فرهنگی

صرفه‌جویی؛ شاخص اساسی انسان قرآنی در پرتو آیه «کلوا و اشربوا و لا تسرفوا»

مهارت صرفه‌جویی، شاخص انسان قرآنی » يَا بَنِي آدَمَخُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ (اعراف:۳۱) ای فرزندان آدم! [هنگام هر نماز و] در هر مسجدی، آرایش و زینتِ [مادی و معنوی خود را متناسب با آن عمل و مکان] همراه خود برگیرید، و بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید؛ زیرا خدا اسراف کنندگان را دوست ندارد.

در این آیه، خداوند همه انسان‌ها را مورد خطاب قرار داده و از آن‌ها خواسته است نسبت به استفاده از خوراک و آشامیدنی‌ احتیاط کنند تا به ورطه اسراف نیفتند. اسراف از دیدگاه قرآن کریم، هر نوع زیاده‌روی چه مالی و چه غیر مالی را شامل می‌شود.

به دیگر سخن، اسراف در برابر میانه‌روی قرار دارد. انسان در هر لحظه از عمر خود در درون یکی از این دو دایره است: یا دایره میانه‌روی و یا دایره اسراف. اگر میانه‌روی را از دست بدهد، از دایره آن خارج شده و پای در دایره اسراف نهاده است.

همان گونه که میانه روی، اضلاع و ابعاد و لایه های گوناگون دارد؛ اسراف نیز انواع و اقسامی دارد. زیاد خوردن، اسراف است. در زمان نامناسب خوردن نیز اسراف است. خوردن غذای مضر نیز اسراف است. پذیرایی از مهمان با غذای مضر، نیز اسراف است. درست نخوردن غذا نیز اسراف است.

عدم رعایت نکات لازم پیش از غذا و بعد از غذا نیز اسراف است. بهره‌گیری از این غذا برای معصیت حضرت حق نیز اسراف است. نداشتن هدف متعالی از خوردن غذا، نیز خود نوعی اسراف است. از این رو، قرآن کریم، انسان قرآنی را انسانی میانه‌رو و صرفه جو معرفی می‌کند.

انسان قرآنی با کمک عقل، وحی، فطرت، علم و تجربه نسبت به نیازهای واقعی خود آگاهی پیدا می‌کند و حد و حدود آن را تشخیص می‌دهد و بر اساس آن، از نعمت‌های خدادادی بهره می‌گیرد. انسان قرآنی پیوسته مراقب است تا نسبت به مواهب طبیعی نهایت صرفه‌جویی را داشته باشد و از هر چیزی به بهترین وجه استفاده کند.

به تعبیر دیگر، انسان قرآنی کسی است که بهره‌وری او بالاست. تلاش می‌کند با کمترین هزینه، بیشترین نفع را به خود و جامعه برساند. از هر چیزی در جای خود به بهترین شکل آن استفاده می‌کند. از این منظر به اعمال خویش بنگریم و مرزهای اسراف و صرفه‌جویی را مشخص کنیم و تمرین کنیم تا در هر موقعیتی، بیشتر در دایره میانه‌روی و صرفه‌جویی قرار بگیریم تا صرفه‌جویی را در درون خودمان نهادینه سازیم.

گفت‌وگو با قرآن: راهنمای عملی برای ترک گناه و رسیدن به تقوا و سعادت

🌷 گفت‌وگو با قرآن

می‌گویم: «می‌خواهم باارزش باشم.»

📖 قرآن پاسخ می‌دهد: «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ» (حجرات/۱۳)

➡ یعنی بهترین و والاترین انسان‌ها نزد خداوند، کسانی هستند که از گناه پرهیز می‌کنند.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم اعمالم قبول شود.»

📖 قرآن می‌گوید: «إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ» (مائده/۲۷)

➡ تنها پرهیزکاران، مورد قبول واقعی درگاه الهی قرار می‌گیرند.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم خداوند مرا دوست داشته باشد.»

📖 قرآن می‌گوید: «فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ» (آل‌عمران/۷۶)

➡ دوستی خداوند مشروط به تقوا و پرهیز از گناه است.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم سرمایه آخرت داشته باشم.»

📖 قرآن می‌گوید: «خَيْرُ الزَّادِ التَّقْوَى» (بقره/۱۹۷)

➡ بهترین سرمایه برای سفر آخرت، تقوا و ترک گناه است.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم بصیرت و فهم درست داشته باشم.»

📖 قرآن می‌گوید: «إِن تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا» (انفال/۲۹)

➡ پرهیز از گناه موجب می‌شود خداوند راه حق و باطل را برایت روشن کند.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم مشکلاتم حل شود.»

📖 قرآن می‌گوید: «مَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا» (طلاق/۲)

➡ تقوا، کلید خروج از بن‌بست‌های زندگی است.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم روزیم افزایش پیدا کند.»

📖 قرآن می‌گوید: «وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِب» (طلاق/۲ و ۳)

➡ پرهیز از گناه، دروازه برکت و روزی ناگهانی است.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم عاقبت بخیر شوم.»

📖 قرآن می‌گوید: «العاقبة للمتقين» (هود/۴۹)

➡ سرانجام نیک تنها برای کسانی است که تقوا پیشه کنند.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم به بهشت بروم.»

📖 قرآن می‌گوید: «أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ» (آل‌عمران/۱۳۳)

➡ بهشت مخصوص کسانی است که از گناه و نافرمانی خدا پرهیز می‌کنند.

🌷 می‌گویم: «می‌خواهم آمرزیده شوم.»

📖 قرآن می‌گوید: «مَن يَتَّقِ اللَّهَ يَكْفُرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ» (طلاق/۲، انفال/۲۹)

➡ تقوا، تضمین بخشش الهی است.

🌷 می‌گویم: «چه کنم که باتقوا باشم و از گناه دوری کنم؟»

📖 قرآن می‌گوید: «إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ»

➡ با نماز و استعانت از خداوند، قدرت پرهیز از گناه و تقواپیشگی پیدا می‌شود.

رازهای جذب برکت الهی در زندگی؛ ۱۱ عاملی که قرآن می‌گوید

همه ما در پی زندگی‌ای پررونق، معنوی و سرشار از خیر و برکت هستیم. اما برکت چیست و چگونه می‌توان آن را جذب کرد؟ قرآن کریم، این کتاب هدایت بشریت، کلیدواژه‌هایی را به ما می‌دهد که هر یک، دریایی از رحمت و برکت الهی را به سوی زندگی ما سرازیر می‌کند. در این نوشتار، با ۱۱ مفهوم «مبارک» و بابرکت در قرآن آشنا می‌شویم که نقشه راهی برای رسیدن به زندگی پرخیر و برکت است.

۱۱ کلید طلایی برکت از نگاه قرآن کریم

۱. تقوا: شرط نزول برکات آسمانی قرآن می‌فرماید:«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ» (اعراف: ۹۶). پیام کاربردی:تقوا و پرهیزگاری، تنها یک عمل فردی نیست؛ بلکه کلید گشایش درهای برکت از آسمان و زمین است. زندگی اقتصادی، اجتماعی و معنوی جامعه با تقوا شکوفا می‌شود.

۲. کعبه: خانه برکت و هدایت «إِنَّأَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَ هُدًى لِلْعَالَمِينَ» (آل عمران: ۹۶). پیام کاربردی:کعبه، تنها یک بنای تاریخی نیست؛ بلکه کانونی مملو از برکت و هدایت برای تمام جهانیان است. دل‌ها و نگاه‌های ما به سوی این خانه مبارک، خود سرچشمه‌ای از برکت است.

۳. قرآن: کتابی سراسر برکت «هَذَا كِتَابٌأَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ» (انعام: ۹۲). پیام کاربردی:قرآن، کتاب زندگی است. انس با قرآن، تلاوت، تدبر و عمل به آن، برکت را در خانه‌ها، قلب‌ها و عقل‌های ما جاری می‌سازد.

۴. پیامبران و اولیای الهی: انسان‌های بابرکت خداوند در مورد حضرت عیسی(ع)می‌فرماید: «وَ جَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ» (مریم: ۳۱). پیام کاربردی:پیروی از سیره و سخن پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) که وارثان برکت نبوی هستند، زندگی ما را نیز مملو از برکت می‌کند.

۵. دعا: درخواست مستقیم برکت «وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِي مُنْزَلًا مُبَارَكًا وَ أَنْتَ خَيْرُ الْمُنْزِلِينَ» (مؤمنون: ۲۹). پیام کاربردی:دعا، خود یک عمل بابرکت است و درخواست از خدا برای نزول برکت در محل زندگی، کار و تمام شئونات، پاسخی الهی را به همراه دارد.

۶. درخت زیتون: نشانه‌ای از طبیعت بابرکت «يُوقَدُمِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ» (نور: ۳۵). پیام کاربردی:نعمت‌های طبیعی مانند درخت زیتون، مظهر برکت خداوند هستند. استفاده صحیح و شکرگزاری از این نعمات، باعث تداوم برکت می‌شود.

۷. سلام: کلید برکت در روابط «فَإِذَا دَخَلْتُمْبُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً» (نور: ۶۱). پیام کاربردی:سلام کردن تنها یک تعارف نیست؛ بلکه تحیتی مبارک و پاک از سوی خداست که محبت می‌آفریند و برکت در روابط خانوادگی و اجتماعی ایجاد می‌کند.

۸. شب قدر: شبی فراتر از هزار ماه «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُفِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ» (دخان: ۳). پیام کاربردی:شب قدر، اوج نزول برکت الهی است. بیداری، عبادت و دعا در این شب، سرنوشت یک ساله ما را پربرکت می‌کند.

۹. باران: نازل‌کننده برکت «وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِيدِ» (ق: ۹). پیام کاربردی:باران، نماد رحمت واسعه الهی است که زمین مرده را زنده می‌کند. این آیه ما را به تفکر در نعمت‌های ظاهری و باطنی خداوند دعوت می‌کند.

۱۰. ذات پروردگار: سرچشمه همه برکات «فَتَبَارَكَاللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ» (غافر: ۶۴). پیام کاربردی:منشأ تمام برکت‌ها، ذات پاک خدای متعال است. اوست که برکت را می‌آفریند و در موجودات قرار می‌دهد.

۱۱. نام خداوند: بلندمرتبه و بابرکت «تَبَارَكَاسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ» (الرحمن: ۷۸). پیام کاربردی:یاد و نام خداوند، خود مایه برکت است. شروع کارها با نام خدا (بسم‌الله) برکت را در عمل ما جاری می‌سازد.

راز بزرگترین ظلم از نگاه قرآن: پند لقمان به فرزندش

آیه: وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ سوره:لقمان  آیه:۱۳

و [یاد کن] هنگامی که لقمان به پسرش - در حالی که او را پند می‌داد - گفت: ای پسرک من! به خدا شرک مورز، که بی‌تردید شرک، ستمی بزرگ است.

📖  تفسیر آیه ان الشرک لظلم عظیم

این آیه چندین درس کلیدی و بنیادین را در خود جای داده است:

۱. محوریت توحید و اولویت آن در تربیت دینی

لقمان حکیم،نخستین و مهم‌ترین پند خود را به فرزندش، دوری از شرک قرار می‌دهد. این نشان می‌دهد که اساس همه ارزش‌های دینی و اخلاقی، بر بنیاد توحید استوار است. تفسیر المیزان تأکید می‌کند که این آغاز موعظه لقمان، دلیل بر این است که مهم‌ترین امر در دین، توحید و برائت از شرک است.

۲. پیوند ناگسستنی شرک و ظلم

قرآن در این آیه،شرک را با وصف «ظلم عظیم» معرفی می‌کند. اما چرا شرک بزرگ‌ترین ستم است؟

· ظلم به خود: انسان با شرک، سرشت توحیدی خود (فطرت) را زیر پا می‌گذارد و روح خویش را از رشد و کمال بازمی‌دارد.

· ظلم به خداوند: سزاوار نیست که موجودی محدود و مخلوق، برای خالق بی‌همتایی که هیچ نقص و نیازی ندارد، شریک قرار داده شود. این عمل، تعدی به مقام ربوبیت است.

· ظلم به نظام آفرینش: شرک، نظم حاکم بر جهان که بر اساس توحید است را نادیده می‌گیرد. تفسیر نمونهدر این باره می‌نویسد: “شرک بزرگ‌ترین ظلم است؛ زیرا حق خالق یکتا را به مخلوقی می‌دهد که سزاوار آن نیست.”

۳. هنر تربیت و انتقال مفاهیم عمیق به زبان ساده

لقمان با استفاده از کلمه محبت‌آمیز«یا بُنَیَّ» (ای پسرک عزیزم)، فضایی عاطفی  ایجاد می‌کند که باعث می‌شود نصیحت در دل فرزندش بنشیند. این روش، الگویی بی‌نظیر برای همه والدین و مربیان است. تفسیر “التحریر والتنویر” ابن عاشور به زیبایی اشاره می‌کند که این خطاب محبت‌آمیز، برای جلب توجه و پذیرش بیشتر کلام است.

۴. درس‌های عملی برای زندگی

· اولویت‌بندی در آموزش دین: باید از بنیانی‌ترین مسائل (مانند توحید) آغاز کرد.

· محبت و مهربانی در انتقال مفاهیم: پند دادن باید با زبان نرم و از روی دلسوزی باشد.

· مسئولیت پدران در تربیت دینی فرزندان: این امری است که خداوند آن را در قرآن جاودانه کرد.

درس‌های فاطمی: چگونه در گردباد تاریخ، پیروزمندانه زندگی کنیم؟ (تحلیل سه استراتژی قرآنی)

در میان هیاهوی زندگی و پیچیدگی‌های تاریخ، گاهی احساس می‌کنیم که طوفان حوادث، اختیار را از ما گرفته است. اما قرآن و سیره اهل بیت(ع)، نقشه‌ای راهبردی به ما می‌دهند تا نه تنها در این طوفان غرق نشویم، بلکه مسیر را درست و پیروزمندانه طی کنیم. زندگی حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) و آیات قرآن، سه درس کلیدی را به ما می‌آموزد:

۱. نقشه خوانی تاریخ: «وَ تِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ» (و این روزها [روزهای پیروزی و شکست] را در میان مردم گردش می‌دهیم.)(آل عمران: ۱۴۰)

· تفسیر المیزان: این آیه، یک قانون قطعی و الهی حاکم بر تاریخ را بیان می‌کند. پیروزی و شکست، عزت و ذلت، در میان ملت‌ها می‌گردد. این گردش، بیهوده و تصادفی نیست؛ بلکه بر اساس سنت‌های الهی و مشیت حکیمانه اوست.

· تفسیر نور: تاریخ فقط مجموعۀ از اتفاقات گذشته نیست؛ کتاب عبرت و آینده‌نگری است. وقتی می‌بینیم جوامع کافر یک روز پیروز می‌شوند و روز دیگر مؤمنان، این برای ما درس امید و هشدار است. در اوج سختی‌ها بدانیم که وضعیت پایدار نمی‌ماند و در اوج راحتی، غفلت نکنیم که ممکن است جایمان عوض شود.

· پیوند با فاطمه(س): حضرت فاطمه(س) در اوج مظلومیت و پس از رحلت پیامبر(ص)، با وجود تمام فشارها، هرگز احساس شکست نکرد. زیرا می‌دانست این یک “روز” از روزهای در گردش تاریخ است و وعده نصرت الهی، قطعی است. این نگاه، به ایشان بصیرت و آرامش می‌داد.

۲. تثبیت قله‌های هویت: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهٰذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ» (هر که من مولای اویم، این علی مولای اوست.)

· تفسیر المیزان: ولایت امام علی(ع)، استمرار ولایت پیامبر(ص) و محور اساسی هویت جامعه اسلامی پس از ایشان است. این یک منصب الهی است که حفظ دین و وحدت امت به آن بستگی دارد.

· تفسیر نور: این حدیث شریف، اساس نظام معنوی و سیاسی اسلام را مشخص می‌کند. تبعیت از ولی خدا، خط قرمز میان حق و باطل است.

· پیوند با فاطمه(س): حضرت فاطمه(س) با وجود رنج فراق پدر و مظلومیت شخصی خود، تمام همت خویش را به کار گرفت تا از این قله هویت‌ساز دفاع کند. ایشان به ما آموخت که در زندگی شخصی ممکن است رنج بکشیم، اما هرگز در برابر تحریفِ هویت جمعی و ارزش‌های اساسی جامعه سکوت نکنیم. دفاع ایشان از ولایت، یک ماموریت تاریخی بود، نه یک دعوای شخصی.

۳. صبری که عقب‌نشینی نیست: «اِصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ» (صبور باش و صبرت فقط به [یاری] خدا باشد.)(نحل: ۱۲۷)

· تفسیر المیزان: صبر بر دو گونه است: صبر بر معصیت و صبر بر طاعت. صبر بر مظلومیت و دفاع از حق، از والاترین انواع صبر است. این آیه تأکید می‌کند که منشأ و نگهدارنده حقیقی صبر، خود خداست و انسان تنها با اتکا به او می‌تواند استقامت کند.

· تفسیر نور: صبر به معنای “سکون و تسلیم” نیست؛ بلکه به معنای “خودداری از بیتابی، مقاومت در برابر دشمن و برنامه‌ریزی برای آینده” است. صبر، یک استراتژی فعال است.

· پیوند با فاطمه(س)

صبر فاطمه(س)، نمونه اعلای این صبر استراتژیک بود. ایشان در خانه نشست و سکوت نکرد؛ بلکه مدارسی برای تربیت زنان مدینه تشکیل داد، خطبه فدکیه را ایراد کرد و حقانیت ولایت را برای نسل‌های بعد تبیین نمود. صبر ایشان، مدیریت زمان و تبدیل تهدید به فرصت برای تداوم راه حق بود.

جمع‌بندی نهایی

سیره فاطمی و کلام قرآن به ما می‌آموزد که در زندگی،یک نگاه کلان و تاریخی داشته باشیم (قانونمندی روزگار)، همواره خطوط قرمز هویتی خود را بشناسیم و از آن دفاع کنیم (ولایت) و در این مسیر، با توکل بر خدا، صبری فعال و آینده‌ساز پیشه کنیم.

چشم‌بازانی که در قیامت نابینا محشور می‌شوند! علت اصلی «عذاب فراموشی» از نگاه قرآن

الَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَىٰ وَقَدْ كُنْتُ بَصِيرًا

می گوید: پروردگارا! برای چه من را نابینا محشور کردی، در حالی که در دنیا بینا بودم؟

آیه ۱۲۵ سوره طه

«وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى‌» هر كس از ياد من رو بگرداند، زندگى برایش تنگ و سخت خواهد بود و او را در قيامت نابينا محشور مى‌كنيم.

«قَالَ كَذَٰلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا ۖ وَكَذَٰلِكَ الْيَوْمَ تُنْسَىٰ»

خدا می گوید: برای اینکه آیات ما برای تو آمد و آنها را فراموش کردی …

تفسیر آیه با استناد به تفاسیر نور و المیزان

این آیات (۱۲۴ تا ۱۲۶ سوره طه) به صورت یک مجموعه منسجم، سرنوشت کسانی را توصیف می‌کنند که از “ذکر خدا” (قرآن، پیامبر، احکام و توحید) رویگردان می‌شوند. این سرنوشت، دو مرحله دارد: یکی در دنیا و دیگری در قیامت.

۱. عذاب دنیوی: «معیشت ضنک» (زندگی تنگ و سخت)

· تفسیر نور

“معیشت ضنک” تنها به معنای فقر و تنگدستی مالی نیست. بلکه حتی اگر شخصی ثروتمند باشد، زندگی‌اش به دلیل دوری از خداوند، همراه با اضطراب، پوچی، ناامیدی، ترس از آینده و حسرت دائمی است. قلبش تنگ و روحش در عذاب است. این بزرگ‌ترین تنگی معیشت است.

· تفسیر المیزان

این زندگی تنگ، نتیجه طبیعی و قهری “اعراض از ذکر الله” است. انسان وقتی از منبع حیات و آرامش (خدا) فاصله می‌گیرد، زندگی‌اش از معنویت و طمانینه خالی شده و به صورت ذاتی، “تنک” و سخت می‌شود.

۲. عذاب اخروی

«حشر به صورت اعمی» (نابینا محشور شدن) این بخش،پاسخ مستقیم به سوال شماست: «پروردگارا! چرا مرا نابینا محشور کردی؟»

· نابینایی چیست؟ (نگاه تفسیر المیزان)

علامه طباطبایی با تأکید بر آیات دیگر قرآن (مثل آیه ۷۲ سوره ابراهیم) توضیح می‌دهد که این نابینایی، کوری ظاهری و چشمی نیست. بلکه نابینایی باطنی و حقیقی است. در قیامت که جهان غیب و حقایق است، انسان‌ها با چشم حقیقت‌بین خود (قلب و بصیرت) می‌نگرند. کسی که در دنیا با وجود دیدن آیات الهی، از آن رویگردان شد، در حقیقت بینایی باطن خود را از کار انداخته است. بنابراین در قیامت، ابزار دیدن حقایق (از جمله دیدن خداوند، بهشت، نعمت‌ها و حتی مسیر صحیح) را ندارد. او در دنیا خود را به کوری زده و در آخرت، حقیقتِ همان کوری برایش آشکار می‌شود.

· علت نابینایی: «فَنَسِیتَهَا… وَکَذَٰلِکَ الْیَوْمَ تُنْسَىٰ» (پس آن را فراموش کردی… و امروز نیز فراموش می‌شوی)

  · تفسیر نور

“فراموشی” در اینجا فقط به معنای از یاد بردن آیات در ذهن نیست، بلکه به معنای غفلت و بی‌اعتنایی عملی است. یعنی انسان آیات الهی را ندیده بگیرد و به آن عمل نکند. این فراموشیِ عملی، یک بیماری قلبی است.

