مدرسه فیضیه، جایی که شاه را به “یزید زمان” تشبیه کرد. مردم کفن‌پوش، از دهقانان ورامین تا بازاریان تهران، با شعار “یا مرگ یا خمینی” به خیابان‌ها ریختند. رژیم پهلوی پاسخ داد با رگبارِ مسلسل‌ها. اجساد در گورهای دسته‌جمعی پنهان شدند و خانواده‌ها از ترس ساواک، شهیدان خود را “مفقود” خواندند. طبق اسناد ساواک، تنها یک مأمور در مولوی ۶۰ نفر را کشت .  

 اما چرا این قیام،سرآغاز انقلاب شد؟

۱. پیوند ناگسستنی مردم و روحانیت

برای نخستین بار، مراجع تقلید از نجف تا قم، مهاجرتی تاریخی به تهران آغاز کردند و با تلگراف‌های فراوان، جهانیان را از جنایت رژیم آگاه ساختند. حتی مرجعیت امام خمینی رسماً توسط علما تأیید شد .  

۲. شکست افسونِ “شاه شکست‌ناپذیر”

کشتار بی‌رحمانه، پرده از چهره واقعی “انقلاب سفید” آمریکایی برداشت. شاه ادعا کرد معترضان “عامل ناصر” هستند، اما جهان فریاد مردم را شنید .  

۳. زنده‌شدن پرچم عاشورا

امام خمینی در نخستین پیام پس از آزادی (فروردین ۱۳۴۳)، ۱۵ خرداد را “عزای عمومی” اعلام کرد؛ روزی که همچون عاشورا، “تولد دوباره اسلام” شد . 

درس‌های کلیدی از ازدواج امام

علی(ع) و حضرت فاطمه(س) برای زندگی امروز

ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) نه تنها یک پیوند آسمانی، بلکه الگویی جامع برای سعادت دنیوی و اخروی است. این ازدواج با رعایت اصول الهی و انسانی، درس‌های عمیقی را در حوزه‌های اخلاقی، اجتماعی و معنوی به همراه دارد که در ادامه به تفصیل بررسی می‌شوند:

 ۱. کفو و همتایی: شرط اساسی پیوند موفق 

- معیار اصلی ایمان و اخلاق: کفویت در این ازدواج نه بر پایه ثروت یا نژاد، بلکه بر اساس همسانی در ایمان، تقوا و اهداف متعالی استوار بود. پیامبر(ص) فرمودند: اگر خدا علی را نمی‌آفرید، برای فاطمه همسری هم‌تراز وجود نداشت 

  این نگاه، الگویی برای انتخاب همسر بر اساس ارزش‌های معنوی به جای معیارهای مادی است.  

- همدلی در آرمان‌ها: امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) هر دو در مسیر جهاد و خدمت به اسلام گام برداشتند. همسویی اهداف، بنیان محکمی برای زندگی مشترک ایجاد کرد .

۲. سادگی و قناعت: پرهیز از تجملات

- مهریه و جهیزیه نمادین: مهریه حضرت فاطمه(س) ۵۰۰ درهم (معادل ۱۵۰۰ گرم نقره) بود که امام علی(ع) با فروش زره خود آن را تهیه کرد. پیامبر(ص) از این مبلغ برای خرید لوازم ضروری زندگی مانند پیراهن، تشک لیف خرما و ظروف چوبی استفاده نمود .  

- مراسم عروسی ساده: ولیمه عروسی شامل یک گوسفند و جو بود و غذای باقیمانده میان نیازمندان توزیع شد. این رویکرد، الگویی برای دوری از اسراف و توجه به فقراست .

 ۳. تقسیم مسئولیت و همکاری متقابل  

- تقسیم کار بر اساس توانایی‌ها: پیامبر(ص) کارهای داخل خانه را به حضرت زهرا(س) و امور بیرون را به امام علی(ع) سپرد، اما هر دو در مواقع نیاز به یکدیگر کمک می‌کردند. روزی پیامبر(ص) آنان را در حال آسیاب کردن همزمان دید و به یاریشان شتافت .  

- ایثار و فداکاری: حضرت زهرا(س) با وجود ضعف جسمی، مسئولیت خانه و تربیت فرزندان را به عهده گرفت و امام علی(ع) در کارهای منزل مشارکت فعال داشتند .

 ۴. حیا و احترام متقابل  

- ادب در خواستگاری: امام علی(ع) با وجود نزدیکی به پیامبر(ص)، از بیان درخواست خود شرم داشت و پیامبر(ص) با درایت، فضای گفتگو را فراهم کرد. این رفتار، الگویی برای حفظ حریم و احترام در روابط است .  

- حفظ حجاب حتی در برابر نابینا: حضرت زهرا(س) در حضور مرد نابینا خود را پوشاند و فرمود:او مرا نمی‌بیند، اما من او را می‌بینم و بوی من را استشمام می‌کند. 

  این عمل، تأکیدی بر رعایت عفاف در تمام شرایط است.

 ۵. توکل به خدا و هدفمندی زندگی

- زندگی برای عبادت و کمال: امام علی(ع) در توصیف همسرش فرمود: او را بهترین همراه در عبادت یافتم  

  این نگاه، ازدواج را ابزاری برای تقرب به خدا می‌داند، نه صرفاً ارضای نیازهای مادی.  

- تحمل سختی‌ها با رضایت: با وجود فقر و مشقات، هر دو با توکل بر خدا و تمرکز بر اهداف معنوی، زندگی را مدیریت می‌کردند. پیامبر(ص) به فاطمه(س) فرمود: سختی دنیا را بچش تا شیرینی آخرت را دریابی

۶. نقش خانواده و جامعه در تسهیل ازدواج

- مسئولیت والدین: پیامبر(ص) به عنوان پدر، همسر مناسبی برای دخترش انتخاب کرد و از فشارهای اجتماعی نهراسید. ایشان حتی مخالفت برخی صحابه را با پاسخ قاطع رد کرد .  

- حمایت اقتصادی: فروش زره امام علی(ع) با تأیید پیامبر(ص)، نشان‌دهنده لزوم همکاری خانواده برای کاهش بار مالی ازدواج است .

 ۷. شفافیت و صداقت در روابط

- رضایت حضرت زهرا(س): پیامبر(ص) پیش از عقد، نظر فاطمه(س) را جویا شد و سکوت او را نشانه رضایت دانست. این موضوع، اهمیت توجه به خواست دختر در ازدواج را نشان می‌دهد .  