  · تفسیر المیزان

این یک قانون تکوینی و عادلانه الهی است: “جزای هر عملی، هم‌جنس خود آن عمل است.” همان‌طور که تو در دنیا با وجود آمدن آیات روشنگر ما، آن‌ها را “فراموش” کردی و کنار گذاشتی (نسیان)، ما نیز امروز تو را “فراموش” می‌کنیم (تنسى). این فراموشی خداوند نسبت به انسان، به معنای بی‌توجهی به او و رها کردنش در عذاب و نابینایی خودساخته‌اش است. تو خودت باعث فراموشی خود شدی.

جمع‌بندی نهایی

خداوند به این شخص نمی‌گوید"چون گناهکار بودی"، بلکه می‌گوید “چون فراموشکار بودی". ریشه اصلی، “اعراض از ذکر الله” و سپس “فراموشی” است. این فراموشی، هم زندگی دنیا را تباه می‌کند و هم آخرت را.

ضرورت شناخت سیاق و شأن نزول در استفاده از آیات قرآن

یکی از نکات مهمی که خطباء، نویسندگان دینی و اهل قلم باید همواره به آن توجه داشته باشند، استفاده‌ی آیات قرآن در جای مناسب است.

پیش از استناد به هر آیه، باید به سیاق، شأن نزول و صدر و ذیل آیات دقت شود؛ زیرا گاهی بی‌توجهی به این اصول سبب می‌شود آیه‌ای در خلاف مقصود اصلی قرآن به‌کار رود.

✳️ نمونه اول: توهّم ابلیس در سوره حجر

بسیاری هنگام سخن از قدرت اغوای ابلیس، تنها مخلَصین را از دام شیطان استثناء کرده و به این آیه استناد می‌کنند: «قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَلَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ» (حجر، ۳۹-۴۰)

در حالی که این گفتار، بیان خیال‌پردازی و بلندپروازی ابلیس است، نه سخن خداوند.

خداوند بلافاصله پاسخ می‌دهد و دامنه‌ی سلطه‌ی شیطان را محدود می‌سازد: «قَالَ هَٰذَا صِرَاطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ ۞ إِنَّ عِبَادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطَانٌ إِلَّا مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغَاوِينَ» (حجر، ۴۱-۴۲)

🔹 در این پاسخ الهی، دیگر قیدی به نام مخلَصین وجود ندارد؛ یعنی شیطان بر بندگان خدا، مادامی که در مسیر بندگی‌اند، سلطه‌ای ندارد.

✳️ نمونه دوم: دعای حضرت موسی علیه‌السلام

خطباء معمولاً در آغاز سخن می‌گویند: «رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي» (طه، ۲۵-۲۸)

در حالی که ضمیر در «يَفْقَهُوا قَوْلِي» به فرعون و فرعونیان بازمی‌گردد؛ یعنی حضرت موسی از خداوند می‌خواهد کلامش برای دل‌های بسته‌ی مستکبران قابل فهم گردد.

بنابراین تکرار این عبارت در مجالس مؤمنان، از نظر مفهومی دقیق نیست و باید با دقت بیشتری به‌کار رود.

✳️ اهمیت سیاق و شأن نزول

غفلت از سیاق آیات نه‌تنها باعث برداشت نادرست از قرآن می‌شود، بلکه ممکن است نزد شنوندگان، نشانه‌ای از بی‌دقتی علمی یا حتی ساده‌انگاری در تفسیر قرآن تلقی گردد.

📜 روایت زیبایی در این زمینه آمده است:

روزی جوانی به خلیفه دوم شربت عسلی داد. خلیفه از نوشیدن آن خودداری کرد و گفت:

«خداوند فرموده: أَذْهَبْتُمْ طَيِّبَاتِكُمْ فِي حَيَاتِكُمُ الدُّنْيَا.»

جوان پاسخ داد: این آیه درباره‌ی کفار است؛ جمله‌ی پیش از آن را بخوان: «وَيَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّبَاتِكُمْ…»

خلیفه گفت: همه‌ی مردم از عمر داناترند!

📚 شرح ابن ابی‌الحدید، ج۱، ص۱۸۲

✅ نتیجه:

آیات قرآن، درخشان‌ترین چراغ هدایت‌اند؛ اما اگر از جایگاه حقیقی خود جدا شوند، حتی نورشان ممکن است گمراه کند.

پس بیاییم قرآن را با تدبر، شناخت سیاق و فهم شأن نزول تلاوت کنیم و بیاموزیم.

معیشت ضنک؛ چرا انسان مدرن با وجود رفاه، آرامش ندارد؟

🔸 بحران معنا در جهان مدرن، ریشه در غفلت از یاد خدا دارد.  

در سوره طه، آیه ۱۲۴ آمده است: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَىٰ»  

هر کس از یاد من روی‌گردان شود، زندگی‌اش سخت و تنگ خواهد شد، و در قیامت نابینا محشور می‌شود.

📌 اما این «معیشت ضنک» چیست؟ آیا به معنای فقر مالی است؟  

در ظاهر، بسیاری از بی‌خدایان در رفاه‌اند؛ اما درونشان پر از اضطراب، ترس، حسرت و نارضایتی است.

🔍 علامه طباطبایی رحمه‌الله‌علیه در تفسیر المیزان، معنای این آیه را چنین شرح می‌دهد:

1️⃣ زندگیِ کافر در دو جمله خلاصه می‌شود:  

▪️ نارضایتی از آنچه دارد و ترس از دست دادن آن  

▪️ دلبستگی به آنچه ندارد و حسرت نداشتن آن

2️⃣ حاصل این دو، همان «معیشت ضنک» است؛ یعنی زندگی‌ای آمیخته با اضطراب، بی‌قراری، حرص، حسرت، ترس، و رنجِ مقایسه.

3️⃣ کسی که از یاد خدا غافل شود، از سرچشمه‌ی آرامش جدا شده و تمام خواسته‌اش در مدار «داشتن دنیا» می‌چرخد.  

هرچه بیشتر به دست می‌آورد، تشنه‌تر می‌شود و هیچ‌گاه به آرامش نمی‌رسد.

4️⃣ چنین انسانی در ظاهر ممکن است در کاخ زرین بنشیند، اما در درونش طوفانی خاموش از ترس، حسد، اضطراب آینده و بیم مرگ جریان دارد.

📌 در مقابل، مؤمنِ متصل به یاد خدا، به تقدیر الهی قانع است و در سایه‌ی رضای او آرام می‌گیرد.  

او حتی در تنگی‌های دنیا، دلش فراخ است و امیدش به افقی بی‌پایان.

✅ و این است راز اضطراب انسان مدرن:  

زندگی بی‌خدا، حتی در وفور مال و منال، تنگی است؛  

اما زیست مؤمنانه، حتی در فقر، وسعت و آرامش دارد.

سخن نوزاد در گهواره: پیام توحیدی حضرت عیسی (ع) در تفسیر نور

در سوره مریم، آیات ۲۹ و ۳۰، یکی از شگفت‌انگیزترین صحنه‌های قرآن به تصویر کشیده شده است: سخن گفتن حضرت عیسی علیه‌السلام در گهواره. این آیات، نه تنها معجزه‌ای الهی را روایت می‌کنند، بلکه پیام توحیدی عمیقی را منتقل می‌سازند.

 فَأَشارَتْ إِلَيْهِ قالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كانَ فِي الْمَهْدِ صَبِيًّا (مریم: ۲۹)   پس مریم به سوی او (عیسی) اشاره کرد. گفتند: چگونه با کسی که در گهواره کودک است سخن بگوییم؟

 قالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتانِيَ الْكِتابَ وَ جَعَلَنِي نَبِيًّا (مریم: ۳۰)   (عیسی به سخن آمد و) گفت: منم بنده‌ی خدا، او به من کتاب داده و مرا پیامبر قرار داده است.

🔍 نکات تفسیری از تفسیر نور

1. روزه سکوت حضرت مریم  

   طبق آیه قبل، حضرت مریم نذر سکوت کرده بود. بنابراین، در برابر تهمت‌ها، به فرزندش اشاره کرد تا او پاسخ دهد. این وفای به نذر، نشانه‌ای از بندگی و اطاعت کامل است.

2. اولین سخن حضرت عیسی: بندگی خدا  

   با اینکه مسیحیان بعدها دچار غلو شدند و حضرت عیسی را خدا یا فرزند خدا دانستند، قرآن کریم تصریح می‌کند که اولین جمله‌ی او در گهواره، اعلام بندگی خدا بود:  

   "إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ"  

   این جمله، ردّی قاطع بر هرگونه شرک و غلو است.

3. نبوت در گهواره، رسالت در هفت‌سالگی  

   طبق نقل استاد قرائتی از امام باقر علیه‌السلام، حضرت عیسی در گهواره نبی بود، اما مقام رسالت را در هفت‌سالگی دریافت کرد. این تفکیک میان نبوت و رسالت، از نکات دقیق کلام اهل بیت است.

4. دفاع از مادر، معرفی خود، و هدایت مردم  

   حضرت عیسی علیه‌السلام با یک جمله، سه هدف را محقق ساخت:

   - دفاع از پاکدامنی مادرش  

   - معرفی مقام نبوت خود  

   - اشاره به وظیفه مردم در پذیرش پیام الهی

📚 نتیجه‌گیری

آیات ۲۹ و ۳۰ سوره مریم، نه فقط یک معجزه، بلکه یک بیانیه توحیدی‌اند. حضرت عیسی علیه‌السلام، در نخستین کلام خود، بندگی خدا را محور قرار داد. این آیات، پاسخی قرآنی به غلو تاریخی مسیحیان و دفاعی الهی از مقام حضرت مریم علیهاالسلام هستند. تفسیر نور استاد قرائتی، با بهره‌گیری از روایات اهل بیت، این پیام‌ها را با زبانی ساده و دقیق روشن ساخته است.

۵ راه قرآنی برای تقویت ایمان: از عبادت تا تفکر در خلقت

در آیه‌ای از سوره نساء، خداوند مؤمنان را به تعمیق ایمان فرا می‌خواند: "یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا…” (نساء: ۱۳۶)  

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، ایمان بیاورید!

این فراخوان، نشان می‌دهد که ایمان، تنها یک باور اولیه نیست؛ بلکه مسیری پویا و قابل رشد است. در ادامه، پنج راه قرآنی برای تقویت ایمان را مرور می‌کنیم:

🌷۱. عبادت تا رسیدن به یقین

 "وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ” (حجر: ۹۹)  

عبادت، نه فقط وظیفه، بلکه راهی برای رسیدن به یقین قلبی است. استمرار در بندگی، ایمان را از سطح ذهنی به عمق وجودی می‌برد.

🌷۲. تلاوت آیات الهی

 "إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا” (انفال: ۲)  

شنیدن و خواندن آیات قرآن، قلب مؤمن را روشن‌تر و ایمانش را عمیق‌تر می‌کند. تلاوت، پلی است میان عقل، دل و وحی.

🌷۳. عمل صالح

 "إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ” (فاطر: ۱۰)  

ایمان بدون عمل، ناقص است. عمل صالح، سخن نیک را بالا می‌برد و ایمان را در رفتار تثبیت می‌کند.

🌷۴. تفکر در خلقت انسان

 "فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ مِمَّ خُلِقَ” (طارق: ۵)  

تفکر در آفرینش خود، انسان را به عظمت خالق و ضعف مخلوق آگاه می‌سازد. این آگاهی، ایمان را ریشه‌دار می‌کند.

🌷۵. تفکر در خلقت غذا

 "فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَىٰ طَعَامِهِ” (عبس: ۲۸)  

غذا، نماد رزق الهی است. تأمل در فرآیند خلقت و رسیدن غذا به انسان، نشانه‌ای از تدبیر و رحمت خداوند است که ایمان را تقویت می‌کند.

📚 نتیجه‌گیری:

ایمان، نه یک حالت ثابت، بلکه یک مسیر رشد است. قرآن کریم، با دعوت به عبادت، تلاوت، عمل صالح و تفکر، راه‌هایی روشن برای تقویت ایمان ارائه می‌دهد. این پنج روش، نه فقط توصیه‌های اخلاقی، بلکه نسخه‌هایی الهی برای رشد روحی انسان‌اند.

یاد خدا و صبر بر فرمان الهی؛ کلید آرامش درونی

مقدمه

زندگی پر از نوسان است، اما قرآن نسخه‌ای ساده و عمیق برای آرامش ارائه می‌دهد:

 «فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ وَلا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ کَفُورًا * وَاذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ بُکْرَةً وَأَصِیلًا» بر فرمان پروردگارت صبر کن و یاد او را صبح و شام زنده بدار.

این آیه، ترکیبی از دو نیروی روحی است: صبر و ذکر؛ که اگر در کنار هم باشند، انسان را شکست‌ناپذیر می‌سازند.

🌿 ۱. صبر؛ ریشه ثبات ایمان

در تفسیر نور آمده است: صبر، نشانه ایمان واقعی است. کسی که در سختی‌ها استقامت دارد، در واقع به وعده خدا ایمان دارد.

پیامبر (ص) در برابر تمسخر مشرکان و بی‌وفایی مردم، مأمور شد که صبر کند؛ زیرا هر مأموریت الهی، زمان و تدبیر خود را دارد.

💎 ۲. ذکر؛ یاد زنده‌ای که آرامش می‌آورد

قرآن در چندین آیه فرموده است: «أَلا بِذِکرِ اللّهِ تَطمَئِنُّ القُلوب» تنها با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد.

ذکر، فقط تکرار لفظی نیست؛ بلکه حضور قلب در برابر خدا است. یاد خدا در صبح و شام، یعنی در آغاز و پایان روز، اتصال روح به سرچشمه‌ی آرامش.

🌸 ۳. صبح و شام؛ رمز استمرار در ارتباط با خدا

در تفسیر قرائتی آمده است: «ذکر بکره و اصیلا» یعنی استمرار یاد خدا در تمام لحظات زندگی؛ از آغاز روز تا پایان شب.

کسی که با یاد خدا آغاز کند، برنامه روزش روشن است، و آن‌که با یاد او به پایان برساند، خوابش عبادت است.

۴. رابطه صبر و ذکر

صبر بدون ذکر، خشک و سنگین می‌شود، و ذکر بدون صبر، سطحی و زودگذر.

ذکر، به صبر معنا می‌دهد و صبر، به ذکر ثبات. انسان وقتی یاد خدا را در دل زنده نگه می‌دارد، در سختی‌ها نمی‌شکند.

صبر و یاد خدا، دو بال پرواز مؤمن‌اند. هرگاه در زندگی احساس اضطراب کردی، به یاد آور که تنها پناهگاه حقیقی، یاد خداست.

هر که در سختی‌ها صبور و ذاکر باشد، در مسیر محبوبیت الهی قرار می‌گیرد و آرامش، سهم قلب او خواهد بود.

  دل‌بستگی به دنیا؛ غفلت از روز سنگین

مقدمه

قرآن هشدار می‌دهد:  «إِنَّ هؤُلاءِ یُحِبّونَ الْعاجِلَةَ وَیَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ یَوْمًا ثَقِیلًا» اینان دنیا را دوست دارند و روز سنگینی (قیامت) را پشت سر می‌گذارند.

این آیه، آینه‌ای است که نشان می‌دهد چگونه عشق افراطی به دنیا، انسان را از مسیر معنویت جدا می‌کند.

💎 ۱. محبت دنیا؛ ریشه غفلت

در تفسیر نور آمده است که «العاجله» به معنای زندگی زودگذر دنیاست. انسان وقتی به این دنیای کوتاه دل می‌بندد، دیگر مجالی برای اندیشیدن به آخرت ندارد.

دنیا زیباست، اما برای عبور، نه اقامت. هرکس در آن خانه بسازد، فراموش می‌کند که مقصدش ابدیت است.

🌿 ۲. روز سنگین؛ یادآور مسئولیت فراموش‌شده

«یوم ثقیل» یعنی روزی با بار سنگین اعمال، قضاوت و پشیمانی. در آن روز، تنها توشه انسان ایمان و عمل صالح اوست.

در تفسیر قرائتی آمده است که سنگینی آن روز، نه از زمان، بلکه از بار حقیقت اعمال انسان است.

🔥 ۳. دلبستگی‌های خطرناک امروز

امروزه دلبستگی به دنیا فقط به مال و مقام نیست.

وابستگی به شهرت، شبکه‌های اجتماعی، لذت‌های زودگذر و حتی نگاه دیگران نیز می‌تواند انسان را از مسیر حقیقت دور کند.

هر چیزی که دل را از یاد خدا جدا کند، «دنیا» نام دارد اگر ظاهرش معنوی باشد.

🌸 ۴. راه نجات از دلبستگی‌ها

قرآن راه رهایی را در دو چیز خلاصه می‌کند: زهد و یقین.

زهد، یعنی دل نبستن به آنچه می‌گذرد؛

و یقین، یعنی باور داشتن به آنچه می‌ماند.

هرگاه انسان یاد قیامت را زنده نگه دارد، دنیا برایش به ابزار تبدیل می‌شود، نه هدف.

محبت افراطی به دنیا، آغاز سقوط روح است. اما دل بریدن از آن، رهایی از غفلت و دروازه‌ی آرامش ابدی است.

خداوند به ما هشدار داده تا دل به چیزی نبندیم که ماندنی نیست؛ زیرا تنها دلِ وابسته به خدا، آرام خواهد ماند.

تصویری از بهشت؛ از سلسبیل تا شراب طهور

مقدمه

قرآن کریم در توصیف بهشت، از واژگانی بهره می‌برد که روح انسان را سرشار از امید و آرامش می‌کند. در سوره انسان، خداوند از جهانی سخن می‌گوید که در آن نه گرمای آزاردهنده‌ای هست و نه سرمای طاقت‌فرسا؛ بهشتی پر از صفا، با چشمه‌هایی به نام سلسبیل و نوشیدنی‌هایی از شراب طهور.

بهشت، تصویری از پاداش کسانی است که در دنیا با ایمان، صبر و اخلاص زندگی کرده‌اند.

🌿 ۱. آرامش مطلق در سرزمین جاودان

قرآن می‌فرماید: «مُتَّکِئِینَ فِیهَا عَلَى الأَرَائِکِ لَا یَرَوْنَ فِیهَا شَمْسًا وَلَا زَمْهَرِیرًا» در آنجا نه آفتاب سوزانی است و نه سرمای آزاردهنده‌ای.

بهشت، دنیایی است که هیچ تضادی در آن نیست؛ همه چیز در تعادل، هماهنگی و زیبایی است. در تفسیر نور آمده است که نبودن «شمس و زمهرير» نماد تعادل روحی و جسمی مؤمن در نعمت‌های الهی است؛ جایی که هر چیز در حدّ اعتدال و لذت کامل است.

💎 ۲. زیبایی و لطافت؛ لباس‌هایی از حریر و زینت‌های درخشان

در ادامه، قرآن می‌فرماید: «عَالِیَهُمْ ثِیَابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٍ…» بر تنشان جامه‌هایی از ابریشم نازک و ضخیم است و با دستبندهای نقره زینت یافته‌اند.

رنگ سبز در قرآن نماد طراوت، زندگی و آرامش است. «سندس» و «استبرق» نیز دو نوع پارچه ابریشمی‌اند؛ یکی لطیف و دیگری ضخیم، که نشان‌دهنده تنوع و نعمت فراوان است.

✨ ۳. شراب طهور؛ نوشیدنی پاک برای روح

آیه‌ای دیگر می‌فرماید: «وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا» پروردگارشان آنان را با نوشیدنی پاکی سیراب می‌کند.

در تفسیر قرائتی آمده است که «شراب طهور» نه تنها جسم را شاداب می‌کند، بلکه روح را از هر غم و آلودگی پاک می‌سازد. این نوشیدنیِ پاک، نشانه پاکی نیت و عمل مؤمنان در دنیاست؛ همان‌گونه که در دنیا نیت خود را از آلودگی حفظ کردند، در آخرت از «شراب طهور» بهره‌مند می‌شوند.

🌊 ۴. چشمه سلسبیل؛ جریان زلال لطف خدا

قرآن از چشمه‌ای به نام سلسبیل یاد می‌کند؛ واژه‌ای که از «سلاسة» به معنای روانی و نرمی گرفته شده است. در تفسیر نور آمده است که سلسبیل، رمز لطف و رحمت الهی است که بدون زحمت و تلاش در اختیار بهشتیان قرار می‌گیرد. این چشمه، بهشتیان را از درون سیراب می‌کند و هر جرعه‌اش، یادآور محبت خداست.

🌺 ۵. بهشتیان؛ آرام، جوان و درخشان

قرآن تصویری شاعرانه از خدمتگزاران بهشتی می‌دهد: «وَیَطُوفُ عَلَیْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ إِذَا رَأَیْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَّنثُورًا» نوجوانانی جاودانه بر گرد آنان می‌گردند؛ چون مرواریدهای پراکنده.

این تصویر، نماد پاکی، طراوت و بی‌پایانی لذت در بهشت است.

بهشت در قرآن تنها یک وعده نیست، بلکه تصویری از روح آرام و خالص انسان مؤمن است.

هرکه در دنیا با ایمان و اخلاص زیست کند، در آخرت با دست خدا سیراب می‌شود. بهشت پاداشی نیست که از بیرون داده شود، بلکه تجلی درونی ایمان انسان در سرای جاودان است.

پاداش صابران؛ آرامش، بهشت و حریر جاودان

مقدمه

هیچ سختی در دنیا بی‌ثمر نیست. خداوند وعده داده است که صابران را با پاداشی عظیم سرافراز می‌کند:  «وَجَزاهُم بِما صَبَروا جَنّةً وَحَرِیراً» و خداوند آنان را به خاطر صبرشان، بهشت و جامه‌هایی از حریر پاداش داد.

صبر، کلید رهایی از رنج‌هاست؛ پلی است از زمین تا رضوان الهی.

🌿 ۱. مفهوم صبر از نگاه قرآن

در تفسیر نور آمده است: «صبر، به معنای ایستادگی در برابر دشواری‌هاست، نه تحملِ منفعلانه.»

یعنی مؤمن، در برابر مشکلات تسلیم نمی‌شود بلکه می‌ایستد، چون می‌داند که سختی‌ها مسیر تربیت روح‌اند.

در قرآن بیش از ۹۰ بار واژه صبر آمده است؛ زیرا خدا می‌خواهد ما بفهمیم که پایداری، ریشه ایمان است.

💎 ۲. صبر اهل‌بیت (ع)؛ الگویی از عشق و یقین

در شأن نزول این آیه آمده است که اهل‌بیت (ع) سه روز گرسنگی کشیدند و در هر سه روز غذای خود را به نیازمندان دادند.

این ایثار تنها با صبر ممکن بود — صبری نه از فقر، بلکه از عشق به خدا. آنان با شکم گرسنه، لب‌هایشان را از شکوه بستن؛ زیرا آرامش را در رضایت خدا می‌جستند. خداوند نیز در پاسخ، وعده بهشت و آرامش جاودان داد.

🌸 ۳. پاداش‌های صابران در قرآن

آیات متعددی از قرآن برای صابران وعده‌های ویژه‌ای دارد:

«إِنَّ اللّهَ مَعَ الصّابِرین» — خدا با صابران است.

«وَجَزاهُم بِما صَبَروا جَنّةً وَحَرِیراً» — پاداش آنان بهشت و لباس حریر است.

«سَلامٌ عَلَیکُم بِما صَبَرتُم» — فرشتگان هنگام ورود به بهشت به آنان سلام می‌گویند.

در تفسیر قرائتی آمده است: بهشت و حریر، نماد آرامش و عزت است؛ یعنی خدا صابران را از رنج و تحقیر دنیا به عزت ابدی می‌رساند.

🔥 ۴. صبر، نشانه ایمان زنده

صبر فقط برای زمان مصیبت نیست. در سه بخش از زندگی باید صبر داشت:

1. صبر بر اطاعت: وقتی عبادت سخت می‌شود، اما با عشق ادامه می‌دهی.

2. صبر از گناه: زمانی که وسوسه در کمین است، ولی در برابرش می‌ایستی.

3. صبر بر بلا: هنگام رنج‌ها و ناکامی‌ها، دل را به خدا می‌سپاری.

پیامبر (ص) فرمود: «الصبر نصف الایمان» — صبر، نیمی از ایمان است.

 ۵. اثر صبر در روح انسان

صبر، انسان را محکم می‌سازد. فرد صبور به آرامشی می‌رسد که حتی مشکلات نیز او را نمی‌شکنند.

او یاد گرفته است به جای شکایت، از خدا بخواهد و به وعده او ایمان داشته باشد.

خدا در قرآن می‌فرماید: «إِنَّ هذا کانَ لَکُم جَزاءً وَکانَ سَعیُکُم مَشکُورًا» این پاداش شماست، و تلاش شما مورد قدردانی قرار گرفت.

صبر، پلی است میان رنج و رضوان.

اگر در سختی‌ها به خدا تکیه کنیم، سختی‌ها زیبا می‌شوند. همان‌گونه که آهن در آتش قوی‌تر می‌شود، انسان در صبر، استوارتر می‌گردد.

پاداش صبر، فقط بهشت آینده نیست؛ آرامشی است که همین امروز در دل مؤمن می‌نشیند.

اخلاص در عمل؛ نیکی برای خدا، نه پاداش

مقدمه

در دنیایی که بسیاری از کارها با هدف دیده شدن انجام می‌شود، قرآن تصویری متفاوت از نیکی ارائه می‌دهد. در وصف اهل ایمان می‌فرماید:  «إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللّهِ لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَلا شُکُورًا»ما فقط برای رضای خدا شما را اطعام می‌کنیم، نه پاداش می‌خواهیم و نه سپاس.

این آیه، پیام جاودان اخلاص است؛ یادآور این‌که ارزش عمل، در نیت آن نهفته است.

💎 ۱. مفهوم اخلاص در قرآن

اخلاص، یعنی پاکی نیت از هر انگیزه غیر الهی. وقتی هدف تنها رضای خدا باشد، حتی کوچک‌ترین عمل رنگ جاودانگی می‌گیرد. در تفسیر نور قرائتی آمده است: اخلاص، روح عبادت است. همان‌گونه که بدن بی‌روح، مرده است، عمل بی‌اخلاص نیز بی‌ارزش است.

اخلاص، یعنی نیکی را برای خدا انجام دهی حتی اگر کسی نبیند، و اگر همه ببینند اما قلبت به دیده شدن وابسته نباشد.

🌸 ۲. اهل‌بیت (ع)؛ الگوی اخلاص ناب

اهل‌بیت (ع) در ماجرای نذر خود، با عملشان این حقیقت را معنا کردند. سه شب پیاپی گرسنه ماندند و غذای خود را به دیگران بخشیدند، بی‌آن‌که حتی انتظار تشکر داشته باشند.

خداوند آن رفتار را در قرآن جاودانه کرد تا یادمان بماند که نیکیِ پنهان، ارزشمندتر از نیکیِ نمایشی است. این جمله که «لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَلا شُکُورًا» نه‌تنها بیانِ فروتنی است، بلکه اعلام استقلال روحی مؤمن از نظر و رضایت مردم است.

🌿 ۳. ریا؛ دشمن خاموش اخلاص

در تفسیر آمده است: ریاکاری مثل موری سیاه است بر سنگ سیاه در شب تار. یعنی بسیار پنهان و خطرناک. وقتی انسان برای دیده‌شدن یا تعریف دیگران کاری می‌کند، عمل او دیگر برای خدا نیست. چنین عملی هرچند ظاهر زیبا دارد، از درون تهی است.

خداوند در قرآن می‌فرماید: «فَمَن کانَ یَرجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلیَعمَل عَمَلًا صالِحًا وَلا یُشرِک بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا» هر که امید دیدار پروردگارش دارد، باید عمل صالح انجام دهد و کسی را در عبادت شریک نکند.

✨ ۴. آثار اخلاص در زندگی انسان

آرامش درونی: انسان مخلص در برابر تشویق و بی‌توجهی مردم یکسان است، چون هدفش خداست.

برکت در عمل: خداوند کار مخلصان را چندبرابر می‌کند.

تأثیرگذاری ماندگار: اعمال خالصانه دل‌ها را لمس می‌کند، چون از دل برخاسته‌اند.

اخلاص، نوری است که در دل می‌تابد. اگر نیکی فقط برای خدا باشد، حتی اگر کسی نفهمد، خدا قدردان است. بهشت از آن کسانی است که کارهایشان را بی‌هیاهو، ولی با ایمان انجام می‌دهند.

بیایید هر کار کوچک را با نیت بزرگ انجام دهیم: رضای خدا.

آزمون الهی؛ مسیر میان شکر و کفر

مقدمه

زندگی ما سراسر آزمون است. از اولین لحظه تولد تا واپسین نفس، انسان در مسیر انتخاب قرار دارد. قرآن در آیه‌ای زیبا می‌فرماید: «إِنّا هَدَیناهُ السَّبیلَ إِمّا شاکِرًا وَإِمّا کَفورًا»ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد یا ناسپاس.

این جمله کوتاه، فلسفه خلقت انسان را در خود جای داده است. خداوند، انسان را آزاد آفرید تا با شناخت و اراده خویش راه حق یا باطل را برگزیند. در حقیقت، دنیا مدرسه‌ای بزرگ است و هر عمل ما پاسخی است به امتحانی الهی.

🎯 ۱. فلسفه امتحان در نگاه قرآن

در تفسیر نور قرائتی آمده است: امتحان الهی نه برای آگاهی خدا، بلکه برای پرورش انسان است. امتحان‌های الهی، میدان رشد روح‌اند؛ همان‌گونه که طلا در آتش خالص می‌شود، انسان نیز در دشواری‌ها پاک‌تر و آگاه‌تر می‌گردد.

امتحان، فرصت اثبات ایمان است. اگر امتحان نبود، ایمان تنها یک ادعا باقی می‌ماند. در واقع، خداوند با هدایت فطری و ارسال پیامبران، راه را به بشر نشان داده است، اما گام نهادن در آن مسیر، وظیفه انسان است.

🕊 ۲. آزادی و مسئولیت؛ دو بال انسان کامل

امام صادق (ع) در تفسیر این آیه فرمودند: خداوند راه خیر و شر را به انسان شناسانده است، اکنون خود اوست که باید انتخاب کند.

انسان موجودی مجبور نیست. او عقل و فطرت دارد و هر لحظه می‌تواند مسیر خود را اصلاح کند. به همین دلیل در قرآن، همواره دو واژه در کنار هم آمده‌اند: هدایت و اختیار.

هدایت یعنی ارائه راه، و اختیار یعنی مسئولیت در انتخاب آن راه. خداوند انسان را نه برای بندگی کورکورانه، بلکه برای شناخت آگاهانه و انتخاب عاشقانه آفریده است.

🌱 ۳. شکر یا کفر؛ دو سرنوشت متفاوت

در این آیه، تنها دو گزینه بیان شده است: یا شاکر باش یا کفور. هیچ راه میانه‌ای وجود ندارد. شکر، یعنی دیدن نعمت و استفاده درست از آن؛ و کفر، یعنی نادیده‌گرفتن نعمت و بهره‌برداری در مسیر نادرست.

شکر تنها گفتن «الحمدلله» نیست؛ بلکه عمل آگاهانه‌ای است در راستای حق. کسی که نعمت علم دارد و در خدمت مردم به کار می‌گیرد، شاکر است. و کسی که آن را در ظلم و فساد به کار می‌برد، کافر است؛ هرچند بر زبانش ذکر خدا باشد.

🔥 ۴. مصادیق امتحان در زندگی امروز

امتحان الهی فقط در جنگ یا فقر نیست؛ امروز هم در دنیای مدرن، امتحان‌های بزرگ‌تری داریم: امتحان در برابر قدرت و ثروت، امتحان در حفظ ایمان در برابر وسوسه‌های مجازی،

امتحان در صبر بر مشکلات خانوادگی یا شغلی. هر موقعیتی که در آن باید بین درست و نادرست تصمیم بگیری، امتحان الهی است.

نتیجه‌گیری

زندگی، صحنه آزمون خداست. هر تصمیم، هر رفتار و هر نگاه، بخشی از پاسخ ماست. اگر با شکر و ایمان زندگی کنیم، نتیجه امتحان ما نمره قبولی در پیشگاه الهی است. اما اگر غفلت کنیم، سقوط خواهیم کرد.

بنابراین، انسان مؤمن باید همیشه هوشیار باشد؛ زیرا حتی راحتی‌ها نیز نوعی امتحان‌اند. خداوند راه را نشان داده و ابزار شناخت را داده است، اکنون نوبت ماست که انتخاب کنیم.

راز خلقت انسان؛ از قطره‌ای ناچیز تا موجودی آگاه

آیا تا به حال فکر کرده‌ای انسان از کجا آمده و چرا آفریده شده است؟

قرآن مسیر خلقت انسان را با دقتی شگفت‌انگیز بیان می‌کند؛ از نطفه‌ای آمیخته تا موجودی صاحب شعور و اراده. این مسیر نه‌تنها علمی بلکه روحانی است، زیرا هدف آن تربیت انسان شاکر است.

قرآن در سوره انسان، مسیر شگفت‌انگیز خلقت انسان را با زبانی شاعرانه و علمی توصیف می‌کند. «هَل أتی عَلَی الإنسَانِ حِینٌ مِنَ الدَّهرِ لَم یَکُن شَیئًا مَذکُورًا»؛ خدا انسان را از نطفه‌ای آمیخته آفرید تا او را بیازماید.

تفسیر نور قرائتی نشان می‌دهد هدف از این آفرینش، آزمودن انسان در مسیر شکر و کفر است. او شنوا و بیناست تا با اختیار خود راه حق یا باطل را برگزیند. انسان از هیچ، به همه‌چیز رسید تا بداند هر قدرتی از خداست.

خدا انسان را از نطفه‌ای آفرید تا بیازماید که آیا شکر می‌گزارد یا کفر می‌ورزد. او شنوا و بیناست، تا خود راه را برگزیند. این یعنی خداوند به انسان قدرت تصمیم و مسئولیت انتخاب داده است.

شناخت منشأ آفرینش، انسان را از غرور نجات می‌دهد و او را به تواضع در برابر خالق می‌رساند.

پیشگویی شگفت‌انگیز قرآن؛ از نابودی دشمنان تا گسترش اسلام

مقدمه

سوره کوثر تنها درباره خیر و برکت نیست، بلکه سه پیشگویی بزرگ در خود دارد که همه به حقیقت پیوسته‌اند. این سوره معجزه‌ای از آینده‌نگری قرآن است.

پیشگویی اول: عطای خیر فراوان به پیامبر

در زمانی که اسلام هنوز در آغاز راه بود و دشمنان بسیار، خداوند وعده داد: «إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ» ما به تو خیر فراوان دادیم.

این خیر، شامل همه برکات الهی است؛ از پیروزی‌های پیامبر در غزوات تا گسترش اسلام در سراسر جهان.

پیشگویی دوم: جاودانگی نسل پیامبر

وقتی دشمنان پیامبر می‌گفتند «او بی‌عقب است»، خداوند پاسخ داد که نسل او ادامه خواهد داشت.

از حضرت فاطمه (س) نسلی پدید آمد که هزاران عالم، محدث و مجاهد از میان آنان برخاستند. امروز نیز در سراسر جهان، فرزندان حضرت زهرا (س) یاد پیامبر را زنده نگه داشته‌اند.

پیشگویی سوم: نابودی دشمنان

آیه سوم می‌فرماید:«إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ»دشمن تو، خود بی‌عقب است.

تاریخ گواه این وعده است؛ نه از بنی‌امیه و نه از دشمنان اسلام نشانی باقی نماند، اما نام پیامبر هر روز پرشکوه‌تر می‌شود.

جمع‌بندی

سوره کوثر نشان داد که قرآن فقط سخن از گذشته نیست، بلکه پیشگویی‌های الهی درباره آینده انسان و ایمان را نیز در بر دارد. امروز هم هرکس با ایمان و صبر در مسیر حق گام بردارد، سهمی از کوثر الهی خواهد داشت.

پیام سوره کوثر برای امروز؛ عبادت خالص و امید در سختی‌ها

مقدمه

سوره کوثر، پیامی جاودانه از امید و عبادت خالص است. این سوره زمانی نازل شد که پیامبر تحت فشار دشمنان بود، اما خداوند به او وعده داد که خیر فراوان در انتظارش است.

معنای «فصل لربک و انحر» چیست؟

آیه دوم سوره کوثر می‌فرماید: «فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ»پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن. این آیه دعوتی است به عبادت خالصانه فقط برای خدا. در دورانی که مردم برای بت‌ها قربانی می‌کردند، خداوند به پیامبر فرمان داد تا همه عبادت و قربانی را تنها به نام پروردگار انجام دهد.

سوره کوثر؛ آرامش در دل طوفان

پیام این سوره برای انسان امروز، این است که در میان مشکلات و دشواری‌ها، باید چشم به نعمت‌های الهی داشت. نماز، دعا و شکرگزاری کلیدهای آرامش‌اند. وقتی ایمان در دل زنده است، هیچ دشمنی نمی‌تواند تو را «ابتر» کند.

درس‌های کاربردی سوره کوثر

شکرگزاری، راه رسیدن به برکت است.

عبادت واقعی یعنی انجام کار برای رضای خدا، نه دیگران. ایمان، بزرگ‌ترین خیر است که خدا به انسان عطا کرده. امید داشتن حتی در سخت‌ترین شرایط، نشانه یقین است.

جمع‌بندی

سوره کوثر در چند آیه کوتاه، ما را به یاد ارتباط مستقیم با خدا می‌اندازد. اگر عبادت ما از دل باشد و برای رضای او، زندگی‌مان سرشار از خیر و آرامش خواهد شد.

راز کوثر؛ از نهر بهشتی تا نسل جاودان پیامبر ﷺ

مقدمه

سوره کوثر کوتاه‌ترین سوره قرآن است، اما در دل خود پیامی عمیق از عشق، امید و جاودانگی دارد. این سوره، پاسخی الهی به رنج‌ها و تمسخرهایی بود که پیامبر اکرم ﷺ از دشمنان می‌شنید. خداوند در این سوره وعده داد که خیر فراوان به او عطا کرده است؛ خیری که پایان ندارد و در طول تاریخ ادامه دارد.

کوثر یعنی چه؟

کلمه «کوثر» از ریشه «کَثَرَ» گرفته شده و به معنای خیر و برکت فراوان است. در روایات اسلامی، «کوثر» به نهر بهشتی، شفاعت پیامبر، قرآن کریم، و حتی نسل پاک حضرت فاطمه زهرا (س) تفسیر شده است.

از دید امام صادق (ع)، کوثر نهری در بهشت است که خداوند آن را به پیامبر عطا کرده است؛ اما مفسران شیعه، مصداق روشن‌تر آن را وجود حضرت زهرا (س) می‌دانند؛ زیرا از نسل ایشان، فرزندان و امامان پاکی پدید آمدند که تا قیامت چراغ هدایت بشر خواهند بود.

کوثر در نگاه تاریخی و معنوی

وقتی مشرکان مکه، پیامبر را «ابتر» (بی‌نسل و بی‌اثر) می‌خواندند، خداوند در پاسخ فرمود: «إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ»ما به تو خیر فراوان دادیم.

در واقع، کوثر یعنی همه برکاتی که خداوند به پیامبر بخشید؛ از قرآن و امّت مؤمن گرفته تا نسل پاک اهل‌بیت (ع) که نام و راه او را زنده نگه داشتند.

نتیجه‌گیری

سوره کوثر یادآور این حقیقت است که لطف خدا پایانی ندارد. هر گاه احساس تنهایی یا بی‌ثمر بودن کردیم، باید بدانیم که اگر راه خدا را می‌رویم، برکت‌های پنهان در راه است.

جنگ تا رفع فتنه: از نبرد مشروع تا تحقق حکومت علوی در عصر ظهور

“وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّـهِ فَإِنِ انتَهَوْا فَإِنَّ اللَّـهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ” (سوره انفال،آیه ۳۹)

ترجمه: “و با آنان بجنگید تا فتنه‌ای[از کفر و شرک] برجای نماند و دین، یکسره برای خدا باشد. پس اگر [از کفر خود] دست کشیدند، خداوند به آنچه انجام می‌دهند، بیناست.”

💫 تفسیر نورانی از امام صادق(ع)

امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند: “تأویل و تفسیر نهائی این آیه هنوز فرانرسیده است و هنگامی که قائم ما قیام کند، کسانی که زمان او را درک کنند تأویل این آیه را خواهند دید. به خدا سوگند که در آن موقع، دین محمد(ص) به تمام نقاطی که شب پوشش آرام‌بخش خود را بر آن می‌افکند خواهد رسید، تا در سراسر روی زمین مشرک و بت‌پرستی باقی نماند.”

🔍 تحلیل و بررسی، تفسیر آیه ۷۳ سوره انفال

۱. اهداف جنگ در اسلام

· ریشه‌کن کردن فتنه و شرک

· برقراری حاکمیت توحید

· ایجاد زمینه برای عبودیت کامل

۲. شرایط توقف درگیری

· دست کشیدن دشمن از کفر و شرک

· پذیرش دین الهی

· عدالت و بصیرت الهی در قضاوت

۳. تأویل آیه در عصر ظهور

· قائم آل محمد(عج): محقق نهایی این وعده

· گسترش جهانی اسلام: تا دورترین نقاط زمین

· محو کامل شرک: نابودی تمامی مظاهر بت‌پرستی

🌍 پیام‌های کاربردی برای جامعه امروز

· مبارزه با فتنه‌های داخلی و خارجی

· تلاش برای گسترش ارزش‌های الهی

· آمادگی برای عصر ظهور

پیام‌های کاربردی برای فرد مؤمن:

· مبارزه با نفس اماره به عنوان جهاد اکبر

· ایمان به وعده‌های الهی درباره آینده بشریت

· همراهی با ولی خدا در مسیر تحقق دین کامل

این آیات و روایات به ما می‌گوید که:

· پیروزی نهایی با حق است

· ظلم و شرک محکوم به نابودی است

· آینده درخشان در انتظار بشریت است

اللهم عجل لولیك الفرج و اجعلنا من أنصاره وأعوانه

اتحاد کافران و پیامدهای تفرقه مسلمانان. وحدت مؤمنان؛ سپر مقابله با فتنه و فساد

آیه شریفه: “وَ الَّذينَ كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ إِلاّ تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَ فَسادٌ كَبير” (سوره انفال،آیه ۷۳)

و کسانی که کفر ورزیدند،سرپرست و یار یکدیگرند. اگر شما [ای مؤمنان، پیوند برادری برقرار] نکنید، در زمین فتنه و فساد بزرگی پدید خواهد آمد.