- عدم پنهان‌کاری: امام علی(ع) و فاطمه(س) در مواجهه با مشکلات، مستقیماً از پیامبر(ص) مشورت می‌گرفتند و هیچ مسئله‌ای را پنهان نمی‌کردند .

چرا این ازدواج «آسمانی» است؟  

این پیوند با ترکیبی از سادگی مادی و عظمت معنوی، الگویی فراتر از زمان و مکان ارائه می‌دهد. درس‌های آن شامل:  

- اولویت‌دهی به ایمان و اخلاق بر ثروت و موقعیت اجتماعی.  

- مدیریت منابع مالی بدون اسراف.  

- تقویت همکاری و احترام متقابل در خانواده.  

- توکل بر خدا در مواجهه با مشکلات.  

- نقش فعال خانواده و جامعه در حمایت از ازدواج.  

این اصول نه تنها مشکلات کنونی ازدواج (مانند مهریه‌های سنگین و تجملات) را حل می‌کند، بلکه جامعه را به سوی تعادل اخلاقی و معنوی سوق می‌دهد. همانگونه که رهبر معظم انقلاب تأکید دارند: کم بودن مهریه و جهیزیه، تقوا و همتایی در ایمان، اساس ازدواجی الهی است.

پاسخ تحلیلی به مهریه حضرت زهرا(س) با استناد به منابع اسلامی

 ۱. مهریه مادی: سادگی به سبک پیامبر(ص)

- مقدار مهریه مهریه حضرت زهرا(س) بنا بر روایات شیعه و سنی، بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ درهم نقره ذکر شده است. منابعی مانند بحارالأنوار و مناقب آل ابی‌طالب این رقم را تایید می‌کنند.

امام صادق(ع) در حدیثی مهریه ایشان را حداکثر ۵۰۰ درهم (معادل ۱۵۰۰ گرم نقره خالص) عنوان کردهاند، که به «مهرالسنه» مشهور است.  

  - تبدیل به طلا: هر ۱۰ درهم معادل یک دینار طلا (حدود ۳.۴۵۶ گرم) بوده، بنابراین مهریه ایشان معادل ۵۰ دینار (تقریباً ۱۷۳ گرم طلا) محاسبه میشود.  

- منشأ مهریه

  امام علی(ع) با فروش زره خود معروف به «درع حطمیه» این مبلغ را تهیه کرد. منابع تاریخی مانند الأمالی شیخ طوسی و بحارالأنوار تاکید دارند که پیامبر(ص) دستور فروش زره را دادند و پول آن را برای تهیه جهیزیه و عطر استفاده کردند.  

۲. مهریه معنوی: شفاعت، هدیهای از سوی خدا

- درخواست حضرت زهرا(س):  

  در روایتی از امام باقر(ع)، حضرت فاطمه(س) از پدر خواستند تا مهریهاش را شفاعت از گناهکاران قرار دهد. این درخواست مورد اجابت الهی قرار گرفت و ایشان به عنوان «شفیعه محشر» معرفی شدند.  

  - تفسیر نمادین: برخی روایات، مهریه ایشان را چهار رود بزرگ (فرات، نیل، دجله، و رود بلخ) ذکر کردهاند که نشان‌دهنده جایگاه والای ایشان در نظام آفرینش است.  

۳. جهیزیه ساده: الگویی برای زندگی مشترک

- اقلام خریداری شده: 

  با پول مهریه، وسایلی ساده مانند پیراهن هفت درهمی، روسری، تشک لیف خرما، و ظروف چوبی تهیه شد. شیخ طوسی در الأمالی فهرست دقیق این اقلام را ذکر کرده است.  

  - بخشش لباس عروسی: حضرت زهرا(س) در شب عروسی، پیراهن نو خود را به زنی نیازمند بخشیدند و از لباس کهنه استفاده کردند. این روایت در إحقاق الحق شوشتری آمده است.  

۴. اختلافات تاریخی و تحلیل آنها

- نوسان مبلغ:  

  برخی منابع اهل سنت مانند رساله صبغة الله بن محمد غوث (محفوظ در دانشگاه هاروارد)، مهریه را ۴۸۰ درهم ذکر میکنند. این اختلاف احتمالاً ناشی از تفاوت در محاسبه قیمت زره یا نوسان ارزش درهم در آن دوران است.  

  - جمع‌بندی: اکثر علمای شیعه رقم ۵۰۰ درهم را صحیح‌تر می‌دانند، چرا که پیامبر(ص) این مقدار را برای تمام دختران و همسران خود تعیین میکردند.  

. مهرالسنه در جهان امروز

- محاسبه به نرخ روز  

  برخی فقها مانند حجت‌الاسلام نباتی، مهریه ۵۰۰ درهمی را معادل ۲۱ سکه بهار آزادی(حدود ۱۷۳ گرم طلا) میدانند.  

  - نقد اجتماعی: این مقدار در مقایسه با مهریه‌های سنگین امروزی، الگویی برای کاهش فشار اقتصادی بر جوانان است. پیامبر(ص) با این اقدام، فرهنگ ساده‌زیستی و مسئولیت‌پذیری را ترویج دادند.

مهریه حضرت زهرا(س) ترکیبی از سادگی مادی و عظمت معنوی است. از یک سو، الگویی برای جلوگیری از تجمل‌گرایی در ازدواج، و از سوی دیگر، یادآوری جایگاه رفیع ایشان به عنوان شفیعه امت است. این رویداد تاریخی نه‌تنها درس زندگی مشترک، بلکه پیامی برای تقویت ایمان و ایثار است.  

ازدواج آسمانی علی(ع) و فاطمه(س): پیوندی که جبرئیل از آفرینشش خبر داد

وقتی حضرت علی (ع) فاطمه را از پدر خواستگاری می کند

زمانی که حضرت علی (ع) اقدام به خواستگاری ایشان نمودند، پیامبر در منزل ام سلمه بودند. هنگامی که در زدند، ام سلمه پرسید:کیست؟ قبل از پاسخ خواستگار، پیامبر دستور داد:«در را باز کن و بگو داخل شود. کسی پشت در است که محبوب خدا و رسول است».