📖 تفسیر آیه

۱. اتحاد دشمن

کافران با وجود اختلافات، در مقابل مؤمنان متحد می‌شوند:

· آنها “اولیای بعض” هستند

· پیوندشان بر اساس منافع مشترک مقابل حق است

۲. تأکید بر وحدت مؤمنان

“إلا تفعلوه” اشاره به ضرورت:

· پیوند ایمانی بین مؤمنان

· دوری از تفرقه و اختلاف

· تشکیل جبهه واحد در مقابل دشمن

۳. عاقبت ترک وحدت

نتایج عدم اتّحاد مسلمانان:

· فتنه در زمین: جنگ، خونریزی، ناامنی

· فساد کبیر: تباهی ارزش‌ها، بی‌عدالتی، ظلم

💡 درس‌های عملی برای جامعه اسلامی

· وحدت کلمه مهم‌ترین عامل قدرت است

· اختلاف = زمینه‌ساز سلطه دشمن

· هویت اسلامی باید بر هر هویتی مقدم باشد

درس‌های عملی برای فرد مؤمن:

· برادری دینی را جدی بگیریم

· از تفرقه‌افکنی بپرهیزیم

· مصلحت امت اسلامی را بر منافع شخصی مقدم بدانیم

🛡️ پیام هشدارآمیز آیه

این آیه به ما هشدار می‌دهد که: “اگر شما مسلمانان با یکدیگر دوست و متحد نباشید، نه تنها ضعیف می‌شوید، بلکه باعث می‌شوید فتنه و فساد بزرگی جهان را فراگیرد.”

🌐 نکته نهایی: اتحاد مؤمنان،تنها یک انتخاب نیست؛ یک تکلیف الهی و تنها راه مقابله با توطئه‌های دشمنان است.

اللهم احفظ المسلمین من الفتن ما ظهر منها و ما بطن

تفسیر امام باقر از آیه احیای زمین پس از مرگتفسیر آیه ۱۷ سوره حدید درباره احیای زمین پس از مرگ

 زنده شدن زمین پس از مرگ: از وعده الهی تا ظهور امام زمان(عج)

آینده‌ای روشن در پس تاریکی‌ها

خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: “اعْلَمُوا أَنَ اللَّهَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا قَدْ بَيَّنَّا لَکُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ” (سوره حدید،آیه ۱۷)

بدانید که خداوند زمین را پس از مردنش زنده می‌کند. به راستی که آیات خود را برای شما روشن ساختیم، باشد که بیندیشید.

🔹 امام باقر علیه‌السلام درباره این آیه فرمودند:

امام محمد باقر(ع) در تفسیر این آیه شریفه می‌فرمایند: “منظور از مردن زمین، کافر شدن اهل آن است. چون کافر، (در واقع) مرده است. پس خداوند زمین را به ظهور حضرت قائم زنده خواهد کرد تا در زمین عدالت برقرارسازد و او زمین و اهلش را (با عدالت) زنده می‌سازد.”

📚 منبع: البرهان، ج۵، ص۲۸۹

۱. مرگ حقیقی، مرگ ایمان است

· کفر و بی‌عدالتی، نشانه‌های مرگ یک جامعه است

· ایمان و عدالت، نشانه‌های حیات و زنده بودن جامعه

۲. وعده الهی قطعی است

· همانگونه که بهار پس از زمستان می‌آید

· عدالت الهی پس از ظلم جهانی خواهد آمد

· این یک قانون الهی و تغییرناپذیر است

۳. ما در این تحول عظیم نقش داریم

· باید زمینه‌ساز ظهور باشیم

· با دوری از کفر و ظلم

· با گسترش ایمان و عدالت در زندگی شخصی

امیدوارانه منتظر بمانیم…

· هیچ تاریکی پایدار نیست

· هیچ ظلمی همیشگی نیست

· آینده از آن پرهیزگاران و صالحان است

در انتظار فرج باشیم، نه تنها با چشم، بلکه با قلب، زبان و عمل…

اللهم عجل لولیك الفرج

#به_قلم_خودم

#صفیه_گرجی 

جهاد تبیین از نگاه آیات قرآن، با سه محور دل پاک، بصیرت رسانه‌ای و بیان ساده

جهاد تبیین از نگاه آیات قرآن، با سه محور دل پاک، بصیرت رسانه‌ای و بیان ساده، راهی است برای اثرگذاری در جنگ نرم و تبلیغ مؤثر ایمان و حقیقت.

💫 جهاد تبیین با دل روشن، ذهن بیدار و زبان ساده

💡 «وَ زِدْنَاهُمْ هُدًى» (کهف/۱۳)

🔖 هدایت الهی به دل‌های پاک و آماده تعلق می‌گیرد؛ دل روشن، پیش‌شرط فهم و اثرگذاری است.

🔹 محور اول: مراقبت از دل و ذهن (زمینه معنوی)

📝 توضیح: پیش از هر اقدام تبیینی، باید قلب و ذهن خود را از غفلت، حسد، دنیازدگی و غرور پاک کنیم.

📿 تمرین کاربردی

هر شب جمعه یا پیش از درس و تبلیغ، با استغفار، صلوات و ذکرهای «سُبْحَانَ اللّهِ، وَاللّهُ أَكْبَرُ، وَلَا إِلٰهَ إِلّا اللّهُ» دل را جلا دهیم.

📌 چرایی: افسر جنگ نرم اگر دلش تیره باشد، حتی بهترین تحلیل‌ها و سخنرانی‌ها بی‌اثر خواهد بود.

💡 «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ» (نساء/۷۱)

🔖 مؤمنان باید مراقب خطرات و دشمنان باشند؛ بصیرت، سپر ایمان است.

🔹 محور دوم: شناخت جنگ ترکیبی دشمن (زمینه سیاسی – رسانه‌ای)

📝 توضیح: امروز دشمن فقط با تانک و تفنگ نمی‌جنگد؛ میدان نبرد، ذهن‌ها و باورهاست. جنگ، رسانه‌ای، شناختی و روانی است.

📈 تمرین کاربردی

هر روز یک تحلیل یا گزارش درباره جنگ شناختی و رسانه‌ای دشمن بخوانیم و در دفترچه‌ای مخصوص یادداشت کنیم.

📌 چرایی: بدون بصیرت و تحلیل، جهاد تبیین به شعار تبدیل می‌شود، نه عمل.

💡 «وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا» (نساء/۳۶)

🔖 عبادت یعنی بندگی خالصانه؛ در جهاد تبیین، بندگی یعنی صداقت و وضوح در بیان حقیقت.

🔹 محور سوم: ساده‌سازی حقایق (ابزار تبیین)

📝 توضیح: حقیقت اگر به زبان پیچیده بیان شود، در دل‌ها نمی‌نشیند. باید مفاهیم سیاسی، تاریخی و دینی را ساده، شفاف و عینی گفت.

✨ تمرین کاربردی

در هر محتوا یا سخنرانی، از یک تمثیل، ضرب‌المثل، داستان یا مثال تاریخی استفاده کنیم تا پیام ملموس شود.

📌 چرایی: تأثیرگذاری واقعی زمانی رخ می‌دهد که مخاطب بفهمد و در جانش بنشیند.

💡 «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمٰنُ وُدًّا» (مریم/۹۶)

🔖 ایمان واقعی با عمل صالح همراه است؛ هماهنگی فکر و عمل، راز اثرگذاری در جهاد تبیین است.

🔹 محور چهارم: هماهنگی ایمان و عمل (زمینه اخلاقی و رفتاری)

📝 توضیح: کسی که از ایمان سخن می‌گوید اما در رفتار، ادب، نظم و دلسوزی ضعیف است، پیامش در دل‌ها نمی‌نشیند.

📈 تمرین کاربردی:

گفتار، رفتار و سبک زندگی خود را بازبینی کنیم؛ آیا با باورهای دینی ما هماهنگ است؟

📌 چرایی: دل‌ها جذب کسی می‌شوند که ایمانش در رفتار او دیده می‌شود، نه فقط در سخن.

 جهاد تبیین سه ساحت دارد:

۱. دلِ روشن (پاکی نیت)

۲. ذهنِ بیدار (بصیرت)

۳. زبانِ روان (بیان ساده و صادقانه)

آن‌گاه وعده الهی محقق می‌شود:

«وَ زِدْنَاهُمْ هُدًى» — خداوند هدایت و اثرگذاری را افزون می‌سازد.

تفسیر آیه ۱۱۱ سوره توبه: عظیم‌ترین معامله الهی

متن آیه: إِنَّاللهَ اشْتَرَىٰ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ ۚ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ ۖ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ ۚ وَمَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ ۚ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بَايَعْتُمْ بِهِ ۚ وَذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ

ترجمه: یقیناًخدا از مؤمنان جان‌ها و اموالشان را به بهای آنکه بهشت برای آنان باشد خریده است؛ همان کسانی که در راه خدا پیکار می‌کنند، پس [دشمن را] می‌کشند و [خود در راه خدا] کشته می‌شوند. [این] وعده‌ای است راستین و حقیقی که در تورات و انجیل و قرآن [آمده] و بر عهده اوست. و چه کسی به عهد و پیمانش از خدا وفادارتر است؟ پس [ای مؤمنان!] به این داد و ستدی که انجام داده‌اید، شاد و مسرور باشید و این همان کامیابی بزرگ است.

تحلیل آیه ۱۱۱ توبه و پیام امید برای مؤمنان

این آیه شریفه از عمیق‌ترین و باشکوه‌ترین آیات قرآن کریم است که رابطه مؤمن با پروردگارش را در قالب یک “معامله سودآور و ابدی” ترسیم می‌کند.

۱. طرفین معامله

· خریدار: الله متعال

· فروشندگان: مؤمنان

· کالای معامله: جان‌ها و اموال مؤمنان (أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ)

· بهای معامله: بهشت جاویدان (الْجَنَّةَ)

این تشبیه زیبا نشان می‌دهد که خداوند نه تنها به بندگی ما نیاز ندارد، بلکه این ما هستیم که با فروش دارایی‌های فانی خود (جان و مال) به خریدارِ بخشنده‌ای که هرگز ورشکسته نمی‌شود، سودای ابدیت می‌کنیم.

۲. شرایط تحقق معامله (عمل صالح)

معامله تنها با ادعای ایمان محقق نمی‌شود.این بیع زمانی کامل می‌گردد که مؤمنان در میدان عمل حاضر شوند:

· جهاد در راه خدا: (يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللهِ)

· ایثار و فداکاری: هم می‌کشند (فَيَقْتُلُونَ) و هم کشته می‌شوند (وَيُقْتَلُونَ). این نشان می‌دهد هم عمل جهادی و هم استعداد شهادت هر دو ارزشمند و جزئی از این معامله الهی است.

۳. تأکید بر حقانیت و جهانی بودن وعده: خداوند برای اطمینان خاطر مؤمنان تأکید می‌کند که این وعده:

· وعده‌ای حقیقی و تخلف‌ناپذیر است: (وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا)

· وعده‌ای جهانی و ثابت در تمام ادیان آسمانی است: (فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ). این نشان می‌دهد که اصل “فداکاری در راه خدا و پاداش اخروی” یک حقیقت تغییرناپذیر در تمام شریعت‌های الهی است.

۴. ضمانت اجرای معامله:

· سؤال انکاری: (وَمَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ) “چه کسی از خدا به عهدش وفادارتر است؟” این سؤال، پاسخی جز “هیچ کس” ندارد و بزرگ‌ترین ضمانت برای تحقق این وعده است. خداوند خودش گواهی می‌دهد که وفادارترین به عهد و پیمان است.

۵. فرمان نهایی

شادمانی بر این معامله (فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُالَّذِي بَايَعْتُمْ بِهِ) این فرمان،خطاب به تمام مؤمنانی است که با ایمان و عمل صالح، طرف این معامله شده‌اند. خداوند نه تنها به آنان بهشت می‌دهد، بلکه دستور می‌دهد همین الان و در همین دنیا به این معامله افتخار کنند و شاد باشند. زیرا: (وَذَٰلِكَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ) “و این همان رستگاری بزرگ است.”

نتیجه‌گیری: این آیه مؤمن را از حالت بنده منفعل خارج کرده و او را به یکسرمایه‌گذار و تاجر هوشمند در میدان ابدیت تبدیل می‌کند. کسی که کالای ناچیز و فانی (جان و مال) را می‌فروشد و در ازای آن، کالای جاودان و بی‌نهایت (بهشت) را می‌خرد. این آیه، والاترین عزت و ارزش را برای جان و مال مؤمنی قائل است که در مسیر رضای الهی تقدیم می‌کند.

تفسیر کاربردی سوره اعراف برای زندگی امروز

تفسیر آیه‌ای که زندگی فردی و اجتماعی ما را متحول می‌کند

وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (اعراف:۹۶)

و اگر اهل شهرها و آبادی ها ایمان می آوردند و پرهیزکاری پیشه می کردند، یقیناً [درهایِ] برکاتی از آسمان و زمین را بر آنان می گشودیم، ولی [آیات الهی و پیامبران را] تکذیب کردند، ما هم آنان را به کیفر اعمالی که همواره مرتکب می شدند [به عذابی سخت] گرفتیم.

خداوند در این آیه یک نکته بسیار پرکاربرد را توضیح می دهد و از فواید پلکانی آن نیز پرده برداری می کند. خداوند می فرماید اگر مردم ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند، برکات از آسمان و زمین بر آنان فرو ریزد؛ اما اگر ایمان نیاورند و اسلام را تکذیب کنند، به واسطه آن چه خودشان به دست خودشان می کنند بر آنان سخت می گیریم.

تقواورزی هم صورت فردی دارد و هم صورت اجتماعی دارد. اگر هر کسی روزش را با خدمت به دیگری آغاز کند، این خود نیز تقواست اما از نوع اجتماعی آن. کسی که کمکی را از کس دیگری دریافت کند، متقابلا به دیگری کمک می کند و آن فرد سوم نیز به فرد چهارم و همین طور تا پایان شب، همه به همه کمک می کنند و روز خوبی را برای یکدیگر می آفرینند. این می شود نوعی از تقوای اجتماعی. نتیجه آن هم برکات مادی و معنوی است.

از سلامتی جسم گرفته تا ارامش روانی و از سرمایه اجتماعی گرفته تا پیشرفت اقتصادی. اما عکس آن، اگر کسی به فکر دیگری نباشد و تنها به فکر خود باشد، از تقوای اجتماعی دور افتاده است. در حقیقت با عدم توجه به دیگری، عملا دروع گویی را در درون خویش نهادینه ساخته است.

زیرا تکذیب هم به زبان است و هم به فکر است و هم به عمل است. هنگامی که عمل فرد بر اساس قرآن نباشد، این هم تکذیب قرآن کریم است. هنگامی که قرآن کریم پیوسته می گوید به دیگران کمک کنید و فرد صبحش را شب می کند و به دیگری کمکی نمی کند، این فرد با عملش قرآن را تکذیب کرده است.

نتیجه این می شود که واگرایی در جامعه افزون می شود و اطمینان و ایثار و از خودگذشتگی کمرنگ می شود و جای آن را خیانت، پایمال کردن حق دیگران، دروغ گویی و ستم می گیرد و به دنبال آن، برکات تبدیل به عذاب می شود.

بنابراین، اگر به دنبال جامعه ای سالم و صالح هستیم، باید به یکدیگر کمک کنیم. هر نوع کمکی از دستمان برمی آید. کمک مالی، کمک اعتباری، کمک زبانی، کمک رفتاری، کمک علمی، کمک فرهنگی، کمک فکری، کمک ارتباطی. حتی ضعیف ترین کمک ها هنگامی که برای خداوند باشد، غوغا می کند.

امتحان کنید. برکاتش را در زندگی خود و خانواده و اطرافیان و دوستان و آشنایان تان خواهید دید.

تفسیر آیه 33 سوره لقمان درباره والدین و فرزندان

 يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَاخْشَوْا يَوْمًا لَا يَجْزِي وَالِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَلَا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَنْ وَالِدِهِ شَيْئًا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ (لقمان: ۳۳)

ای مردم! از پروردگارتان پروا کنید، و بترسید از روزی که هیچ پدری چیزی [از عذاب دوزخ را] از فرزندش دفع نمی کند، و نه هیچ فرزندی دفع کننده چیزی از [عذاب] پدر خویش است. بی تردید وعده خدا حق است، پس زندگی دنیا شما را نفریبد، و مبادا شیطان شما را به [کرم و رحمت] خدا مغرور کند.

در این آیه چندین نکته آمده است.

 در این آیه خداوند، بخشی از روز قیامت را به تصویر کشیده است که در آن روز، نه پدر حاضر است بخش بسیار کوچکی از عذاب اعمال فرزند را بپذیرد و نه فرزند حاضر است بخش ناچیزی از عذاب پدر را بر عهده بگیرد.

هر چند در آیه سخن از پدر آمده است، اما مادر را نیز در بر می‌گیرد. بنابراین روی سخن با والدین و فرزندان است. برخی از والدین، همه عمر خویش را برای تربیت فرزندانشان می‌گذارند و فرصتی برای رشد خود نمی‌گذارند.

بر اساس این آیه، والدین باید در قبال تک تک اعمال خویش در روز قیامت پاسخ گو باشند. بنابراین نمی توانند عذر بیاورند که خدایا من همه اوقات زندگیم را به فکر تربیت فرزندانم بودم و وقتی برای رشد و تربیت و خودسازی خود نگذاشتم.

به همین خاطر امروز کوله‌بارم بسیار سبک است. هر چند والدین وظیفه دارند که بخشی از زمان خود را به تربیت فرزندان اختصاص بدهند.

 آن والدینی که تقریبا همه زمان خود را صرف فرزندان می‌کنند و هیچ زمانی را برای خودشان در نظر نمی‌گیرند. این والدین در روز قیامت نسبت به این رویه خویش افسوس خواهند خورد و دیگر راه برگشتی برای آنان وجود ندارد.

والدینی هستند که از صبح تا شام کار می‌کنند و همه دسترنج خود را به پای فرزندان خویش می ریزند. خودشان تفریح نمی‌کنند و سفر نمی‌روند و استراحت نمی‌کنند تا فرزندان شان در ناز و نعمت باشند.

خودشان در برنامه‌های آموزشی و تربیتی شرکت نمی کنند یا وقت ندارند که شرکت کنند، اما برای تعلیم فرزندانشان هزینه‌های گزافی را پرداخت می کنند. اصطلاحا از دهان خودشان می‌گیرند و به دهان فرزندان‌شان می‌گذارند.

باید به این گونه والدین هشدار داد که این فرزندان در قیامت حاضر نیستند بخش ناچیزی از عذاب شما را بر عهده بگیرند. مواظب باشید که سرمایه عمر خویش را در کجا مصرف می کنید.

قرآن کریم در این باره به تعادل دستور می‌دهد. هم تربیت خود و هم تربیت فرزندان. هم تفریح خود و هم تفریح فرزندان. هم سفر خود و هم سفر فرزندان. هم یادگیری خود و هم یادگیری فرزندان. هم پوشاک و ورزش و خوراک و … خود و هم پوشاک و ورزش و خوراک و … فرزندان.

امید که همه بتوانیم در زندگیمان، اعتدال و میانه‌روی را سرلوحه افکار، اعمال و احساسات خویش قرار دهیم. بمنه و کرمه.

چگونه در سخت‌ترین شرایط روحیه خود را حفظ کنیم؟

«فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ» (آل‌عمران/۱۵۹)

«وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِینَ» (آل‌عمران/۱۳۹)

تحلیل ترکیبی: مدل رهبری قرآنی در شرایط سخت

این دو آیه در کنار هم، یک چرخه کامل مدیریت بحران و رهبری جهادی را آموزش می‌دهند:

1. مرحله تصمیم‌گیری («فَإِذَا عَزَمْتَ»):

   · اینجا جای تردید نیست. رهبر پس از مشورت و بررسی، قاطعانه تصمیم می‌گیرد. این عزم، سنگ بنای هر حرکت بزرگی است.

2. مرحله اقدام و واگذاری («فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ»):

   · پس از تصمیم، دیگر نباید به گذشته نگاه کرد. توکل به معنای تلاش حداکثری در کنار اعتماد قلبی به پشتیبانی خداوند است. اینگونه، ترس و دلهره از بین می‌رود.

3. مرحله حفظ روحیه («وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا»):

   · در میدان عمل، با مشکلات و فشارهای روانی مواجه می‌شویم. این آیه دستور می‌دهد که سست نشوید و غمگین نباشید. این یک فرمان است، نه یک توصیه.

4. مرحله باور به پیروزی نهایی («وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِینَ»):

   · این آیه، منبع این روحیه را بیان می‌کند: ایمان. مؤمن واقعی باور دارد که پایان راه، پیروزی حق بر باطل است، حتی اگر در مقطعی شکست بخورد. این نگاه، انرژی لازم برای استقامت را فراهم می‌کند.

پیام کلی: این آیات می‌گویند: قاطع تصمیم بگیر، با توکل کامل وارد میدان شو، در برابر مشکلات استقامت کن و مطمئن باش که با ایمان، پیروز نهایی تو هستی.

راز عجیب خوشحالی در قیامت! 

در قیامت بعضی خندان و بعضی گریانند.

قرآن می فرماید: «وجوهٌ یَومئذٍ مُسفرّة ضاحِکةٌ مُستبشرة و وجوهٌ یومئذٍ علیها غَبَرة ترهقها قترة اولئک هم الکَفرةُ الفجرة» (عبس، 38 _ 42) 

⭕️ امام رضا مى ‏فرماید: «مَنْ فَرَّجَ عَنْ مُؤْمِنٍ فَرَّجَ اللَّهُ عَنْ قَلْبِهِ یوْمَ الْقِیامَهِ»

📚 (کافی، ج 2 ، ص 200) 

این پیوند زیبا بین آیه قرآن و حدیث امام رضا (ع) نکته‌ای بسیار عمیق و امیدبخش را نشان می‌دهد: شادی اخروی، ریشه در رفتارهای نیک دنیوی ما دارد.

تحلیل و پیام اصلی ایه و حدیث شادی قیامت

· آیه قرآن: حالت نهایی مردم در قیامت را توصیف می‌کند؛ چهره‌های درخشان و شاداب در مقابل چهره‌های تاریک و غمگین.

· حدیث امام رضا (ع): راز دستیابی به آن چهره‌ی شاداب و “مستبشر” (نوید داده شده) را فاش می‌سازد: «هر که غم مؤمنی را بزداید، خداوند در روز قیامت غم از دلش می‌زداید.»

پیام ترکیبی: شادی قیامت،

یک پدیده تصادفی نیست. این شادی، حاصل بذرهایی است که امروز می‌کاریم. ساده‌ترین کارهای خوب ما، مانند خوشحال کردن یک مؤمن، به صورت یک سرمایه‌ی معنوی ذخیره می‌شود و در روز سخت قیامت، خود را به صورت فرشته‌ی نجات و منبع شادی نشان می‌دهد.

فرمول سه‌گانهٔ قرآن برای پیروزی همیشگی (از نیت خالص تا قدرت بازدارنده)

یک نظریهٔ کامل دفاعی-معنوی

«إِن تَنصُرُوا اللَّهَ یَنصُرْكُمْ وَیُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ» (محمد/۷)

 💡«وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ» (انفال/۶۰)

💡«وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَـكِنَّ اللَّهَ رَمَى» (انفال/۱۷)

این سه آیه در کنار هم، یک چرخهٔ پیروزی را ترسیم می‌کنند:

1. پایهٔ معنوی (آیه ۷ سوره محمد): نیت خالص و عمل در راه خدا، شرط اصلی دریافت نصرت و ثبات قدم است. این آیه موتور محرکهٔ سیستم است.

2. پایهٔ مادی و عقلانی (آیه ۶۰ سوره انفال): پس از نیت خالص، باید تا حد توان به تقویت قوای مادی (نظامی، علمی، اقتصادی) پرداخت. این آیه، تجهیز میدان عمل است.

3. نتیجه و تجلی غیبی (آیه ۱۷ سوره انفال): هنگامی که دو مرحله قبل محقق شد، عمل انسان به قدرت الهی متصل می‌شود و نتایجی فراتر از محاسبات مادی ظاهر می‌گردد. این آیه، ثمرهٔ توحید عملی است.

پیروی از ذکر و خشیت در نهان؛ کلید آمرزش و پاداش کریمانه

آیه ۱۱ سوره یس یکی از آموزه‌های عمیق قرآن را بیان می‌کند:

«إِنَّمَا تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَخَشِيَ الرَّحْمَٰنَ بِالْغَيْبِ ۖ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَأَجْرٍ كَرِيمٍ»

بیم‌دادن تو تنها برای کسانی سودمند است که از قرآن پیروی کنند و در نهان از خدای رحمان بترسند؛ پس به آنان بشارت ده به آمرزشی بزرگ و پاداشی کریمانه.

۱. انذار برای چه کسانی نتیجه‌بخش است؟

پیامبر مأمور به انذار و دعوت همگان است، اما اثر حقیقی این دعوت در دل‌هایی آشکار می‌شود که زمینه پذیرش دارند؛ یعنی تسلیم حق‌اند و با غرور و لجاجت به مقابله برنمی‌خیزند.

۲. پیروی از «ذکر»؛ یعنی قرآن

واژه «ذکر» در این آیه به معنای قرآن کریم است. نخستین شرط هدایت و بهره‌گیری از انذار پیامبر، عمل به قرآن و قرار دادن آن به‌عنوان چراغ راه زندگی است.

۳. خشیت در نهان؛ نشانه ایمان حقیقی

خشیت یعنی بیم  از عظمت خداوند. اما آیه بر یک نکته مهم تأکید دارد: خشیت در نهان.

ایمان واقعی آن است که حتی در خلوت، وقتی هیچ‌کس نمی‌بیند، دل انسان مراقب باشد و از خدا حساب ببرد. این همان صداقت ایمان است.

۴. بشارت دوگانه الهی

برای چنین بندگانی، خداوند دو مژده بزرگ دارد:

مغفرت: آمرزش لغزش‌ها و گناهان گذشته.

اجر کریم: پاداشی گران‌قدر و متناسب با کرامت مؤمن در بهشت.

۵. توازن خوف و رجا

این آیه الگویی متوازن به ما می‌دهد:

خوف: ترس درونی از کوتاهی در برابر خدا.

رجا: امید به رحمت و وعده‌های الهی.

با این توازن، زندگی مؤمن به سمت آرامش و رشد پیش می‌رود.

📌 نتیجه:

هدایت واقعی، سهم کسانی است که هم به قرآن عمل می‌کنند و هم در خلوت دل، خدا را حاضر می‌بینند. این دو شرط، کلید دستیابی به آمرزش و پاداش کریمانه الهی است.

بدترین صفت از نگاه قرآن: فکر نکردن و لجاجت

📖 قرآن کریم در سوره انفال (آیه ۲۲) می‌فرماید: “بی‌گمان بدترین جنبندگان نزد خدا، كران و گنگانى هستند كه نمى‌اندیشند.”

🔥 و در سوره ملک (آیه ۱۰)، اهل دوزخ با حسرت اعتراف می‌کنند: “و مى‌گویند: اگر [سخن حق را] گوش مى‌دادیم یا تعقل مى‌كردیم، در میان دوزخیان نبودیم.”

👁️🗨️ اما علت اصلی جهنمی شدن چیست؟ سوره اعراف(آیه ۱۷۹) پاسخ می‌دهد: “و به راستی گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریدیم؛ [همان] کسانی که دل‌های [=عقل‌]شان نمی‌فهمد و چشمانشان نمی‌بیند و گوش‌هایشان نمی‌شنود. آنان همچون چهارپایانند، بلکه گمراه‌تر. اینان همان غافلانند.”

✨ ویژگی نجات یافتگان: در مقابل،قرآن صفات نجات یافتگان و خردمندان را اینگونه برمی‌شمارد: (سوره زمر،آیه ۱۸) “همان كسانى كه به سخن [ها] گوش فرامى‌دهند و سپس از بهترين آن پيروى مى‌كنند؛ آنانند كه خدايشان راه نموده و آنانند كه خردمندانند.”

🕊️ نکته پایانی: قرآن کریم ما را از خطر"ندیدن"، “نشنیدن” و “نفهمیدن” - با وجود داشتن چشم و گوش و عقل - به شدت بر حذر می‌دارد و راه نجات را در “گوش دادن به حق” و “پیروی از بهترین آن” می‌داند.

حتی به اندازه یک بندِ کفش!

📖آیه:

«تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لاَ يُرِيدُونَ عُلُوّاً فِي الْأَرْضِ وَ لاَ فَسَاداً وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ» (قصص، ۸۳)

آن سرای [پرارزش] آخرت را برای کسانی قرار می دهیم که در زمین هیچ برتری و تسلّط و هیچ فسادی را نمی خواهند؛ و سرانجام [نیک] برای پرهیزکاران است. 

💡نکته:

🔅در قرآن داریم که «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لاَ يُرِيدُونَ عُلُوّاً فِي الْأَرْضِ وَ لاَ فَسَاداً وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ»(قصص، ۸۳) آیه صریح قرآن است.

⛔️کسانی عادت کرده اند و منش و اخلاقشان این‌ چنین است که همیشه خودشان را با دیگری مقایسه می کنند و می گویند ما باید یک سر و گردن از او بلندتر باشیم؛ یک قدم از او جلوتر باشیم و اگر جلوتر نباشند ناراحت می شوند. به این حالت «برتری طلبی» می گویند.

 🔸در روایتی از امیرالمومنین علی (علیه السلام) آمده است که «اگر کسی دلش بخواهد، بند کفشش بهتر از بند کفش دیگران باشد مشمول این آیه هست.» (تفسير الطبری، ج۱۱، ص۱۲۲)

🔻این اراده علو دارد. تو چه کار داری کفش خودت را بپوش! هر چه لازم داری برای کفشت تامین کن! بندی لازم دارد، هر چه لازم دارد تهیه کن! چه کار داری دیگری چه می پوشد؟! 

🛑اینکه آدم همیشه خودش را با دیگری مقایسه کند و بگوید من باید از او بهتر باشم، خوی بدی است. طبعا این برتری طلبی در امور دنیایی است که در نتیجه سعادت آخرت را هم از آدم سلب می کند. 

🔰اگر انسان بخواهد به مقام عالیه برسد. آن مراتب عالیه‎ای که محبتِ خالص برای خدا است…این مقامات بالا با برتری طلبی نمی سازد. این خوی بچه گانه با محبت خدا و مقام قرب الهی نمی سازد. 

باید خاکی شد. باید پایین آمد. آدم باید نگاهش به خودش باشد و ببینید خدا چه دوست دارد؟ من از دیگران بهترم یا بدتر؟! بالاترم یا پایین‎تر؟! جلوترم یا عقب‎تر؟! 

❓این ها چه تاثیری در هدف من دارد؟

🔺️ برگرفته از سخنرانی مرحوم علامه مصباح یزدی، ۱۳۹۳/۰۴/۲۴

✨ ایمنی از مکر خدا؛ دو پرتگاه خطرناک در مسیر ایمان ✨

🟢 دو حالت خطرناک برای هر مؤمن:

۱. «الأَمْنُ مِنْ مَكْرِ الله» (ایمنی از مکر خداوند)

▪️یعنی انسان خود را در امنیت مطلق ببیند و گمان کند به خاطر اعتقاداتش، هرگز مورد عقاب الهی قرار نمی‌گیرد.

▪️بعضی با تکیه بر شعار «اگر دوزخ به زیر پوست داری / نسوزی گر علی را دوست داری» خود را مصون از عذاب الهی می‌پندارند!

▪️این یک توهم خطرناک است. ایمان واقعی، همراه با ترس از غضب الهی و تلاش برای عمل صالح است.

۲. «الْقُنُوطُ مِنْ رَحْمَةِ اللَّه» (نومیدی از رحمت خدا)

▪یعنی انسان آن‌قدر خود را گنهکار ببیند که از رحمت بی‌کران خدا مأیوس شود.

▪️این ناامیدی، خود زمینه‌ساز سقوط به ورطۀ گناهان بیشتر است.

▪️هیچ‌کس، حتی بزرگ‌ترین گناهکاران، نباید از لطف و بخشش خدا ناامید شوند.

🟢 راه نجات:

✅ انسان باید بین  (افراط و تفریط) تعادل برقرار کند.

✅ هم از غضب الهی بترسد و هم به رحمت او امیدوار باشد.

✅ با زاری و اعتراف به گناه، به درگاه خداوند روی آورد و بگوید: «فَهَذَا مَقَامُ الْعَائِذِ بِكَ» (این است مقام پناه‌آورنده به تو).

📖 منبع: کتاب «شکوه نیایش» (شرح صحیفه سجادیه)، جلد ۷، صفحات ۸۷–۸۹.

فرار از میدان آزمون الهی؛ بزرگ‌ترین سقوط!

گاهی بزرگ‌ترین فتنه، همان فرار از میدان فتنه است!

در تاریخ صدر اسلام، برخی به پیامبر(ص) می‌گفتند: «اجازه بده در جنگ شرکت نکنیم تا درگیر سختی و گرفتاری نشویم.» (سوره توبه، آیه ۴۹) آنان گمان می‌کردند با شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت، خود را نجات داده‌اند. اما خداوند در پاسخ آنان می‌فرماید: «آگاه باشید! آنان خود به ورطه فتنه سقوط کردند و دوزخ، کافران را احاطه کرده است.»

این یک قانون الهی و تاریخی است: «گریز از امتحان، خود گرفتار آمدن در سخت‌ترین امتحان است.»

کسانی که برای حفظ آرامش موقت و راحتیِ زودگذر، از میدان تکلیف الهی فرار می‌کنند، در حقیقت به پرتگاه فتنه‌ای بزرگ‌تر سقوط می‌کنند. این فرار، نه تنها دشمن را گستاخ‌تر می‌کند، بلکه بحران‌های عمیق‌تری را برای جامعه به ارمغان می‌آورد.

➖ امروز نیز برخی با شعار «#تله_تنش» و به بهانه‌ی دوری از درگیری و هزینه‌دادن، پیشنهاد «عقب‌نشینی» و «سازش» می‌دهند. آنان فکر می‌کنند با کوتاه آمدن، آرامش می‌خرند. اما تاریخ و قرآن به ما می‌آموزد که این عقب‌نشینی، آغاز یک فتنه تمام‌عیار و سقوطی غیرقابل جبران است.

✅ درس قاطع این آیه برای همۀ زمان‌هاست: پایداری و مقاومت در میدان مسئولیت،هرچند سخت و پرهزینه باشد، عزت و نجات را به دنبال دارد. اما فرار از میدان، حتی اگر به ظاهر آسان باشد، هلاکت و ذلت قطعی را در پی خواهد داشت.

قضاوت ناحق و غرور؛ کوری و کری در آخرت!

آخرین گروه‌هایی که با چهره‌های معیوب محشور می‌شوند،قاضیان ناحق (کور) و مغروران (کر و لال) هستند.

قاضی ناحق کسی است که بر خلاف حکم خدا داوری کند. قرآن در سوره مائده چنین شخصی را در سه آیه پشت سر هم «کافر»، «ظالم» و «فاسق» می‌خواند. این نشان از هولناکی این گناه دارد، چرا که قاضی ظالم، حق مردم را ضایع و جامعه را به فساد می‌کشد.

اما گروه بعدی، مغروران و خودپسندان هستند. اینان کسانی هستند که گناهان خود را زیبا می‌بینند و عاشق اعمال نادرست خود هستند. قرآن می‌فرماید: «آیا کسی که بر پایه برهان از پروردگارش استقامت دارد، مانند کسی است که زشتی‌های اعمالش برایش آراسته شده و از هوس‌هایش پیروی می‌کند؟» غرور،انسان را از شنیدن حق کر و از بیان آن لال می‌کند.

رشوه و ربا؛ اعلام جنگ با خداوند!

دو گروه دیگر که در قیامت به عذاب سختی دچار می‌شوند،رشوه‌خواران (با چهره خوک) و رباخواران (واژگون و دیوانه‌وار) هستند.

رشوه تنها یک گناه نیست، بلکه ظلم به جامعه، تباهی حاکم و قاضی و نابودی اعتماد عمومی است. پیامبر (ص) رشوه‌دهنده، رشوه‌گیرنده و واسطه را ملعون خوانده است.

اما ربا از این هم خطرناک‌تر است! قرآن در سوره بقره می‌فرماید: «کسانی که ربا می‌خورند، برنمی‌خیزند مگر مانند برخاستن کسی که شیطان او را آشفته کرده است.» جالب است بدانید تهدیدی که در قرآن برای ربا آمده(«با خدا و رسولش اعلام جنگ کنید») برای هیچ گناه دیگری حتی قتل و زنا نیامده است. چرا؟ چون رباخوار با جامعه و اقتصاد مردم بازی می‌کند و در حقیقت با خداوند اعلام جنگ می‌کند.

سخن‌چین؛ قاتلان سه‌گانه در قیامت بوزینه می‌شوند!

اولین گروهی که در قیامت با چهره‌ای وحشتناک(بوزینه) محشور می‌شوند، سخن‌چینان (نُمّامان) هستند.

امام صادق (ع) به شدت این گناه را تقبیح کرده و می‌فرمایند: «سخن چین قاتل سه نفر است: قاتل خود، قاتل کسی که سخن چینی او را کرده و کسی که نزد او سخن چینی کرده است.»

چرا چنین عذاب سختی؟ چون نمام با شایعه‌پراکنی، جان، آبرو و صلۀ بین مؤمنین را نابود می‌کند. قرآن در سوره قلم آنها را با ویژگی‌های «همّاز» (عیبجو)، «مشّاء بنمیم» (سخن‌چین) و «عتلّ زنیم» (خشن و بی‌اصل و نسب) معرفی می‌کند.

وظیفه ما در برابر سخن‌چین چیست؟ قرآن دستورالعمل واضحی داده:قبول نکردن حرفش، نهی از منکر، بدگمان نشدن به دیگران، تجسس نکردن و نقل نکردن حرفهایش.

هشدار قرآن؛ این پنج گروه در قیامت چهره‌های وحشتناکی خواهند داشت!

متن: آیا می‌دانستید قرآن کریم به صراحت از«تجسم اعمال» در روز قیامت سخن می‌گوید؟ این به آن معناست که اعمال نیک و بد ما در آن روز به شکل‌هایی عینی و ملموس ظاهر خواهند شد.

پیامبر اکرم (ص) فرمودند مردم در قیامت به ده صنف محشور می‌شوند که پنج گروه از آنها با چهره‌هایی هولناک و غیرانسانی حاضر می‌شوند:

· سخن‌چینان به شکل بوزینه

· رشوه‌خواران به شکل خوک

· رباخواران به صورت واژگون (مثل دیوانگان)

· قاضیان ناحق به صورت کوران

· مغروران و خودپسندان به صورت کر و لال

این آیات و روایات هشداری جدی برای همه ماست تا نسبت به اعمالمان هوشیار باشیم.

هشدار قرآن: خطرناک‌ترین دشمن، در لباس دوست و محبت

أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَ أَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ

قرآن کریم در آیه ۱۴ سوره تغابن به مومنین هشدار می‌دهد: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بی‌گمان برخی از همسران و فرزندانتان، دشمنانی برای (دین) شما هستند؛ پس از آنان بر حذر باشید…»

اما این دشمنی به چه معناست؟ آیا خانواده می‌تواند واقعاً دشمن انسان باشد؟

شهید مطهری (ره) با تحلیل این آیه، سه نوع دشمن را معرفی می‌کند:

1. دشمن آشکار: که با شمشیر و قصد خصومت روبروی تو می‌ایستد. خطرش آشکار است.

2. دشمن منافق: که با نقاب دوستی، قصد دشمنی دارد. بسیار خطرناک و فریبنده است.

3. دشمن ناآگاه: خطرناک‌تر از همه. کسی که رفتاری دوستت دارد، اما به دلیل جهل یا دلسوزی نابجا، کاری می‌کند که بزرگ‌ترین ضربه را به تو و آرمان‌هایت می‌زند.

مصداق این دشمنی ناآگاهانه چیست؟

· همسری که از سر محبت، تو را از حضور در جبهه حق یا انجام فرائض دینی بازمی‌دارد.

· فرزندی که با گریه و التماس، مانع حرکت تو در مسیر الهی می‌شود.

· مادری که با «دلسوزی» بی‌جا، مانع بیدار شدن فرزند برای نماز صبح می‌گردد.

این آیه به ما می‌آموزد که هیچ تعلقی، حتی عاطفه‌ی عمیق خانوادگی، نباید مانع انجام وظیفه‌ی الهی ما شود. باید مراقب باشیم که این محبت‌های نابجا، ما را از مسیر اصلی منحرف نکند.

نکته نهایی: قرآن بلافاصله پس از این هشدار سخت، توصیه به زیبایی می‌کند: «… و اگر (از رفتار نابجایشان) گذشت کنید و چشم‌پوشی نمایید و ببخشایید، پس بی‌گمان خدا آمرزنده‌ی مهربان است.» یعنی پس از ایستادگی بر سر اعتقادات، کینه به دل نگیرید و با گذشت و مهربانی با آنان رفتار کنید.

سه گروهی که توبه‌شان قبول نمی‌شود! (هشدار قرآن)

🌿 خداوند با رحمت بی‌پایانش، درهای توبه را تا آخرین لحظات عمر به روی بندگان گشوده است. اما برای چند گروه خاص، به صراحت هشدار می‌دهد که مسیر بازگشت بسته خواهد بود.

این یک هشدار الهی است تا غفلت نکنیم! ⚠️

۱. مومنِ رویگردان شده 📉 «کسی که پس از ایمانش،کافر شود…» (آیه ۹۰ سوره آل عمران) این آیه اشاره به کسی دارد که حقیقت ایمان را چشیده و سپس با اختیار خود را از آن محروم ساخته است.این ارتداد، مسیر بازگشت را بسیار دشوار می‌کند.

۲. مرگ در حال کفر 💀 «و نه برای کسانی که در حال کفر می‌میرند…»(آیه ۱۸ سوره نساء) توبه،عملی است برای حیات و زندگی. وقتی روح از بدن جدا شد و فرصت عمل به پایان رسید، دیگر توبه‌ای در کار نیست. مرگ، قطعی است.

۳. تاخیراندازان همیشگی ⏳ «…و نه برای کسانی که در حالی می‌میرند که کافرند.»(آیه ۱۸ سوره نساء) این بخش همان افرادی هستند که همیشه می‌گویند"بعداً توبه می‌کنم” و عمر گرانبها را به امید فرداهایی که نمی‌آیند، تباه می‌سازند. آنها آنقدر توبه را به تاخیر می‌اندازند که مرگ، ناگهان به سراغشان می‌آید.