حضرت علی علیه السلام وارد شد، سلام کرد و در حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله نشست. چشمان خود را بر زمین دوخت. شرم از پیامبر (ص) مانع گفتن خواسته اش می شد. پیامبر(ص) که خود حضرت علی (ع) را بزرگ کرده و از روحیات او باخبر است، سکوت را شکست و فرمود:«می بینم برای حاجتی اینجا آمده ای. خواسته ات را بر زبان آور و آنچه در دل داری بازگو که خواسته ات پیش من پذیرفته است».

حضرت علی (ع) با سخنانی شیرین خواسته اش را چنین بازگو کرد:« پدر و مادرم فدای شما، وقتی خردسال بودم مرا از عمویتان ابوطالب و فاطمه بنت اسد گرفتید. با غذای خود و به اخلاق و منش خود بزرگم کردید. نیکی و دل سوزی شما درباره من از پدر و مادرم بیشتر و بهتر بود. تربیت و هدایتم به دست شما بوده و شما ای رسول خدا به خدا سوگند ذخیره دنیا و آخرتم می باشید. ای رسول خدا! اکنون که بزرگ شده ام، دوست دارم خانه و همسری داشته باشم تا در سایه انس با او، آرامش یابم. آمده ام تا دخترتان فاطمه را از شما خواستگاری کنم. آیا مرا می پذیرید؟» چهره پیامبر چون گل شکفته شد. گویا انتظار این لحظه را می کشید. خوشحال شد، ولی جواب قطعی را برعهده حضرت فاطمه (س) گذاشت.

جبرئیل بر پیامبر(ص) نازل شد و گفت: خداوند فرموده است که اگر علی را برای فاطمه نیافریده بودم از آدم ابوالبشر تا روز قیامت، شوهر و همسری هم تراز فاطمه پیدا نمی شد.

پس از خواستگاری و مراسم عقد، زمان آن رسید که امام علی(ع) برای آغاز زندگی جدید خود با حضرت فاطمه(س) وسایلی را فراهم کند و حضرت علی(ع) در آن زمان شمشیر وزره را به عنوان دارایی خود داشت که توسط آنها در راه خدا جهاد می کردو شتری که در باغهای مدینه با آن کار می کرد تا از مهمانی انصار بی نیاز باشد. حضرت محمد(ص) قبول کردند که امام علی(ع) زره خود را بفروشد و مبلغ آن را به عنوان بخشی از مهریه حضرت فاطمه(س) در اختیار پیامبر قرار دهد.

زره به قیمت چهارصد درهم به فروش رفت. پیامبر مقداری از آن را به بلال داد تا برای یگانه دختر پیامبر عطر خریداری کند، باقیمانده آن را نیزدر اختیار عمار یاسر و گروهی از یایران خود قرار داد تا لوازم منزل برای زندگی حضرت فاطمه خریداری کنند. از صورت جهیزیه حضرت زهرا سلام الله علیها می توان به وضع زندگی بانوی بزرگوار اسلام به خوبی پی برد.

ازدواج آسمانی؛ رازهای نهفته در آیات قرآن درباره پیوند امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س)

کدام سوره های قرآن بر ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) دلالت دارد؟

در آیات قرآن به طور مستقیم به ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) اشاره نشده است، اما آیاتی وجود دارد که به طریقی با این رویداد مهم اسلام ارتباط دارند.

آخرین آیه سوره «کوثر»، یکی از دشمنان پیامبراکرم(ص)، ایشان را ابتر به معنی مقطوع النسل می داند.اما خداوند متعال به پیامبر اکرم(ص) خیر کثیر عطا کرده است و می دانیم که با ازدواج امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) بود که نسل ایشان ادامه پیدا کرده و گسترش می یابد.

در آیات19 و 22 سوره الرحمن خداوند می فرماید:« مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ »، « بَیْنَهُمَا بَرْزَخ لا یَبغیِان »؛ « فَبِاَیّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ »، « یَخْرُجُ مِنْهُما اللّؤْلُؤُ وَ الْمَرْجانُ » دو دریا را (به گونه ای) روان کرد که با هم برخورد کنند؛ میان آن دو، حدّ فاصله ای است که به هم تعدی نکنند.

پس کدامین نعمت خدا را تکذیب می کنید؛ از آن دو دریا، لولو و مرجان را خارج کرد. در روایات امام صادق(ع) در تفسیر این آیه فرمود:«علی و فاطمه دو دریای عمیقی هستند که هیچ کدام از آنها به دیگری ظلم و ستم نکرد و منظور از مروارید، امام حسن(ع) و مرجان، امام حسین(ع) است. (تفسیر فرات کوفی، ص460)

آزادی خرمشهر؛ حماسه‌ای که تاریخ را دگرگون کرد

در دوم خردادماه ۱۳۶۱، پس از ۳۴ روز نبرد بی‌امان، فریاد پیروزی رزمندگان ایران در خرمشهر طنین انداخت. عملیات بیت‌المقدس که از دهم اردیبهشت همان سال آغاز شده بود، با آزادسازی کامل این شهر استراتژیک به نقطه اوج خود رسید. سقوط خرمشهر به دست نیروهای عراقی در آغاز جنگ، برگ برنده صدام برای تحمیل صلحی تحقیرآمیز به ایران بود، اما مقاومت ۳۵ روزه مردم این شهر در سال ۱۳۵۹ و نهایتاً آزادسازی آن در سال ۶۱، نه تنها نماد شکستناپذیری اراده ملت ایران شد، بلکه توهم برتری نظامی رژیم بعث را در هم شکست.  

 زمینه‌های یک پیروزی استراتژیک  

پس از عملیات موفق فتح‌المبین در فروردین ۱۳۶۱، منطقه غرب کارون آخرین سنگر مهم اشغالی عراق به شمار می‌رفت. فرماندهان ایرانی با درک اهمیت حیاتی خرمشهر، طراحی عملیات بیت‌المقدس را کلید زدند. از سوی دیگر، صدام که خرمشهر را خط دفاعی بصره می‌دانست، با تقویت مواضع خود در این منطقه، آماده مقابله بود. در این میان، حضور معنوی شخصیت‌هایی چون شهید آیت‌الله صدوقی و آیت‌الله مشکینی در خط مقدم، روحیه‌بخش رزمندگان بود.  