🔶 نکته مهم: این آیات هرگز به این معنی نیست که اگر کسی در طول عمرش گناهکار بوده و در آخرین لحظات با خالصانه توبه کرد، توبهاش پذیرفته نیست. پذیرش توبه تا آخرین لحظه حیات ممکن است. این آیات درباره کسانی است که عمداً و با پافشاری تا لحظه مرگ بر کفر و شرک خود پایدار می‌مانند.

این یک پیام امیدوارکننده نیز هست: تا زمانی که فرصت هست، دریغ نکنیم!

تحلیل آیه ۱۶ سوره بقره: تجارت زیانبار منافقان

«أُوْلَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَى فَمَا رَبِحَتْ تِجْرَتُهُمْ وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ»

«آنان کسانی هستند که به بهای (از دست دادن) هدایت، خریدار ضلالت و گمراهی شدند. اما این داد و ستد، سودشان نبخشید و در شمار هدایت یافتگان درنیامدند.»

💫 پیام‌های کلیدی آیه

۱. شناخت نادرست سود و زیان

· منافقان در تشخیص نفع خود ناتوانند 🤦‍♂️

· معامله نابرابر ⚖️: هدایت را با گمراهی معاوضه می‌کنند

· فقدان بینش الهی 👁️: عدم درک واقعی ارزش هدایت

۲. آزادی و اختیار انسان

· انتخاب آگاهانه ✋: معامله نیاز به اراده و تصمیم دارد

· مسئولیت پذیری 📌: انسان در قبال انتخاب‌هایش پاسخگوست

· آزمایش الهی 🔍: انتخاب‌ها نشان‌دهنده ایمان واقعی است

۳. دنیا همچون بازار تجارت

· بازار اعمال 🏪: دنیا محل معامله اعمال و انتخاب‌هاست

· سرمایه گذاری اخروی 💰: اعمال ما سرمایه آخرت هستند

· محاسبه سود و زیان 📊: باید هوشیارانه معامله کرد

۴. عاقبت متفاوت مؤمن و منافق

· پایان نیک برای مؤمنان 🌟: «عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ»

· عاقبت شوم منافقان ⚠️: «مَا كَانُوا مُهْتَدِينَ»

· انحراف پایدار 🚷: منافقان به راه راست نمی‌رسند

۵. عدم موفقیت منافقان

· ناکامی در اهداف ❌: به مقاصد خود نمی‌رسند

· عذاب اخروی 🔥: علاوه بر ناکامی دنیوی، عذاب آخرت در انتظارشان است

· انزوای الهی 🏴: از رحمت و هدایت الهی محروم می‌مانند

📌 درس‌های کاربردی

برای زندگی فردی

· ارزش‌سنجی دقیق 💎: پیش از هر انتخاب، ارزش واقعی امور را بسنجیم

· هدایت‌طلبی 🕌: هدایت الهی را بالاترین سرمایه بدانیم

· پرهیز از نفاق 🚫: از دوگانگی در belief و عمل بپرهیزیم

برای جامعه اسلامی

· هشیاری جمعی 👥: جامعه نسبت به نشانه‌های نفاق هوشیار باشد

· تقویت ایمان 📈: زمینه‌های تقویت ایمان واقعی فراهم شود

· ارزش‌گذاری الهی 🌐: معیارهای ارزشی بر اساس استانداردهای دینی باشد

🏻 جمع‌بندی

آیه ۱۶ سوره بقره به ما می‌آموزد که:

· تجارت روحانی 🤲: زندگی دنیا بازاری برای تجارت اخروی است

· خردمندانه انتخاب کنیم 🧠: هدایت را فدای منافع موقت نکنیم

· عاقبت‌نگر باشیم 👀: پایان کار را در نظر بگیریم

تفاوت «خوف» و «خشیت» در قرآن و عرفان اسلامی

🌪️ ۱. «خوف»؛ ترس عمومی و غریزی

منشأ: خوف از ریشه‌های غریزی یا تجربه‌های تلخ انسانی سرچشمه می‌گیرد. این نوع ترس، واکنشی طبیعی به خطر، تهدید یا احتمال مجازات است.

مخاطب: همه انسان‌ها، چه مؤمن و چه غیرمؤمن، می‌توانند دچار خوف شوند. این ترس نیازی به شناخت عمیق از خدا ندارد.

موضوع ترس: معمولاً شامل ترس از عذاب الهی، از دست دادن نعمت‌ها، یا مواجهه با روز حساب است.

نتیجه: گاهی باعث اضطراب و نگرانی می‌شود، اما در بسیاری موارد نقش بازدارنده دارد و انسان را از گناه دور می‌کند.

مثال قرآنی: «وَخَافُوا يَوْمًا لَا يُجْزِي وَالِدٌ عَنْ وَلَدِهِ» (لقمان: ۳۳)

🌌 ۲. «خشیت»؛ ترس آگاهانه و عاشقانه

منشأ: خشیت از معرفت و شناخت عظمت و جلال خداوند نشأت می‌گیرد. این ترس حاصل تأمل و درک عمیق از مقام الهی است.

مخاطب: اهل علم، اهل دل، و عارفان کسانی هستند که به خشیت دست می‌یابند. این ترس محصول آگاهی است، نه غریزه.

موضوع ترس: ترس از فاصله گرفتن از محبوب، بی‌ادبی در محضر الهی، و از دست دادن رضایت خداوند.

نتیجه: خشیت انسان را به فروتنی، ادب، و بندگی عاشقانه سوق می‌دهد. این ترس نه‌تنها اضطراب‌آور نیست، بلکه آرامش‌بخش و تربیتی است.

مثال قرآنی: «إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ» (فاطر: ۲۸)

🧠 تفاوت‌های کلیدی میان خوف و خشیت

- سطح: خوف در سطح ابتدایی و عمومی قرار دارد، در حالی که خشیت مرحله‌ای پیشرفته و خاص اهل معرفت است.

- نوع ترس: خوف غریزی و طبیعی است؛ خشیت معرفتی و آگاهانه.

- اثر: خوف بیشتر نقش بازدارنده دارد؛ خشیت تربیتی، سازنده و تعالی‌بخش است.

- مخاطب: خوف برای همه انسان‌ها قابل تجربه است؛ خشیت مخصوص کسانی است که به شناخت عمیق از خدا رسیده‌اند.

دعا؛ زمزمه‌ای از دل، نجوایی با آسمان

دعا، زبان دل است؛ گفت‌وگویی بی‌واسطه میان انسان و خالق. در فرهنگ قرآنی و حدیثی، دعا نه‌تنها ابزاری برای طلب حاجت، بلکه راهی برای رشد روح، آرامش روان و نزدیکی به خداوند است. اما چرا دعا این‌قدر مهم است؟ و چگونه می‌توان آن را زنده نگه داشت؟

🕊️ ۱. دعا در قرآن؛ دعوت به ارتباط

 «ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ» (سوره غافر، آیه ۶۰)

در تفسیر المیزان، علامه طباطبایی این آیه را نشانه‌ای از لطف الهی می‌داند؛ خداوند نه‌تنها اجازه دعا می‌دهد، بلکه وعده اجابت نیز می‌دهد. این یعنی دعا، یک رابطه دوسویه است، نه یک‌طرفه.

🧠 ۲. دعا در احادیث؛ مدرسه تربیت روح

در نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، دعاها پر از معرفت، ادب، و تربیت‌اند. امام سجاد (ع) در دعاهایش، پیش از طلب حاجت، به ستایش خدا، اعتراف به ضعف، و طلب اصلاح نفس می‌پردازد. این سبک دعا، انسان را می‌سازد، نه فقط خواسته‌اش را.

🔥 ۳. چرا دعاها بی‌اثر می‌مانند؟

در تفسیر نمونه آمده است که گاه دعاها به‌دلیل نبود اخلاص، عجله، یا تضاد با مصالح واقعی انسان، اجابت نمی‌شوند. دعا باید با دل پاک، نیت روشن، و صبر همراه باشد تا اثرگذار شود.

🕯️ ۴. دعا، راهی برای آرامش و امید

در تفسیر نور، دعا به‌عنوان ابزاری برای آرامش روان معرفی شده است. وقتی انسان در تنگنا قرار می‌گیرد، دعا نه‌تنها راهی برای حل مشکل، بلکه مرهمی برای دل نگران است.

📚 محجوریت ثقلین؛ چرا قرآن و حدیث در حاشیه مانده‌اند؟

حدیث ثقلین، یکی از محکم‌ترین و متواترترین احادیث نبوی است که در آن پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ: كِتَابَ اللَّهِ وَعِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي…»  من دو چیز گران‌بها در میان شما می‌گذارم: کتاب خدا و عترتم

این دو، ستون‌های هدایت‌اند؛ اما پرسش تلخ این است: چرا در بسیاری از جوامع اسلامی، هر دو ثقل بزرگ، در حاشیه قرار گرفته‌اند؟ پاسخ این پرسش، چندلایه و تاریخی است.

🕳️ ۱. جدایی از منبع اصلی هدایت

در تفسیر المیزان و آثار علمای شیعه، بارها تأکید شده که جدایی قرآن از اهل‌بیت، یعنی گم‌کردن مسیر فهم صحیح. وقتی احادیث اهل‌بیت کنار گذاشته شدند، فهم قرآن دچار سطحی‌نگری و تحریف شد. این جدایی، آغاز مهجوریت بود.

📉 ۲. تبدیل قرآن به نماد، نه منبع

در تفسیر نمونه آمده است که در بسیاری از جوامع، قرآن به نماد مذهبی تبدیل شده: در مراسم‌ها خوانده می‌شود، اما در تصمیم‌گیری‌ها و سبک زندگی حضور ندارد. این استفاده نمادین، آرام‌آرام قرآن را از متن زندگی بیرون رانده است.

🧱 ۳. ترس از تحول‌خواهی قرآن و حدیث

قرآن و احادیث اهل‌بیت، دعوت به عدالت، آزادی، تفکر و مبارزه با ظلم دارند. در تفسیر نور اشاره شده که برخی حکومت‌ها و جریان‌ها، از این پیام‌ها هراس دارند؛ چون با منافع‌شان در تضاد است. پس ترجیح می‌دهند قرآن و حدیث را در قفسه نگه دارند، نه در میدان عمل.

🧠 ۴. ضعف در آموزش و فهم عمومی

در تفسیر ثقین آمده که بسیاری از مردم، قرآن را می‌خوانند بدون فهم، و احادیث را می‌شنوند بدون تحلیل. نبود آموزش عمیق، باعث شده این دو منبع بزرگ، برای عموم قابل استفاده نباشند و در نتیجه، مهجور بمانند.

🕯️ ۵. هجرت فرهنگی از ثقلین

هجرت از قرآن و حدیث، فقط فیزیکی نیست؛ فرهنگی است. وقتی ارزش‌های قرآنی و علوی جای خود را به مصرف‌گرایی، فردگرایی و تقلید کورکورانه دادند، ثقلین در جامعه بی‌صدا شدند.

🔥 آرامشی که می‌ترساند؛ چرا دشمنان قرآن از سکوت آن هراس دارند؟

قرآن، کتابی است که با واژگان آرام، اما تأثیرگذار، دل‌ها را نرم می‌کند و ذهن‌ها را بیدار. اما همین آرامش، برای برخی تهدید است. دشمنان قرآن، نه از خشونت آن، بلکه از قدرت آرامش‌بخش و بیدارکننده‌اش می‌ترسند. چرا؟ چون آرامش قرآن، ساختارهای ظلم، فریب و سلطه را به چالش می‌کشد.

🧠 ۱. آرامش، یعنی بیداری

در تفسیر المیزان، علامه طباطبایی اشاره می‌کند که آرامش قرآنی، حاصل اتصال به حقیقت است. وقتی انسان به حقیقت متصل شود، دیگر فریب نمی‌خورد، نمی‌ترسد، و تسلیم نمی‌شود. این بیداری، برای نظام‌های سلطه‌گر خطرناک است.

«أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»  (سوره رعد، آیه ۲۸)

🕊️ ۲. آرامش، یعنی مقاومت

در تفسیر نمونه آمده است که قرآن، با ایجاد آرامش در دل مؤمنان، آنان را در برابر تهدیدها مقاوم می‌سازد. دشمنان قرآن می‌دانند که انسان آرام، تصمیم‌گیرنده‌ای قوی‌تر است. آرامش، سپری است در برابر ترس‌افکنی.

📣 ۳. آرامش، یعنی نفوذ

در تفسیر نور، اشاره شده که آیات قرآن، حتی بدون فریاد، دل‌ها را تسخیر می‌کنند. دشمنان قرآن از این نفوذ نرم می‌ترسند؛ چون نمی‌توانند آن را با ابزارهای رسانه‌ای یا نظامی کنترل کنند.

🧭 ۴. آرامش، یعنی تغییر

قرآن، با آرامش خود، انسان را به بازنگری در زندگی دعوت می‌کند. این تغییر، گاه به تحول اجتماعی منجر می‌شود. در تفسیر ثقین آمده است که آرامش قرآنی، مقدمه‌ای برای انقلاب درونی و بیرونی است؛ و این همان چیزی‌ست که دشمنان نمی‌خواهند اتفاق بیفتد.

🌱 قرآن را چگونه دوباره زنده کنیم؟ از مهجوریت تا محوریت

قرآن، کتابی است که آمده تا زندگی انسان را روشن کند؛ اما در بسیاری از خانه‌ها، تنها در قفسه‌ها جا خوش کرده و از متن زندگی فاصله گرفته است. زنده کردن قرآن، یعنی بازگرداندن آن به جایگاه اصلی‌اش: راهنما، آرام‌بخش، و معیار تصمیم‌گیری. این متن، راه‌هایی ساده و کاربردی برای احیای حضور قرآن در زندگی روزمره ارائه می‌دهد.

🕯️ ۱. از خواندن تا فهمیدن

در تفسیر المیزان آمده است که «تلاوت» قرآن، اگر با تدبر همراه نباشد، تنها صوتی زیباست بدون اثر. زنده کردن قرآن یعنی خواندن با تأمل، پرسیدن از معنا، و تلاش برای فهمیدن پیام آیه‌ها.

«أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ» (سوره محمد، آیه ۲۴)

🧠 ۲. تبدیل آیات به رفتار

در تفسیر نمونه تأکید شده که قرآن باید در رفتار انسان تجلی یابد. وقتی آیه‌ای درباره صداقت یا صبر می‌خوانیم، باید آن را در عمل تمرین کنیم. این‌گونه، قرآن از صفحه به زندگی منتقل می‌شود.

🕌 ۳. حضور در خانه و خانواده

در تفسیر نور آمده است که خانه‌ای که در آن قرآن خوانده شود، نورانی‌تر و آرام‌تر است. زنده کردن قرآن یعنی تبدیل آن به بخشی از فرهنگ خانوادگی: خواندن دسته‌جمعی، گفت‌وگو درباره آیات، و آموزش به فرزندان.

📱 ۴. استفاده از رسانه و فضای مجازی

در عصر دیجیتال، می‌توان با تولید محتوای قرآنی، اشتراک‌گذاری آیات، و ساخت پادکست یا ویدیوهای کوتاه، قرآن را به دل مخاطبان رساند. این کار، قرآن را از مهجوریت رسانه‌ای خارج می‌کند.

🧭 ۵. رجوع به قرآن در تصمیم‌گیری‌ها

در تفسیر ثقین آمده است که قرآن باید معیار سنجش باشد؛ نه فقط در عبادات، بلکه در انتخاب‌های روزمره: از روابط تا مسائل اجتماعی. زنده کردن قرآن یعنی مشورت با آن در هر گام زندگی.

🌱 قرآن را چگونه دوباره زنده کنیم؟ از مهجوریت تا محوریت

قرآن، کتابی است که آمده تا زندگی انسان را روشن کند؛ اما در بسیاری از خانه‌ها، تنها در قفسه‌ها جا خوش کرده و از متن زندگی فاصله گرفته است. زنده کردن قرآن، یعنی بازگرداندن آن به جایگاه اصلی‌اش: راهنما، آرام‌بخش، و معیار تصمیم‌گیری. این متن، راه‌هایی ساده و کاربردی برای احیای حضور قرآن در زندگی روزمره ارائه می‌دهد.

🕯️ ۱. از خواندن تا فهمیدن

در تفسیر المیزان آمده است که «تلاوت» قرآن، اگر با تدبر همراه نباشد، تنها صوتی زیباست بدون اثر. زنده کردن قرآن یعنی خواندن با تأمل، پرسیدن از معنا، و تلاش برای فهمیدن پیام آیه‌ها.

 «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ» (سوره محمد، آیه ۲۴)

🧠 ۲. تبدیل آیات به رفتار

در تفسیر نمونه تأکید شده که قرآن باید در رفتار انسان تجلی یابد. وقتی آیه‌ای درباره صداقت یا صبر می‌خوانیم، باید آن را در عمل تمرین کنیم. این‌گونه، قرآن از صفحه به زندگی منتقل می‌شود.

🕌 ۳. حضور در خانه و خانواده

در تفسیر نور آمده است که خانه‌ای که در آن قرآن خوانده شود، نورانی‌تر و آرام‌تر است. زنده کردن قرآن یعنی تبدیل آن به بخشی از فرهنگ خانوادگی: خواندن دسته‌جمعی، گفت‌وگو درباره آیات، و آموزش به فرزندان.

📱 ۴. استفاده از رسانه و فضای مجازی

در عصر دیجیتال، می‌توان با تولید محتوای قرآنی، اشتراک‌گذاری آیات، و ساخت پادکست یا ویدیوهای کوتاه، قرآن را به دل مخاطبان رساند. این کار، قرآن را از مهجوریت رسانه‌ای خارج می‌کند.

🧭 ۵. رجوع به قرآن در تصمیم‌گیری‌ها

در تفسیر ثقین آمده است که قرآن باید معیار سنجش باشد؛ نه فقط در عبادات، بلکه در انتخاب‌های روزمره: از روابط تا مسائل اجتماعی. زنده کردن قرآن یعنی مشورت با آن در هر گام زندگی.

📣 وقتی قرآن شکایت می‌کند؛ فریادی از غفلت انسان

قرآن، کتابی است که برای هدایت انسان نازل شده؛ اما در آیاتش گاه لحنی از شکایت به چشم می‌خورد. شکایتی نه از سر خشم، بلکه از دردِ نادیده گرفته شدن، از بی‌توجهی انسان به حقیقتی که برای نجات او آمده است. این شکایت، تلنگری است برای بیداری.

📖 شکایت پیامبر از امت

«وَقالَ الرَّسولُ يا رَبِّ إِنَّ قَومِي اتَّخَذوا هذَا القُرآنَ مَهجورًا» (سوره فرقان، آیه ۳۰)

در تفسیر المیزان، علامه طباطبایی این آیه را شکایت پیامبر اسلام از امت خود می‌داند که قرآن را رها کرده‌اند؛ نه‌فقط از نظر خواندن، بلکه از نظر عمل، تدبر و محوریت در زندگی. هجرت از قرآن یعنی بی‌توجهی به پیام آن، و این شکایت، نشانه‌ای از درد عمیق پیامبر نسبت به این بی‌مهری است.

🧠 شکایت از بی‌تدبری

«أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا» (سوره محمد، آیه ۲۴)

در تفسیر نمونه آمده است که این آیه، نوعی گلایه از کسانی است که قرآن را می‌خوانند اما در آن تدبر نمی‌کنند. گویی دل‌هایشان قفل شده و راهی به نور هدایت ندارد. این شکایت، دعوتی است به باز کردن قفل دل با کلید تفکر

🕯️ شکایت از تحریف معنوی

در تفسیر نور، اشاره شده که برخی شکایات قرآن، مربوط به کسانی است که آیات را به نفع خود تفسیر می‌کنند یا آن را ابزار قدرت و فریب می‌سازند. این تحریف معنوی، از بزرگ‌ترین ظلم‌ها به قرآن است.

🔥 وقتی دشمنی‌ها شعله‌ور می‌شوند؛ پاسخ قرآن چیست؟

در جهانی که دشمنی‌ها گاه آشکار و گاه پنهان، در روابط فردی و اجتماعی رخ می‌نمایند، قرآن به‌عنوان کتاب هدایت، نه‌تنها سکوت نمی‌کند بلکه راهکارهایی عمیق، انسانی و الهی برای مواجهه با دشمنی‌ها ارائه می‌دهد. این پاسخ‌ها، برخلاف واکنش‌های هیجانی و انتقام‌جویانه، ریشه در حکمت و آرامش دارند.

🛡️ صبر؛ نخستین سپر در برابر دشمنی

«وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا»(سوره مزمل، آیه ۱۰)

در تفسیر المیزان آمده است که «هجرت جمیل» یعنی دوری با وقار و بدون خشونت. قرآن به پیامبر توصیه می‌کند که در برابر آزار زبانی دشمنان، صبر پیشه کند و با زیبایی از آنان فاصله بگیرد؛ نه با نفرت، بلکه با عزت.

🕊️ نیکی در برابر بدی

«ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ»  (سوره فصلت، آیه ۳۴)

در تفسیر نمونه آمده است که این آیه، یکی از بلندترین قله‌های اخلاقی قرآن است. پاسخ دادن به دشمنی با نیکی، نه‌تنها دشمن را خلع سلاح می‌کند، بلکه گاه دل او را نرم کرده و رابطه‌ای دوستانه پدید می‌آورد.

⚖️ عدالت؛ مرز پاسخ‌گویی

 «وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ»  (سوره مائده، آیه ۸)

در تفسیر نور آمده است که حتی اگر با گروهی دشمنی دارید، نباید این دشمنی باعث شود که از مسیر عدالت خارج شوید. عدالت، ستون اصلی پاسخ‌گویی قرآنی به دشمنی‌هاست.