 چهار مرحله سرنوشت‌ساز  

۱. شکستن خطوط دفاعی (۱۰ تا ۱۵ اردیبهشت)  

عملیات با رمز «بسم‌الله القاسم الجبارین» در سحرگاه ۱۰ اردیبهشت آغاز شد. در محور شمالی (قرارگاه قدس)، تیپ‌های ۴۱ و ۴۳ با وجود استحکامات گسترده عراق، موفق به ایجاد سرپلی در جنوب کرخه کور شدند. در محور مرکزی (قرارگاه فتح)، نیروها با عبور از رودخانه، جاده اهواز-خرمشهر را مسدود کردند، هرچد پیشروی در محور جنوبی (قرارگاه نصر) به دلیل باتلاق‌ها و مقاومت سنگین دشمن با مشکل مواجه شد.  

۲. تعقیب تا مرز (۱۶ تا ۱۸ اردیبهشت) 

با عقب‌نشینی لشکرهای ۵ و ۶ عراق به سمت مرز، نیروهای ایرانی ضمن تعقیب دشمن، مناطق استراتژیکی چون جفیر و هویزه را آزاد کردند. این عقب‌نشینی که با هدف حفظ نیروها و تقویت خطوط دفاعی بصره انجام شد، زمینه را برای محاصره خرمشهر فراهم کرد.  

۳. آماده‌سازی نهایی (۱۹ تا ۳۰ اردیبهشت)  

تلاش اولیه برای ورود به خرمشهر در ۱۹ اردیبهشت به دلیل هوشیاری دشمن ناکام ماند. فرماندهان ایرانی با تجدید سازماندهی و افزودن تیپ‌های المهدی(عج) و امام سجاد(ع) به خط مقدم، نقشه نهایی را طراحی کردند.  

۴. طوفان نهایی (۱ تا ۳ خرداد) 

با رمز «یا محمد بن عبدالله(ص)» در شب اول خرداد، یورش غافلگیرانه نیروهای ایرانی موجب فروپاشی کامل خطوط عراق شد. تا ظهر دوم خرداد، بیش از ۲۸۰۰ سرباز بعثی اسیر شدند و حلقه محاصره تنگ‌تر گردید. با وجود پاتک‌های مکرر عراق در محور شلمچه، مقاومت رزمندگان ایران راه هرگونه عقب‌نشینی را بر دشمن بست. سرانجام در بامداد سوم خرداد، نیروهای ایرانی از سه جهت وارد شهر شدند و آخرین سنگرهای دشمن در گمرک خرمهر سقوط کرد.  

پرچم افتخار بر بام شهری که قهرمان شد  

ساعت ۱۴ روز سوم خرداد، پرچم ایران بر فراز مسجد جامع خرمشهر به اهتزاز درآمد. شهری که ۵۷۸ روز (۱۹ ماه) در اشغال بود، با رشادتی مثال‌زدنی آزاد شد. این پیروزی نه تنها موازنه قدرت در جنگ را به نفع ایران تغییر داد، بلکه پیامی تاریخی به جهان فرستاد: ملتی که اراده آزادی دارد، هیچگاه در زنجیر اشغالگران نخواهد ماند. خرمشهر، از آن روز تا امروز، نماد عزت و پایمردی است؛ شهری که قهرمانانه ایستاد و قهرمانانه آزاد شد.  

آداب و اعمال دحوالأرض

۱. روزه داشتن ، که ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.

۲. شب زنده داری و عبادت و ياد خداوند در شب دحوالأرض بسيار سفارش شده است.

۳. ذکر و دعا خواندن.

۴. انجام غسل به نیّت روز دحوالأرض.

۵. دو رکعت نماز؛ به این صورت که هنگام ظهر (و زوال شمس) دو رکعت نماز بخواند، در هر رکعت یک بار «حمد» و پنج مرتبه سوره «شمس» را بخواند، و بعد از سلام نماز بگوید: «لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّه‏ِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ».

آن‏گاه این دعا را بخواند: «یا مُقیلَ الْعَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی. یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی. یا سامِعَ الاَْصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَارْحَمْنی وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتی وَما عِنْدی، یا ذَالْجَلالِ وَاالاِْکْرامِ»

۶. خواندن دعای ذیل: «اَللّهُمَّ داحِیَ الْکَعْبَةِ وَفالِقَ الْحَبَّةِ وَصارِفَ اللَّزْبَةِ وَکاشِفَ کُلِّ کُرْبَةٍ اَسْئَلُکَ فی هذَا الْیَوْمِ مِنْ اَیّامِکَ الَّتی اَعْظَمْتَ حَقَّها وَاَقْدَمْتَ سَبْقَها وَجَعَلْتَها عِنْدَ الْمُؤْمِنینَ وَدیعَةً…»

برای خواندن ادامه دعا به کتاب «مفاتیح الجنان»، اعمال روز دحو الارض در ماه ذی القعده مراجعه کنند.

۷. زیارت امام رضا علیه‏‌السلام از برترین اعمال مستحب این روز می‏‌باشد و سخت مورد تأکید و سفارش قرار گرفته است.

۸. احیاء و بیدار بودن در شب ۲۵ ذی القعده و انجام عبادات در آن شب برابر با صد سال عبادت است.

📚 منبع: کتاب مفاتیح الجنان

تحلیل حدیث امام علی (ع) درباره جاودانه کردن عمر  

روزی از روزهای زندگی ما، همانند صفحه‌ای سفید است که قلم به دستانِ خود ماست. حضرت علی (علیه‌السلام) در جمله‌ای می‌فرمایند:  

«الْایَّامُ صَحائفُ آجالِکُمْ فَخَلِّدُوها بِاحْسَنِ اعْمالِکُمْ»  

«روزهای زندگی شما، صفحه‌های عمرتان هستند؛ پس آنها را با بهترین کارهایتان جاودانه کنید.»  

این کلام، دریایی از معناست که با تأمل در آن، چهار گوهر ارزشمند را می‌توان استخراج کرد:  

۱. عمر؛ گنجی که بی‌صدا می‌گذرد  

زندگی انسان، همچون رودی خروشان است که لحظه‌ها در آن غرق می‌شوند. امام علی (ع) به ما یادآوری می‌کند که عمر، گرانبهاترین سرمایه است، اما ماهیتی گذرا دارد. هر روز که می‌گذرد، برگ دیگری از کتاب زندگی ورق می‌خورد و هرگز بازنمی‌گردد. این گذرا بودن، نه نشانه ناامیدی، که هشداری برای مسئولیت‌پذیری است.  

۲. ما هنرمندان نقاشی عمریم 

عمر انسان، کتابی است که قلموی آن به دست خود ماست. هر روز فرصتی است تا با انتخاب‌هایمان، این صفحه را با رنگِ اعمال نیک، یا خطوط کمرنگِ کارهای معمولی، یا حتی لکه‌های سیاهِ اشتباهات پر کنیم. این ما هستیم که تعیین می‌کنیم کتاب زندگیمان اثری ماندگار شود یا مجموعه‌ای از صفحات بی‌روح.  

۳. عالی بودن، یک انتخاب است  

امام (ع) بر کیفیتِ کارها تأکید می‌کنند: هر روز می‌تواند میزبان یک «بهترین» باشد؛ بهترین کمک به دیگران، بهترین یادگیری، بهترین تلاش برای رشد. اما این «بهترین»‌ها خودبه‌خود اتفاق نمی‌افتند؛ حاصل عزم راسخ و انتخاب آگاهانه ما هستند. در مقابل، رضایت دادن به کارهای متوسط یا منفی، یعنی اسرافِ فرصتِ تبدیل روزها به گنجینه‌های جاودان.  

۴. جاودانگی در دستان توست  

نکته شگفت‌آور اینجاست: ما این قدرت را داریم که لحظه‌های فانی را با کارهای نیک جاودانه کنیم! همان‌گونه که یک نقاشی زیبا قرن‌ها در موزه‌ها می‌درخشد، یک عمل خیر، یک دانش آموخته شده، یا حتی یک لبخند صادقانه می‌تواند تأثیری ماندگار در جهان بگذارد. این همان معجزه «عمرِ هدفمند» است.  

فرهنگ بهره‌وری؛ پیام پنهانِ حدیث  

وقتی این چهار نکته را کنار هم می‌گذاریم، مفهوم کلیدی خودنمایی می‌کند: بهره‌وری فردی و اجتماعی. امام علی (ع) به ما می‌آموزند که زندگی را نباید صرفاً «گذراندن روزها» دانست، بلکه باید هر لحظه را به فرصتی برای خلق ارزش تبدیل کرد. این، همان فرهنگِ والایی است که جامعه را از روزمرگی نجات می‌دهد:  

- بهره‌وری یعنی هر روزمان از دیروز کیفی‌تر باشد  

- بهره‌وری یعنی تبدیل عمرِ محدود به آثارِ نامحدود  

- بهره‌وری یعنی هر برگ از کتاب زندگی ما، الهام‌بخش دیگران شود  

پرسش پایانی

امروز چه رنگی به صفحه زندگی‌تان زدید؟ فردا چطور می‌توانید این صفحه را به تابلویی تبدیل کنید که قرن‌ها بدرخشد؟

زندگی و هویت یک نابغه  

غیاث‌الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، مشهور به حکیم عمر خیام، در ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ خورشیدی در نیشابور زاده شد و در ۱۲ آذر ۵۱۰ در همان شهر چشم از جهان فروبست. او دانشمندی جامع‌الاطراف بود که در فلسفه، ریاضیات، ستاره‌شناسی و ادبیات به مقامی بی‌نظیر دست یافت. لقب «حجةالحق» گواه جایگاه علمی والای اوست، اما شهرت جهانی‌اش بیشتر مدیون رباعیات نغز و پرمغزش است.  

رباعیات: پیوند ادب و فلسفه 

خیام تنها ۷۰ رباعی اصیل از خود به جا گذاشت، اما بیش از چند هزار رباعی به او منسوب شده است! اشعار او در قالب رباعی، کوتاه اما سرشار از پرسش‌های فلسفی دربارهٔ هستی، مرگ و معنای زندگی است. ترجمهٔ ادوارد فیتزجرالد در قرن ۱۹ میلادی، خیام را به چهره‌ای جهانی تبدیل کرد و او را به نماد اندیشهٔ آزاد و ژرف در ادبیات جهان بدل ساخت.  

نجوم: بنیان‌گذار تقویم جلالی

خیام به دعوت ملکشاه سلجوقی، سرپرستی رصدخانهٔ اصفهان را برعهده گرفت و با طراحی «تقویم جلالی»، دقیق‌ترین تقویم جهان تا پیش از دوران مدرن را پدید آورد. این تقویم هنوز در ایران و افغانستان کاربرد دارد! او همچنین زیج ملکشاهی (جدول نجومی) را تدوین کرد، اما با مرگ ملکشاه و قطع بودجهٔ رصدخانه، فعالیت‌هایش متوقف شد.  

ریاضیات: از معادلات تا مثلث مشهور  

در ریاضیات، خیام نخستین کسی بود که معادلات درجه سوم را به‌صورت سیستماتیک بررسی و دسته‌بندی کرد. رسالهٔ او در این زمینه راه را برای پیشرفت‌های بعدی در جبر هموار ساخت. همچنین، کشف مثلث حسابی (مشهور به مثلث خیام-پاسکال) و اثبات اصل پنجم اقلیدس از دستاوردهای ماندگار اوست که نامش را در کنار نیوتن و پاسکال ثبت کرد.  

آثار ماندگار: از نوروزنامه تا رساله‌های علمی 

آثار خیام تنوع شگفت‌انگیزی دارد:  

۱. نوروزنامه (تاریخ و آیین نوروز در ایران باستان)  

۲. رساله‌ای در معادلات درجه سوم  

۳. میزان الحکمه (فیزیک)  

۴. زیج ملکشاهی (نجوم)  

۵. رباعیات (شهرت جهانی)  

۶. رسالهٔ کن و تکلیف (فلسفه و الهیات)  

۷. شرح مشکلات کتاب اقلیدس (هندسه)  

۸. القول علی اجناس الموسیقی (ریاضیات در موسیقی)    

اندیشهٔ آزاد در روزگار سخت 

خیام در دوران سلجوقی می‌زیست؛ زمانی که فلسفه با مخالفت فقیهان روبرو بود. او با سفر به شهرهایی مانند سمرقند، بلخ و اصفهان، اندیشه‌هایش را با جسارت بیان می‌کرد. بسیاری از نوشته‌هایش در قرون وسطی به لاتین ترجمه شد و پایه‌ای برای پیشرفت علوم در اروپا گردید.  