🧠 حکمت در برخورد

قرآن در مواجهه با دشمنان، همواره دعوت به تفکر، گفت‌وگو و پرهیز از خشونت بی‌دلیل دارد. در تفسیر ثقین تأکید شده که برخورد با دشمن باید بر اساس حکمت، موعظه نیکو و جدال احسن باشد (سوره نحل، آیه ۱۲۵).

🕊️ قرآن؛ نسخه‌ای الهی برای آرامش روان

در دنیای پرهیاهوی امروز، اضطراب و فشارهای روانی به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده‌اند. اما قرآن، کتابی آسمانی و هدایتگر، راهی روشن برای رسیدن به آرامش درونی پیش پای انسان می‌گذارد. این متن کوتاه، نگاهی دارد به نقش قرآن در آرامش روانی انسان، با استناد به تفاسیر معتبر شیعه.

🌿 آرامش از جنس ایمان

در آیه‌ای خداوند می‌فرماید:

 «أَلا بِذِكرِ اللَّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ» (سوره رعد، آیه ۲۸)

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان توضیح می‌دهد که ذکر خدا نه‌تنها یادآوری لفظی، بلکه حضور قلبی و اتصال روحی به منبع هستی است. این اتصال، اضطراب را از دل می‌زداید و انسان را در برابر ناملایمات مقاوم می‌سازد.

🌧️ تسکین در لحظات سخت

در تفسیر نور آمده است که قرآن با داستان‌هایی از پیامبران، صبر و امید را به مخاطب القا می‌کند. وقتی انسان با مشکلات روبه‌رو می‌شود، خواندن آیات مربوط به صبر ایوب یا نجات موسی، حس همدلی و امید را در دل او زنده می‌کند.

🔍 هدایتگری در تاریکی ذهن

قرآن نه‌تنها آرامش می‌بخشد، بلکه مسیر درست را نیز نشان می‌دهد. در تفسیر ثقین آمده است که هدایت قرآنی، انسان را از سردرگمی نجات می‌دهد و با روشن‌سازی هدف زندگی، از اضطراب وجودی می‌کاهد.

 نگاهی نو به حقیقت زنده و جاری قرآن در زندگی امروز

مقدمه

قرآن، کتابی‌ست که برخلاف بسیاری از متون مقدس، نه‌تنها کهنه نمی‌شود، بلکه هر روز تازه‌تر می‌شود.  

این ویژگی، نه یک شعار، بلکه حقیقتی‌ست که در روایات و تجربه‌های معنوی انسان‌ها دیده می‌شود.

«لأنَّ اللّٰهَ تباركَ و تعالىٰ لم يَجعَلْهُ لِزمانٍ دونَ زَمانٍ‌، و لا لِناسٍ دونَ ناسٍ‌، فهُو في كلِّ زَمانٍ جَديدٌ، و عِند كُلِّ قَومٍ غَضٌّ إلىٰ يَومِ القِيامَة»  

📚 عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۸۷

تحلیل علمی و معنوی

این حدیث، به زیبایی بیان می‌کند که قرآن، نه برای یک نسل خاص، بلکه برای همه نسل‌ها تا قیامت است.  

در تفسیر عیاشی نیز آمده: قرآن مانند خورشید است؛ هر روز طلوعی تازه دارد. 

📚 تفسیر عیاشی، ج۲، ص۲۰۴

🔍 در علوم شناختی، این ویژگی با مفهوم «برداشت پویا» شناخته می‌شود.  

یعنی انسان با توجه به شرایط فکری، اجتماعی و علمی‌اش، از یک متن واحد، برداشت‌های متفاوتی دارد.  

قرآن، با ساختار چندلایه، استعاره‌های عمیق، و پیوند با فطرت انسانی، این قابلیت را دارد که در هر زمان، پاسخ‌های نو ارائه دهد.

نتیجه‌گیری

قرآن، نه فقط کتابی برای خواندن، بلکه برای «شنیدن» است.  

اگر با دل، با سوال، و با تخصص به سراغش بروی، می‌بینی که هر آیه، نوری تازه دارد.  

و این است راز طراوت بی‌پایان قرآن.

 وعده الهی: پیروزی بی‌قیدوشرط حق بر همه چیز✨

هُوَ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلۡهُدَىٰ وَدِينِ ٱلۡحَقِّ لِيُظۡهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّينِ كُلِّهِۦ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُشۡرِكُونَ

اوست كه پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاد، تا آن را بر همۀ اديان پيروز گرداند، هر چند مشركان خوش نداشته باشند

سوره توبه/آیه ۳۳

 خدای یکتا، پیامبرش را فرستاد…

 نه با یک پیام عادی،

 که با هدایتِ همیشه زنده و دینِ همیشه حق.

 و این یک وعده قطعی است: این دینِ حقیقت، سرانجام بر تمامی ادیان چیره می‌شود.

 حتی اگر تمام مشرکانِ جهان هم،

 از صمیم وجودشان ناخوششان بیاید.

 (سوره توبه، آیه ۳۳)

قدرت نامرئی جبهه حق؛ همه هستی یاوران الهی در نبرد با باطل (با استناد به آیه ۱۸ سوره حج)

همه عالم طبیعت، نیروهای جبهه حق‌اند

أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَكَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ ۖ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ ۗ وَمَنْ يُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُكْرِمٍ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ (حج:۱۸)؛ آیا ندانسته ای که هر که در آسمان ها و هر که در زمین است و خورشید و ماه و ستارگان و کوه ها و درختان و جنبندگان و بسیاری از مردم برای او سجده می کنند؟

و بر بسیاری [که از سجده امتناع دارند] عذاب، لازم و مقرّر شده است. و کسی را که خدا خوار کند، گرامی دارنده ای برای او نیست؛ به یقین خدا هر چه را بخواهد انجام می دهد.

هنگامی که سخن از جنگ می‌شود، انگاره‌ های نادرستی در ذهن برخی از دنیازدگان شکل می‌گیرد که مایه عدم آرامش و ترس می‌شود. در ادبیات قرآن کریم، جبهه باطل به سرکردگی شیطان و جبهه حق به سرپرستی خداوند است و نتیجه هماوردی این دو جبهه مشخص است.

زیرا شیطان، خود مخلوق خداوند است. بنابراین، جبهه باطل، نابودشدنی است و جبهه حق پیروز نهایی است. همه عالم هستی از جمله آسمان‌ها، زمین، کهکشان‌ها، ستاره‌ها و سیارات، کوه‌ها و درختان و حیوانات، آب و باد و خاک و آتش، فرشتگان و نیروهای ماورائی، همه و همه در برابر پیشگاه حضرت دوست، خاضع و خاشعند و به دستور خداوند، هر مأموریتی که به آن ها ابلاغ شود، بی درنگ انجام می‌دهند.

از این رو، نباید جبهه حق را تنها به برخی از انسان‌ها و یا تعداد محدودی از تجهیزات نظامی محدود کرد؛ بلکه جبهه حق به پهنای آسمان‌ها و زمین است و همه به اذن خداوند، هر گاه که لازم باشد به کمک جبهه حق می‌شتابند. نمونه آن در زمان معاصر، شن‌زارهای طبس بود که هواپیماهای آمریکایی را زمین‌گیر کرد.

نتیجه این که این انگاره نادرست را از ذهن پاک کنیم که ما در اقلیت هستیم و باید با دنیایی در اکثریت با بهترین تجهیزات و اطلاعات بجنگیم و نتیجه این هماوردی، شکست ما خواهد بود. این انگاره از پای بست، نادرست است.

بلکه همیشه جبهه حق در اقلیت بوده است و در طول تاریخ، پیروز نهایی میدان بوده است، زیرا همه موجودات باذن الله، یار و یاور جبهه حق بوده، هستند و خواهند بود. هیچ‌گاه نباید، کارزار را با ادبیات آغشته به دنیا تفسیر کنیم؛ بلکه بیایید و با ادبیات قرآن کریم، آن را تفسیر کنیم تا رنگ و بویی دیگر پیدا کند و بر قوت ما بیفزاید و اراده ما را برای کمک به جبهه حق روز به روز تقویت کند.

‌ مرگ بر آمریکا «مرگ بر…» در قرآن 

در منطق الهی آیا می‌توان برای کسی مرگ خواست؟ آیا شعار «مرگ بر…» با اخلاق اسلامی سازگار است؟ پاسخ را نه در عواطف فردی یا برداشت‌های سطحی، بلکه بایستی در سنت‌های تغییرناپذیر الهی در قرآن جست‌وجو کنیم.

خشم الهی

قرآن کریم بارها با صراحت از واژه‌ی «قُتِلَ» استفاده کرده – فعلی ماضی مجهول به معنای «مرگ بر» یا «هلاک باد». برخلاف پندار برخی، این تعبیر نه استعاره‌ای شاعرانه بلکه بیان حکم الهی درباره کسانی است که مسیر باطل را آگاهانه برگزیده‌اند.

 این تعبیر در قرآن، همیشه ناظر به فساد ساختاری، دشمنی عامدانه با حق، و طغیان مستمر است؛ صاحبان ثروت، قدرت و رسانه‌هایی که به شکلی سازمان یافته، با حق دشمنی دارند. 

بنابراین اگر در روزگار ما، ساختاری همان الگوهای ظالمانه را بازتولید کند، به دلیل تغییرناپذیری سنت‌های الهی، به همان حکم الهی محکوم خواهد شد.

مرگ بر ناسپاسان

 «قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَكْفَرَهُ»

مرگ بر انسان [بی ایمانی] که این چنین کفران نعمت کرده و ناسپاس است! (عبس: ۱۷)

 ناسپاسی در منطق قرآن، تنها غفلت از شکر نیست؛ بلکه استفاده از نعمت در مسیر ظلم و طغیان نیز مصداق ناسپاسی است.

 آمریکایی که می‌توانست با علم، ثروت و نفوذ سیاسی‌ و قدرت نظامی‌اش عامل صلح در جهان باشد، امروز عملاً طراح، صحنه‌گردان و مجری بزرگترین جنایات تاریخ معاصر است؛ از تحریم‌های دارویی بیماران پروانه‌ای در ایران تا تجهیز کامل رژیم کودک‌کش صهیونی برای نسل‌کشی در غزه.

 آیا برنامه‌ریزی برای محروم کردن هزاران کودک از غذا، دارو، آب و امنیت، مصداق آشکار ناسپاسی و طغیان نیست؟ پس چطور می‌توان «مرگ بر آمریکا» نگفت؟

 مرگ بر بنگاه‌های دروغ‌پردازی

 «قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ» 

مرگ بر دروغ‌پردازان (ذاریات: ۱۰)

در عصر رسانه، این آیه دقیقاً بر کسانی منطبق است که با جعل روایت، حق را باطل و باطل را حق جلوه می‌دهند. وقتی رسانه‌های آمریکایی، نسل‌کشی در غزه را «دفاع مشروع» صهیونیست‌ها می‌نامند، و مقصر قتل‌عام زنان و کودکان را مقاومت اسلامی معرفی می‌کنند، آشکارا از دروغ به‌عنوان سلاح جنگی استفاده می‌کنند..

 وقتی تلاش صلح‌آمیز ایران در صنعت هسته‌ای را «خطر جهانی» و اسرائیل مسلح به صدها کلاهک هسته‌ای با سابقه حمله به همه کشورهای منطقه را «صلح‌طلب» معرفی می‌کند، باید گفت این دروغ‌پردازانی مشمول همان مرگی هستند که در قرآن آمده است.

مرگ بر جنایتکاران جنگی

«قُتِلَ أَصْحَابُ الْأُخْدُودِ»

مرگ بر شکنجه‌گرانی که صاحب آن خندق بودند [که مؤمنان را در آن سوزاندند.] (بروج: ۴)

 اصحاب اخدود، سپاهیان حکومت یهودی یمن بودند که مسیحیان نجران را به سبب استقامت بر دینشان در خندقی از آتش سوزاندند! (شرح در: کتاب ممنوعه فلسطین)

 در روزگار ما، وقتی با بمب‌های آمریکایی مسجد و کلیسا بمباران شده و بیمارستان‌ها نابود می‌شود، با حمایت آمریکا، هزاران زن و کودک فلسطینی به جرم یهودی نبودن در زیر آوارهای غزه دفن می‌شوند، بی‌هیچ تردیدی باید گفت که واقعه اصحاب اخدود تکرار شده است.

غزه همان اخدود امروز است و همان‌گونه که قرآن در برابر اصحاب اخدود خشم الهی را فریاد زد، شعار «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» بازتاب دگرباره این خشم مقدس است.

مرگ بر طراحان انکار و فریب

 «إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ»

او [برای مبارزه با حق] اندیشید و طراحی کرد! مرگ بر او باد که‌ چگونه‌ برای فساد و ظلم‌ ‌برنامه‌ریزی كرد! و باز هم مرگ بر او، که چگونه نقشه کشید و چه‌ اندازه‌ ظلم‌ و تعدي‌ و فساد كرد! (مدثر: ۱۸ تا ۲۰)

 دشمنان حقیقت همیشه با خشونت فیزیکی اهل حق را سرکوب نمی‌کنند؛ گاهی با نرم‌افزارهای تحلیلی، سیاست‌های تحریمی و طراحی جنگ‌های شناختی، مردم را از نور هدایت دور می‌سازند.

 وقتی دولتی همچون آمریکا، با تمام قدرت رسانه، دیپلماسی، اقتصادی و نظامی، حقیقت را سرکوب می‌کند و سعی در تحریف مبارزه‌ی حق‌طلبان و انکار مظلومیت آنان دارد، مشمول همین آیه است. کسی که برنامه‌ریزی می‌کند تا حقیقت شنیده نشود، مستحق «مرگ بر» شنیدن است.

پژواک فریاد الهی

شعار «مرگ بر آمریکا»، نه شعاری احساسی و از سر خصومت شخصی، بلکه فریاد ایمان به سنت‌های تغییرناپذیر و تبدیل‌ناپذیر الهی است.

وقتی دولتی همچون آمریکا، تمام قدرت رسانه‌ای، نظامی، و اقتصادی خود را در خدمت حمایت از اشغال، تحریف و سرکوب قرار داده و تجلی مدرن همان طاغوت‌های گذشته است، سر دادن شعار «مرگ بر آمریکا» نه تنها مشروع، که رسالتی قرآنی و وظیفه‌ای مؤمنانه است.

 تفسیر و تحلیل آیه ۱۱۱ سوره آل عمران  

“لَنْ يَضُرُّوكُمْ إِلَّا أَذًى ۖ وَإِنْ يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنْصَرُونَ” ؛ هرگز [دشمنان] به شما آسیبِ سخت نرسانند، مگر آزارِ اندک! و اگر با شما بجنگند، پشت به شما کرده [فرار] می‌کنند؛ سپس یاری نخواهند شد.

 تحلیل مفهومی و سیرتاریخی آیه  

 ۱. زمینه نزول آیه 

این آیه در شرایطی نازل شد که یهودیان بنی‌قینقاع (ساکن مدینه) پس از شکست مسلمانان در جنگ اُحُد، با تحریک مشرکان مکه و ایجاد رعب در جامعه اسلامی، سعی در تضعیف روحیه مسلمانان داشتند. خداوند با این آیه به مؤمنان اطمینان خاطر می‌دهد که توطئه‌های دشمنان، عاقبتی جز شکست ندارد.

۲. تحلیل کلیدواژه‌ها 

- لَنْ يَضُرُّوكُمْ (هرگز به شما آسیب نرسانند)

  تأکید بر عجز ذاتی دشمنان با قید «لن» (هرگز) که در عربی برای نفی همیشگی به کار می‌رود.  

- إِلَّا أَذًى (مگر آزارِ اندک)  

«أذًى» شامل هرگونه آسیب موقت و غیرجدی می‌شود؛ مانند:  

  - تهدیدهای روانی  

  - شایعه‌پراکنی  

  - ایجاد مزاحمت‌های محدود  

- يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبَار (پشت به شما می‌کنند) 

  تصویری روشن از فرار و شکست نهایی دشمن حتی در صورت آغاز جنگ.  

- لَا يُنْصَرُونَ یاری نمی‌شوند 

  نفی هرگونه حمایت الهی یا بشری از دشمنان حق.

 ۳. پیوند با داستان موسی (ع) و فرعون و تعمم آن به تجاوز صهیونیست‌ها 

 این آیه در ادامه بیان نصرت‌های الهی آمده است. خداوند با یادآوری نجات بنی‌اسرائیل از چنگال فرعون (با وجود ظاهرِ قدرتمندش) به مسلمانان می‌فهماند:  

- فرعون‌های زمانه نیز تنها می‌توانند «أذًى» آزار موقت ایجاد کنند.  

- سرنوشت هر ظالمی، فرار و نابودی است؛ همان‌گونه که فرعون در دریای سرخ غرق شد:  

 «فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ»(القصص:۴۰).

 درس‌های تربیتی و کاربردی  

۱. امید در سخت‌ترین شرایط 

   - آیه به مؤمنان می‌آموزد که ترس از دشمن بی‌معناست؛ زیرا آسیب‌های آنان سطحی و زودگذر است.  

۲. توطئه‌شناسی  

   - دشمنان همواره از دو ابزار استفاده می‌کنند:  

     - «أذًى» (آزارهای روانی/تبلیغاتی)  

     - «قتال» (تهدید نظامی)  

   - اما هیچ‌یک پایدار نیستند.  

۳. وعده نصرت الهی  

   - شرط پیروزی، استقامت و توکل است:  

    «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ»(محمد:۷).  

۴. تسلی بخشی به مظلومان تاریخ 

   - این آیه به همه مستضعفان (از مسلمانان صدر اسلام تا مظلومان امروز فلسطین، یمن و…) امید می‌دهد که پیروزی نهایی از آنِ صالحان است.

نتیجه‌گیری  

این آیه سه قانون الهی را فریاد می‌زند:  

۱. دشمنان حق، توانِ آسیبِ اساسی ندارند.  

۲. هرگونه تهاجم آنان، به شکستِ مفتضحانه می‌انجامد.  

۳. نصرت‌خواهی دشمنان، بی‌پاسخ می‌ماند.  

این همان «سنّت الهی» است که در سراسر تاریخ جریان دارد؛ از داستان موسی (ع) و فرعون تا مقابله با استکبار امروز و تجاوز رژیم صهیونیستی 

هشدار امام علی(ع): قرآن را قربانی تفسیرهای نادرست نکنید! (خطبه 27 نهج البلاغه)

ای انسانها! بدانید که قرآن، این کتاب آسمانی، فقط مجموعهای از حروف و کلمات نیست. او نوری هدایتگر، حقیقتی زنده و معیاری همیشگی برای تشخیص حق از باطل است. قرآن نازل شده تا به آن عمل کنید، حتی اگر تمام حروفش را حفظ نکنید.

اما هشدار! خطری بزرگ کمین کرده است:

🔴 خطر تحریف معنوی: برخی با دانش ناکافی یا انگیزههای نادرست، به تفسیر قرآن روی میآورند. آنها تنها بر اساس ظاهر الفاظ قضاوت میکنند و به عمق و روح کلام الهی توجهی ندارند. اینان سخن خدا را به میل خود می‌چرخانند و معنای حقیقی آن را تحریف میکنند! گویی قرآن را فدای هوس‌ها و نظرات شخصی خود می‌کنند.

🔴 مسئولیت سنگین علما: وای بر حال دانشمندان دینی که در این میدان گمراه میشوند! کسانی که با ادعای فهم دین، مردم را به بیراهه میکشانند. آیا کسی که با دستان خودش، کشتی نجات مردم (قرآن و دین) را غرق کند، سزاوار بخشایش است؟!

📌 نکته کلیدی

امام علی(ع) در این خطبه تکان‌دهنده (خطبه 27 نهج البلاغه)، بر عظمت قرآن تاکید می‌کنند و همزمان، هشداری جدی میدهند: تفسیر نادرست و تحریف معنوی قرآن، گناهی نابخشودنی و عامل گمراهی تودههاست. آنها که بدون صلاحیت کافی یا با اغراض شخصی، دست به تفسیر میزنند، گویا جان کلام خدا را میربایند و حقیقت را واژگون میسازند.

جمع‌بندی 

امروز بیش از هر زمان، این هشدار امام علی(ع) برای ما زنده است. در دریای اطلاعات و تفاسیر رنگارنگ از دین، باید:

1. قداست و عمق قرآن را همواره به یاد داشته باشیم.

2. در پذیرش تفسیرها نهایت دقت و تحقیق را به خرج دهیم و به سراغ اهل صلاحیت و تخصص واقعی برویم.

3. از کسانی که قرآن را ابزاری برای پیشبرد منافع شخصی یا گروهی خود میکنند، برحذر باشیم.

سخن امام علی(ع) یادآوری میکند: حفظ حقیقت دین، به اندازه عمل به آن، حیاتی است.

از سدوم تا امروز: هشدار قرآن درباره فروپاشی جوامع فاسد

“فَلَمَّا جَاءَ أَمْرُنَا جَعَلْنَا عَالِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهَا حِجَارَةً مِنْ سِجِّيلٍ مَنْضُودٍ”

پس هنگامی که عذاب ما فرا رسید، بالاترین آن [سرزمین آلوده] را فروترینش نمودیم و بر آن سنگ هایی از نوع سنگِ گلِ لایه لایه فرو ریختیم(آیه ۸۲ سوره هود).