پایان یک اسطوره  

خیام نه تنها نماد ادبیات فارسی، بلکه چهره‌ای جهانی در تقاطع علم، فلسفه و هنر است. رباعیات او همچنان الهام‌بخش انسان‌های جستجوگر است و دستاوردهای علمی‌اش سندی بر نبوغ بی‌مرز ایرانیان. چه در زیر آسمان پرستارهٔ اصفهان و چه در کوچه‌های نیشابور، نام خیام همیشه زنده است.

شهادت رئیس‌جمهور، رئیسی یادآوری نخستین شهید ریاست‌جمهوری  

در غروب روز یکشنبه، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳، همزمان با شب میلاد پربرکت امام رضا(ع)، خبری تلخ میهن اسلامی را تحت تأثیر قرار داد: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، به همراه هیئتی از مسئولان، در اثر سانحه هوایی هلیکوپتر در مناطق مرتفع استان آذربایجان شرقی به شهادت رسیدند. ایشان پس از شهید محمدعلی رجایی، دومین رئیس‌جمهوری هستند که در دوران تصدی این مسئولیت، جان خود را در راه خدمت به ملت فدا کردند.  

نخستین شهید ریاست‌جمهوری: میراث ماندگار شهید رجایی

شهید محمدعلی رجایی،  متولد ۱۳۱۲ در قزوین، از چهره‌های مکتبی و انقلابی تاریخ معاصر ایران است. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولیت‌های کلیدی مانند وزیر آموزش و پرورش  و نخست‌وزیری را بر عهده گرفت و در مرداد ۱۳۶۰، با رأی قاطع مردم به عنوان دومین رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد.

رجایی به‌عنوان نمادی از ساده‌زیستی و ایثار، تنها ۲۸ روز پس از آغاز ریاست‌جمهوری، در هشتم شهریور ۱۳۶۰، در جریان توطئه تروریستی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در ساختمان نخست‌وزیری، به همراه شهید محمدجواد باهنر (نخست‌وزیر) و جمعی از یارانش به درجه رفیع شهادت نائل آمد.  

سانحه هوایی؛ آزمونی دیگر برای ملت مقاوم ایران

شهادت رئیس‌جمهور رئیسی در حالی رخ داد که ایشان در طول دوران مسئولیت، با محوریت  تقویت اقتصاد مقاومتی و گسترش روابط بین‌المللی، گام‌های مؤثری در مسیر پیشرفت کشور برداشته بود. این حادثه، یادآور خطراتی است که همواره خدمت‌گذاران نظام اسلامی را تهدید می‌کند، اما همانند همیشه، این ملک و ملت، با اقتدار از این آزمون سربلند بیرون خواهد آمد.  

شیخ کلینی؛ نگهبان حدیث در تاریکی غیبت و چراغ‌دار هدایت شیعه  

در روزگاری که شیعه با چالش غیبت امام عصر (عج) روبرو بود و ترس از فراموشی معارف اهل بیت (ع) وجود داشت، مردی از دیار ری برخاست تا فانوسِ حدیث را روشن نگه دارد. شیخ کلینی، دانشمندی که با کتاب گرانسنگ «الکافی»، نه تنها گنجینه روایات اهل بیت (ع) را از پراکندگی نجات داد، بلکه پایه‌های فکری شیعه را در عصری تاریک استوار ساخت.  

📜 از ری تا رمزهای غیبت

ابوجعفر محمد بن یعقوب کلینی، در قرن چهارم هجری، در دوران غیبت صغری می‌زیست. او حلقه اتصال بین عصر حضور امامان و عصر غیبت بود. در زمانی که جامعه شیعه با سوالات بنیادین روبرو بود، کلینی با سفرهای علمی به شهرهایی مانند قم و بغداد، احادیث را از راویان موثق گردآوری کرد و پاسخگوی شبهات شد.  

🕯️ الکافی؛ دانشنامه‌ای که تاریخ ساز شد

این کتاب که به سه بخش «اصول» (باورها)، «فروع» (احکام) و «روضه» (مواعظ و اخلاق) تقسیم می‌شود، حاوی بیش از ۱۶ هزار حدیث است. کلینی با وسواس علمی، هر روایت را با سند معتبر نقل کرد تا الکافی به یکی از چهار کتاب اصلی حدیثی شیعه (کتب اربعه) تبدیل شود. آیا می‌دانستید که علمای بعدی مانند شیخ مفید و علامه مجلسی، الکافی را پایه تحقیقات خود قرار دادند؟  

🌟 روز بزرگداشت شیخ کلینی؛ یادآور مسئولیت ما

۱۹ اردیبهشت، روزی است که به پاسداشت تلاش‌های این محدث بی‌همتا نامگذاری شده است. این روز فقط یک یادبود نیست، بلکه فرصتی برای بازخوانی میراث اوست. در دنیای امروز که هجوم شبهات بیشتر شده، الکافی همچون نقشه راهی است که ما را به سرچشمه‌های ناب اسلام رهنمون می‌کند.  

شیخ کلینی به ما آموخت که حفظ دین، نیازمند تلاش بی‌وقفه است. او در دوران سخت غیبت، دست از پژوهش برنداشت و ثابت کرد که علمای راستین، نگهبانان حقیقتند. آیا ما نیز در عصر اطلاعات، مسئولیتی برای انتقال صحیح معارف داریم؟  

روز جهانی هلال احمر: تاریخچه و نقش هلال احمر ایران در عرصه بشردوستی 

۸ مه (۱۸ اردیبهشت)؛ نماد همبستگی جهانی در خدمت انسانیت

تاریخچه هلال احمر ایران؛ از شیر و خورشید تا هلال احمر

هلال احمر ایران، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سازمان‌های بشردوستانه خاورمیانه، تاریخچه‌ای پرفرازونشیب دارد:  

- ۱۳۰۱ شمسی: تأسیس نخستین نهاد بشردوستی تحت عنوان «جمعیت ملی» با هدف امدادرسانی در بحران‌ها.  

- ۱۳۱۳ شمسی: تنظیم اولین اساسنامه رسمی با نام «جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران» و تمرکز بر آموزش جوانان و خدمات بهداشتی.  

- ۱۳۲۶ شمسی: تبدیل به «سازمان جمعیت شیر و خورشید سرخ» با فعالیت‌های ساختارمند در حوزه‌های امداد، درمان و آموزش.  

- ۱۳۴۵-۱۳۴۸ شمسی: گسترش فعالیت‌ها با تأسیس «خانه جوانان» برای جذب و آموزش داوطلبان در سراسر کشور.  

- پس از انقلاب ۱۳۵۷: تغییر نماد از «شیر و خورشید» به «هلال احمر» به دلیل ارتباط نماد پیشین با نظام شاهنشاهی.  

- ۱۳۵۹ شمسی: تصویب اساسنامه جدید با نام «جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران» و بازسازی ساختارها تحت مدیریت دکتر علی بهزادنیا.  

- ۱۳۶۲ شمسی: رسمیت یافتن نام کنونی با تصویب مجلس شورای اسلامی.  

ماموریت‌های هلال احمر ایران در یک نگاه

این سازمان با شعار «انسانیت، بی‌طرفی، بی‌غرضی» در چهار حوزه کلیدی فعالیت می‌کند:  

۱. مدیریت بحران: امدادرسانی در بلایای طبیعی (زلزله، سیل، خشکسالی).  

۲. خدمات بهداشتی-درمانی: راه‌اندازی بیمارستان‌های صحرایی، کمپ‌های واکسیناسیون و آموزش همگانی.  

۳. آموزش عمومی: دوره‌های کمک‌های اولیه، آمادگی در بحران و تربیت امدادگران داوطلب.  

۴. حمایت از آسیب‌پذیران: ارائه خدمات به پناهندگان، کودکان کار و قربانیان جنگ.  

هلال احمر ایران در عرصه بین‌الملل

- عضو فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC) از سال ۱۳۰۲ شمسی.  

- مشارکت در مأموریت‌های بشردوستانه جهانی (مانند ارسال کمک به یمن، سوریه، افغانستان و فلسطین).  

- میزبانی از کنفرانس‌های منطقه‌ای برای تقویت همکاری‌های بشردوستانه در آسیا.  

روز جهانی هلال احمر؛ فرصتی برای تجلیل از داوطلبان

این روز (۸ مه) مصادف با زادروز هانری دونان، بنیانگذار صلیب سرخ جهانی، بهانه‌ای است برای:  

- تقدیر از تلاش‌های بی‌وقفه امدادگران و داوطلبان.  

- افزایش آگاهی عمومی درباره اصول بشردوستانه (بی‌طرفی، بی‌غرضی، استقلال).  

- جلب حمایت مالی و معنوی جامعه برای پروژه‌های امدادی.  

 هلال احمر ایران امروز؛ آماده در میدان عمل  

بر اساس آمار سال ۱۴۰۳

- بیش از ۱.۵ میلیون داوطلب آموزش‌دیده در سطح کشور.  

- حضور در ۴۰ عملیات بین‌المللی طی یک دهه اخیر.  

- راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند مانند «نذر آب» برای مدیریت بحران خشکسالی.  

هلال احمر ایران، با تکیه بر میراث یک قرن تجربه، نه تنها نماد ایثار در میهن است، بلکه چراغ امیدی برای نیازمندان فراتر از مرزهاست. روز جهانی هلال احمر به ما یادآوری می‌کند که «بشردوستی» زبانی جهانی است و همکاری جمعی، کلید نجات جان انسان‌ها در تاریک‌ترین لحظات است.

 ✍پیام حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای به همایش بین‌المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه‌ قم

🔹️رهبر انقلاب اسلامی: مهمترین وظیفه حوزه، بلاغ مبین وزمینه‌سازی برای تمدن نوین اسلامی است

🔹️تحقق حوزه‌ی تمدن‌ساز با تربیت «مجاهد فرهنگیِ مهذّب» و «نوآور»

✏️حضرت آیت‌‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به همایش «یکصدمین سال‌گشت بازتأسیس حوزه علمیه قم»، ضمن تبیین عناصر و کارکِردهای گوناگون حوزه به بیان الزامات تحقق یک «حوزه پیشرو و سرآمد» که نوآور، بالنده، به‌روز، پاسخگوی مسائل نوپدید، مهذّب، دارای روحیه پیشرفت و مجاهدت و هویت انقلابی و همچنین مستعد برای طراحی نظامات اداره جامعه است، پرداختند و تأکید کردند: مهمترین وظیفه حوزه «بلاغ مبین» است که از برترین مصادیق آن ترسیم خطوط اصلی و فرعی تمدّن نوین اسلامی و تبیین و ترویج و فرهنگ‌‌سازی آن در جامعه است.

✏️رهبر انقلاب اسلامی در ابتدای پیام خود به بیان تاریخچه شکل‌گیری حوزه مبارک قم در میانه‌ی‌ حوادث بزرگ و سهمگینِ طلیعه‌ی قرن چهاردهم هجری شمسی و نقش آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری در بنیان‌گذاری و ماندگاری و رشد حوزه پرداختند

و افزودند: یکی از افتخارات حوزه علمیه قم این است که از آن خورشیدی چون حضرت روح‌الله سر برآورد و این حوزه در کمتر از شش ‌دهه، قدرت معنوی و وجهه‌ی‌ مردمی خود را به آنجا رساند که توانست رژیم خائن و فاسد و فاسق پادشاهی را به دست مردم ریشه‌کن کند و پس از قرنها، اسلام را در جایگاه حاکمیّت سیاسی کشور بنشاند.

آرشیو با ساختار نوينش در ایران، با تصویب «قانون تأسیس سازمان اسناد ملّی ایران» در هفدهم اردیبهشت‌ماه سال 1349 در مجلس شورای ملّی، پايه‌گذاری شد. این سازمان تا سال 1381 به عنوان سازمانی مستقل زير نظر سازمان امور استخدامي مشغول فعالیت بود، تا اين كه در تاريخ 9/6/1381، بر اساس مصوبه شوراي عالي اداري، با کتابخانه ملّی ایران ادغام و سازماني جديد با عنوان «سازمان اسناد و كتابخانه ملّي جمهوری اسلامي ايران» به وجود آمد و هر دو نهاد پيشين، در آن به عنوان معاونت‌هائي مستقل، شروع به فعاليت كردند. 

آرشيو ملي ايران (معاونت اسناد ملي) بر اساس قانون وظيفة شناسائی، ارزشيابی، گردآوری اسناد وزارتخانه‌ها، نهادها، سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و نيز امحاي اوراق زائد آن‌ها را بر عهده دارد. اسناد واجد ارزش نگهداری پس از انتقال به آرشيو ملي ضد عفونی، مرمت و آنگاه تنظيم و پردازش و آماده اطلاع‌رسانی و ارائه به پژوهشگران مي‌شوند.

   گفتني است كه، اسناد فهرست نويسی شده پس از ورود اطلاعات از طريق وبگاه سازمان قابل جستجو مي‌باشند. 

آرشيو ملي دارای چهار اداره‌كل، فراهم‌آوری و ارزشيابی، مرمت و حفاظت، توصيف و پردازش و خدمات آرشیوی است. 

   سازمان اسناد و كتابخانه ملي دارای 12 نمايندگی استانی و منطقه‌ای در اصفهان، فارس، همدان، بوشهر، يزد، كرمان، سيستان و بلوچستان، خراسان رضوي، مازندران، گيلان، شمال غرب(تبريز) و قزوين است كه از جمله مهم‌ترين وظايف آن‌ها شناسائی، ارزشيابي، گردآوري و نگهداري اسناد استان‌ها و ارائه خدمات آرشیوی به مراجعان است. 

اداره‌کل خدمات آرشیوی (ادارة ارتباطات آرشیوی) به مناسبت 19 اردیبهشت، روز اسناد ملی و میراث مکتوب، نمایشگاهی مجازی شامل23 با معرفی34 برگ سند آماده‌سازی و در وبگاه سازمان تقدیم علاقه‌مندان کرده است.

در پنجمین روز از دهه پربرکت کرامت، به سراغ یادگار پاک امامت می‌رویم؛ حضرت احمدبن موسی الکاظم (ع)، مشهور به شاهچراغ، که همچون ستارهای درخشان در آسمان فضیلت و جهاد می‌درخشد. ایشان فرزند بلندمرتبه امام کاظم (ع) و برادر بزرگوار امام رضا (ع) بودند و با وجود سکوت تاریخ از جزئیات زندگانیاش، نامش همواره نماد وفاداری به ولایت و شهادت در راه حق است.  

سفر پربرکت احمدبن موسی (ع) به شیراز، نه‌تنها پایه‌های محبت اهل بیت (ع) را در دل ایران استوار کرد، بلکه آرامگاه مطهرش امروز به کعبه عاشقان تبدیل شده است. او با علمِ سرشار، اخلاق نیکو و پایداری در برابر ستم، مسیر حیات طیبه را برای شیعیان ترسیم کرد. در این روز، پیمان میبندیم که راه این شهید والامقام را ادامه دهیم: راهی که نور هدایتش تا همیشه در دل تاریخ می‌درخشد.  

روز خلیج فارس: نماد هویت، تاریخ و یکپارچگی ملی 

خلیج فارس، این آبراه استراتژیک و تاریخی، نه تنها گهواره تمدن‌های کهن است، بلکه نگینی است که هویت ملی ایران را درخشان‌تر می‌سازد.

روز ۱۰ اردیبهشت، به عنوان «روز ملی خلیج فارس»، فرصتی است تا بار دیگر بر اصالت این نام پرآوازه و حقانیت تاریخی آن تأکید کنیم.  

 ریشه‌های تاریخی نام «خلیج فارس»  

- سندهای کهن، از لوح‌های گلی تمدن آشور (۳۰۰۰ سال پیش) تا نقشه‌های بطلمیوس یونانی، همگی نام «پرسیکوس سینوس» (خلیج فارس) را ثبت کرده‌اند.  

- گواهی جهان‌گردان: ابن‌بطوطه در سفرنامه خود نوشت: «دریایی پهناور که ایرانیان آن را خلیج فارس می‌نامند».  

- قطعنامه‌های بین‌المللی: سازمان ملل در اسناد رسمی خود همواره از نام «خلیج فارس» استفاده کرده است.  

چرا ۱۰ اردیبهشت؟

این روز به یادبود خروج استعمار پرتغال از خلیج فارس در سال ۱۶۲۲ میلادی انتخاب شد. امام‌قلی خان، سردار دلیر صفوی، با رشادتِ سپاه ایران، پرچم بیگانه را پس از ۱۱۷ سال از آب‌های نیلگون خلیج فارس پایین کشید.  

خلیج فارس؛ از جغرافیا تا ژئوپلیتیک

- قلب انرژی جهان: بیش از ۳۰٪ نفت جهان از این آبراه تأمین می‌شود.  

- خط مقدم امنیت ملی: حضور بیگانگان در خلیج فارس، همواره تهدیدی برای صلح منطقه بوده است.  

- جاذبه‌های بی‌همتا: از جزیره کیش تا جنگل‌های حرا، این منطقه گنجینه‌ای طبیعی و گردشگری است.  

تهدیدها و مسئولیت‌ها

- تغییر نام جعلی: برخی کشورها با تحریف تاریخ می‌کوشند هویت خلیج فارس را مخدوش کنند.  

- آلودگی زیست‌محیطی: نشت نفت و تخریب اکوسیستم، آینده این دریا را تهدید می‌کند.  

- حفظ حاکمیت: پاسداری از مرزهای آبی، وظیفه هر ایرانی است.  

خلیج فارس در فرهنگ و ادبیات

شاعران پارسی‌گو، از فردوسی تا سهراب سپهری، همواره خلیج فارس را ستوده‌اند:  

 «خلیج فارس، دریای ایران زمین / به خون جگر شده‌ای آشنای من» 

ما و میراث خلیج فارس

- آموزش نسل جدید: انتقال تاریخ واقعی خلیج فارس به کودکان، سرمایه‌گذاری برای فرداست.  

- مشارکت مردمی: حمایت از کمپین‌های فرهنگی مانند #خلیج_همیشه_فارس.  

- حفظ محیط زیست: کاهش مصرف پلاستیک و مشارکت در پاک‌سازی سواحل.  

خلیج فارس تنها یک نام نیست؛ نماد مقاومت، اصالت و تمدن ایرانی-اسلامی است. همان‌گونه که آب‌های این دریا به هم پیوسته‌اند، ما نیز باید در پاسداری از این میراث، یکپارچه و استوار بایستیم.  

خلیج فارس همیشه فارس خواهد ماند! 🌊