این آیه از سوره هود (آیه ۸۲) به توصیف عذاب الهی بر قوم لوط می‌پردازد که نمونه‌ای شگفت از عدالت خداوند در برابر فساد بی‌سابقه است. در تحلیل این آیه به جنبه‌های زیر توجه کنید:

 ۱. تحلیل مفهومی آیه

- «جَعَلْنَا عَالِيَهَا سَافِلَهَا» (بالاترین بخش‌های آن را فروترینش کردیم):  

  اشاره به واژگونی کامل تمدن قوم لوط که ممکن است شامل:  

  • زلزله‌ای ویرانگر  

  • انفجار گازهای زیرزمینی  

  • فروکشیدن شهر به اعماق زمین (مانند منطقه مُرده‌دره در اردن امروز).

- «حِجَارَةً مِنْ سِجِّيلٍ» (سنگ‌هایی از سنگِ گلِ لایه‌لایه):  

  طبق تفاسیر، سِجّیل ترکیبی از سنگ و گل آتشین است که:  

  • از آسمان باریده‌اند (مانند سنگ‌باران آتشفشانی)  

  • هر سنگ با نام فرد گناهکار نازل می‌شد (روایات شیعی).

۲. نکات علمی و تاریخی

- شواهد باستان‌شناسی:  

  منطقه سَدُوم (مسکن قوم لوط) در حاشیه دریای مرده، امروزه مملو از بلورهای گوگرد و لایه‌های سنگی ذوب‌شده است که نشان‌دهنده حرارت فوق‌العاده است.

- پدیده زمین‌شناسی:  

  تبدیل «عالی به سافل» ممکن است اشاره به واژگونی لایه‌های زمین (Inversion) بر اثر انفجار گازهای زیرزمینی باشد.

۳. درس‌های تربیتی آیه

محور: عدالت الهی  

پیام آیه: عذاب هنگامی می‌آید که ظرفیت گناه پر شود  

تطبیق امروزی: هشدار به جوامع منحط  

محور: تخریب تدریجی  

پیام آیه: فروپاشی از درون با دگرگونی طبیعی  

تطبیق امروزی: اثرات فساد اخلاقی بر جوامع  

محور: دقت مجازات  

پیام آیه: سنگ‌های نشانه‌دار (سجیل)  

تطبیق امروزی: مجازات متناسب با عمل    

۴. پیوند با آیات مشابه

- قرآن:  

  - «وَإِنَّكُمْ لَتَمُرُّونَ عَلَيْهِم مُّصْبِحِينَ» (صافات:۱۳۷)  

    “شما [مسلمانان] صبحگاهان بر ویرانه‌های آنان می‌گذرید."  

    ← تأیید بقای آثار عذاب برای عبرت آیندگان.

- تورات:  

  - «خداوند بر سدوم و عموره گوگرد و آتش باراند» (پیدایش ۱۹:۲۴)  

    ← هماهنگی با توصیف قرآن از سنگ‌های سجیل.

۵. تحلیل استراتژیک در گفتمان معاصر

این آیه سه هشدار کلیدی به جامعه امروز می‌دهد:  

۱. فساد، تمدن‌ها را از درون می‌پوساند 

   همان‌گونه که قوم لوط با شهوت‌پرستی نابود شد، جوامع مدرن نیز با انحرافات اخلاقی فرو می‌پاشند.  

۲. عذاب الهی قوانین طبیعی را نقض نمی‌کند 

   «جعلنا عالیها سافلها» نشان می‌دهد خداوند از قوانین طبیعت برای مجازات استفاده می‌کند (مانند سونامی، زلزله).  

۳. نشانه‌های عذاب پیش از وقوع آشکار است

   قرآن تأکید می‌کند لوط به قومش هشدار داد (هود:۸۱) ولی آنان استهزاء کردند.

 🏜️ نتیجه نهایی:  

آیه ۸۲ هود، سند الهی بر حتمیت عدالت است. همان‌گونه که قوم لوط به‌سبب اصرار بر گناه «بالاترین شهر» را به «پست‌ترین ویرانه» تبدیل کرد، هر جامعه‌ای که از ظرفیت الهی عدول کند، دچار واژگونی ارزشی و فروپاشی عینی خواهد شد. این آیه زنگ خطری است برای تمدن‌های مادی‌گرا که فساد را در خود نهادینه کرده‌اند.

لی نقم؛ سلاح الهی که دشمن را بیچاره می‌کند! (تحلیل تورات تا مقاومت)

انتقام از آن من است و جزا را من خواهم داد، زیرا پای ایشان خواهد لغزید، زیرا روز بلای ایشان نزدیک است و آنچه برای ایشان مقدر شده، به‌زودی خواهد رسید.» (تورات مقدس، سفر تثنیه، باب ۳۲، آیه ۳۵)  

 ۱. تحلیل مفهومی آیه  

  «לִי נָקָם וְשִׁלֵּם» (لی نَقام وِشِلِم)  انتقام و جزا از آنِ من است 

- مفاهیم کلیدی

  - انحصار انتقام در خداوند: تأکید بر اینکه مجازات دشمنان حقِ انحصاری خداوند است.  

  - عدم شتاب در مجازات: عبارت «پای ایشان خواهد لغزید» نشان‌دهنده مجازاتی طبیعی و غیرمستقیم است.  

  - قطعیت وعده الهی: تأکید بر نزدیکی روز مجازات «روز بلای ایشان نزدیک است».  

۲. تطبیق با مفاهیم قرآنی  

این آیه با چندین اصل قرآنی همسویی دارد:  

- آیه ۳۰ سوره شوری 

  «وَمَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ»  

  هر مصیبتی از دستاورد خود انسان است.  

  → تطبیق: «لغزیدن پای» نتیجه طبیعی اعمال ظالمانه.  

- آیه ۱۸ سوره سجده

  «أَفَمَن كَانَ مُؤْمِنًا كَمَن كَانَ فَاسِقًا لَّا يَسْتَوُونَ»  

  آیا مؤمن با فاسق برابر است؟  

  → تطبیق: مجازات الهی مبتنی بر عدالت ذاتی نظام آفرینش.  

 ۳. تحلیل راهبردی در گفتمان مقاومت  

این آیه در بیانات رهبران مقاومت (مانند سخنرانی اخیر رهبر انقلاب) به‌گونه‌ای دیگر بازتاب یافته است:  

- تضمین الهی پیروزی

  «نیروهای مسلح با قدرت عمل خواهند کرد» ← بازتاب عملی «انتقام از آنِ من است».  

- هشدار به دشمن

  «رژیم صهیونیستی از جنایت خود سالم خلاص نخواهد شد» ← تطبیق با «جزا را من خواهم داد».  

 ۴. مقایسه‌ی مفاهیم در تورات، قرآن و گفتمان مقاومت  

مفهوم در تورات: انتقام الهی (لی نقم)  

بازتاب در قرآن: إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا (حج:۳۸)  

مصداق در گفتمان مقاومت: «بیچاره‌سازی رژیم صهیونیستی»  

مفهوم در تورات: لغزیدن پای دشمن  

بازتاب در قرآن: فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً (رعد:۱۷)  

مصداق در گفتمان مقاومت: «تلخ شدن زندگی برای صهیونیست‌ها»  

مفهوم در تورات: نزدیکی روز مجازات  

بازتاب در قرآن: اقتربت الساعة (قمر:۱)  

مصداق در گفتمان مقاومت: «پایان کار صهیونیست‌ها نزدیک است»  

 ۵. نتیجه‌گیری الهیاتی  

این آیه سه پیام راهبردی دارد:  

۱. هشدار به ظالمان: مجازات الهی قطعی اما غیرمستقیم است (سقوط طبیعی در اثر ظلم).  

۲. تسلی مؤمنان: عدالت الهی در زمان مقدر محقق می‌شود («به‌زودی خواهد رسید»).  

۳. تذکر به صبر: واکنش به ظلم باید مبتنی بر توکل به خداوند باشد نه اقدام خودسرانه.  

 ✨ نکته پایانی: در بیانات ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ رهبر انقلاب، عبارت «آنها را بیچاره خواهیم کرد» بازخوانی نوینی از همین مفهوم توراتی است که در آن، مجازات دشمن همزمان انسانی (با قدرت نظامی) و الهی (با توفیق خداوند) تصویر شده است. این تلفیق، الگویی کامل از «عقلانیت انقلابی» را ارائه می‌دهد.

  تحلیل حدیث امام هادی(ع) درباره نحوست روزها: گناه روزها یا گناه انسان؟  

🔥 نقد بنیادین توهم نحوست  

امام هادی(ع) در این حدیث شوک‌آور، پرده از بزرگترین دروغ روانی انسان برمی‌دارد: “نسبت دادن شکست‌ها به روزگار بی‌گناه!” وقتی حسن بن مسعود پس از سه حادثه دردناک آسیب انگشت، برخورد سوارکار، پاره شدن لباس فریاد می‌زند: “وه چه روز شومی!، امام با جمله انقلابی پاسخ می‌دهد:  

“أَ تَرْمِي بِذَنْبِكَ مَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ؟“آیا گناه خود را به گردن بی‌گناه می‌اندازی؟   

این پاسخ، سه لایه عمیق دارد:  

- نفی جبرگرایی: روزها ابزارهای بی‌اراده‌ای بیش نیستند؛ مانند چاقویی که هم برای جراحی استفاده می‌شود هم جنایت!  

- تأکید بر علیت الهی: تمام پدیده‌ها در چارچوب *"حُکمِ الله” رخ می‌دهد .  

- هشدار روانشناختی: این طرز فکر، فرار از مسئولیت است همانطور که آیت‌الله خامنه‌ای تصریح می‌کنند: روزها گناهی ندارند؛ گناه از کسانی است که روزها را با عمل ناپسند خود لعن‌کردنی می‌کنند.

💥 پیامدهای ویرانگر باور به نحوست  

امام هادی(ع) با جمله اخطارآمیز:

“وَ اللَّهِ مَا يَنْفَعُكُمْ“به خدا سوگند! این کار سودی ندارد. 

سه عارضه مرگبار این اندیشه را افشا می‌کند:  

1. مجازات الهی: توهین به روزهای بی‌گناه، خود گناهی است که کیفر دارد: خداوند شما را به خاطر نكوهش بى‌گناهان مجازات مى‌كند.  

2. توقف رشد فردی: با انداختن تقصیر به گردن روزگار، انسان علت واقعی مشکلات (اعمال خودش) را نمی‌بیند و در جهل مرکب می‌ماند.  

3. تضعیف توکل: اعتقاد به تأثیر ذاتی روزها، نوعی شرک خفیف است؛ زیرا تنها خداوند “الْمُثِيبُ وَ الْمُعَاقِبُ” (پاداش‌دهنده و مجازات‌کننده) است .  

همانطور که علامه طباطبایی در المیزان می‌نویسد:  

اجزای زمان مانند هم هستند و تفاوت‌ها نه از ذات زمان، که از حوادثی است که در آن رخ می‌دهد.  

 ✨ گام‌های عملی برای رهایی از توهم نحوست  

 ۱. مکث ۱۰ ثانیه‌ای 

- توضیح: پیش از نسبت دادن مشکلات به روزگار، مکث کرده و از خود بپرسید:علت واقعی این حادثه چه بود؟ 

- منبع: الهام‌گرفته از فرمایش امام هادی(ع) در تحف‌العقول  

۲. اصلاح باورها  

- توضیح: تکرار روزانه ذکر:  

  “اللّهم لا طیرَ إلا طیرُک“؛ بارالها! هیچ شومی جز شومی تو نیست.

- منبع: مستند به روایت پیامبر(ص)  

 ۳. مسئولیت‌پذیری 

- توضیح: در مواجهه با مشکلات:  

  - به جای لعنت کردن زمان،  

  - ۳ خطای شخصی خود را یادداشت کنید  

- منبع: تحلیل مبتنی بر آموزه‌های تحف‌العقول  

💎 جمع‌بندی: روزها آینه‌ی اعمال ما هستند  

این حدیث منشأ تمام بدبختی‌های انسان مدرن را نشان می‌دهد: گریز از مسئولیت.

- اگر روز عاشورا مظهر عزت است، به فداکاری حسین(ع) مربوط است .  

- اگر روز سیزده برخی را می‌ترساند، از توهم ذهنی آنهاست نه ویژگی عدد ۱۳! .  

پس فریاد امام هادی(ع) امروز هم طنین‌انداز است:  

“لَا تَجْعَلْ لِلْأَيَّامِ صُنْعاً فِي حُكْمِ اللَّهِ: برای روزها در حکم خداوند نقشی قائل مشو  

پیام  

روزها قضاوت نمی‌کنند؛  

این ما هستیم که با اعمالمان، روزها را قهرمان یا جنایتکار تاریخ می‌سازیم!  

✨ #نفی_نحوست #مسئولیت_پذیری"  

بر اساس منابع: تحف العقول ، المیزان ، بیانات رهبری 

در میان گرداب‌های فکری و امواج سهمگین شبهات دنیای امروز، انسان بیش از هر زمان دیگری نیازمند تکیه‌گاه مستحکم و ریسمان نجات‌بخش الهی است. “حبل الله” یا “ریسمان الهی"، مفهومی عمیق و حیاتی در قرآن کریم است که راه نجات و هدایت را به بشر نشان می‌دهد.

 حبل الله در کلام خداوند

خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:"وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا” (سوره آل عمران، آیه ۱۰۳)؛ و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید.

حبل الله چیست؟

“حبل الله” نماد پیوند با خداوند و راهی برای رسیدن به رستگاری است. این ریسمان الهی تجلی‌های گوناگونی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. قرآن کریم  

    نخستین و آشکارترین مصداق حبل الله، کلام الله مجید است. قرآن راهنمای زندگی، نور هدایت و معیار سنجش حق از باطل است. چنگ زدن به معارف و احکام قرآن، اتصال به این ریسمان نجات‌بخش است.

2. عترت و اهل بیت (ع)  

    بر اساس احادیث متواتر از پیامبر اکرم (ص)، قرآن و عترت دو ثقلینِ به هم پیوسته‌اند که تمسک به هر دو، ضامن هدایت است. امامان معصوم (ع) مفسران راستین قرآن و تجسم عملی اسلام ناب هستند.

3. دین اسلام و امت واحد  

    دین خدا به عنوان یک کل واحد، حبل الله است. وحدت امت اسلامی و پرهیز از تفرقه، مصداق اعتصام به این ریسمان الهی است. پراکندگی، سستی در این ریسمان ایجاد می‌کند.

چرا چنگ زدن به حبل الله ضروری است؟

- نجات از گمراهی: در دنیای پرآشوب امروز، حبل الله تنها راه نجات از تاریکی‌ها و انحرافات فکری است.

- دستیابی به وحدت: تمسک به این ریسمان مشترک (قرآن و عترت)، مهم‌ترین عامل وحدت و انسجام امت اسلامی است.

- پایداری در ایمان: این اتصال، ایمان را در برابر طوفان‌های شبهه و فتنه استوار می‌سازد.

- رسیدن به قرب الهی: غایت نهایی این پیوند، تقرب به خداوند و کسب رضایت اوست.

چگونه به حبل الله چنگ بزنیم؟ (نکات کاربردی)

1. انسی دائمی با قرآن  

    نه تنها تلاوت، بلکه تدبر در آیات، فهم معانی و عمل به دستورات قرآن.

2. تبعیت از سنت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)

    شناخت سیره و کلام معصومین (ع) به عنوان الگوهای عملی دین.

3. تقویت روحیه برادری و وحدت

    پرهیز از تعصبات قومی، مذهبی کاذب و تفرقه‌افکنی در جامعه اسلامی.

4. ارجاع اختلافات به قرآن و عترت

    حل منازعات فکری و عملی با مراجعه به این دو مرجع معتبر.

5. دعا و توسل 

    درخواست مداوم از خداوند برای توفیق تمسک به این ریسمان محکم.

“حبل الله” تنها طناب نجات در دریای متلاطم دنیاست. این ریسمان الهی، با دو سرِ استوارِ قرآن و عترت، پلی مطمئن به سوی رستگاری و قرب پروردگار می‌سازد. بیاییم با تمام وجود به این ریسمان چنگ زنیم، در سایه آن متحد شویم و خود را از سقوط در پرتگاه‌های ضلالت و تفرقه نجات دهیم.

معجزه‌ای که زمان را شکست: تحلیل داستان مرگ صده‌ساله  

در این روایت شگفت‌انگیز که برگرفته از آیه ۲۵۹ سوره بقره و تفاسیر اهل‌بیت(ع) است، مردی پس از ۱۰۰ سال خواب بیدار می‌شود، در حالی که گمان می‌کند تنها «یک روز» یا «بخشی از روز» خوابیده است. خداوند با دو نشانهٔ ملموس، هم قدرت بی‌کران خود را به او اثبات می‌کند و هم معاد را برای همگان قابل‌درک می‌سازد:  

۱. معجزهٔ حفظ غذا و نوشیدنی 

   - غذای همراه او پس از یک قرن هیچ تغییری نکرده؛ نشانه‌ای از قدرت خدا بر حفظ مواد فاسدشدنی بدون قوانین مادی.  

۲. معجزهٔ احیای الاغ  

   - استخوان‌های پوسیدهٔ الاغ به فرمان خدا به‌یکباره به هم پیوند می‌خورند، گوشت و رگ‌ها بازسازی می‌شوند و جان می‌گیرد.  

 پیام‌های کلیدی  

- اثبات معاد با محسوسات: خداوند با زنده‌کردن الاغِ متلاشی‌شده، رستاخیز انسان‌ها را به‌صورت عینی نشان می‌دهد؛ همان‌گونه که استخوان‌ها را احیا کرد، انسان‌ها را نیز زنده می‌کند.  

- هدفِ «نشانه‌سازی»: این رویداد نه‌تنها برای اطمینان آن مرد، بلکه به‌عنوان سند زنده‌ای برای تمام بشریت است تا بدانند خدا بر هر کاری قادر است.  

- تغییر نگرش انسان: مرد در پایان با دیدن این معجزات به‌درکی ژرف می‌رسد و اعتراف می‌کند:«أَعْلَمُ أَنَّ اللّه عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ»یقین کردم خدا بر هر چیزی تواناست. 

 درس‌های کاربردی

- از ماده تا معنا  

   خداوند همزمان دو نوع معجزه نشان داد:  

   - نامحسوس: حفظ غذا (اثبات قدرت در امور روزمره).  

   - محسوس: احیای الاغ (اثبات معاد).  

تربیت تدریجی ایمان

   ابتدا با تغییری‌ناپذیر (غذا) شگفت‌زده‌اش کرد، سپس با احیای الاغ، یقینش را کامل ساخت.  

این داستان، سند جاودانه‌ای است که مرگ و حیات تنها به ارادهٔ خداست و معاد، واقعیتی انکارناپذیر

^{موعظه‌ای برای طلب اطاعت الهی و اجتناب از هواپرستی}

ابلیس به خدای متعال میگه من رو از سجده بر آدم معاف کن، بجاش هرچقدر بخواهی من تو را عبادت میکنم.

^{ابلیس میخواست از بین خوبی‌ها، اونی رو که خودش دوست داشت انجام بده، نه اونی که خدا میخواست.} 

 ^{این همون آسیب جدی ما بچه مذهبی هاست.}

^{خیلی وقت ها دوست داریم آدم خوبی باشیم، اما اونجوری که خودمون دوست داریم، نه اونجوری که خدا از ما خواسته.}

^{لذا «نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَكْفُرُ بِبَعْضٍ» میشیم، دقیقا عین کاری که ابلیس کرد.}

^{در واقع اون چیزی که ما رو فرماندهی میکنه، هوای نفس مون هست، نه  خواست الهی.}

^{خدا با این طراحیش میخواد ما رو رشد بده و ضعف هامون را از بین ببره اما وقتی ملاک شد دوست داشتنی های خودمون، دیگه این اتفاق نمی افته و دقیقا میشه نقطه افول ما.}

 ^{خیلی وقت ها ما به دنبال دینداری بدون دردوسر هستیم، آهسته برو و آهسته بیا که کسی شاخت نزنه.}

^{خدا میخواد توی این موقعیت، فلان کار رو انجام بدی اما چون برای ما سخته، این خواسته الهی رو ندید میگیریم و از بین خوبی ها یکی دیگه رو انتخاب میکنیم}

^{در اینجا اصلا حرفی از انتخاب گناه نیست، ما نمیخوایم به دنبال کار گناه برویم بلکه فقط براساس موقعیت تصمیم نگرفتیم و از بین خوبی ها، اون چیزی که راحت تر بوده و بیشتر دوست داشتیم رو انتخاب کردیم.}

 ^{مثل ابلیس. او هم نمی‌خواست به جای سجده بر آدم، به سمت بی‌دینی و عرق فروشی و دزدی و… برود.}

^{تمام حرف ابلیس این بود که: «خدایا! اجازه بده من خودم از بین خوبی ها انتخاب کنم، من دلم می‌خواد فلان خوبی رو انتخاب کنم، تو هم گیر نده»همین مشکل بود که باعث شد #کفر ابلیس بالا بزند.} 

 ^{همه ما در معرض چنین آسیبی هستیم.}

^{این آسیب که خودمان میخواهیم خوبی‌ها را انتخاب کنیم، نه آنچیزی که خداوند خواسته و بر ما تکلیف کرده.}

^{نتیجه اش هم میشود اینکه فکر میکنیم آدم خوبی شده‌ ایم، درحالی که هواپرستی تمام وجودمان را گرفته و اساسا چیزی از خوبی برایمان باقی نمانده چون خواسته الهی را زمین گذاشته ایم.}

 حالا دوست داشتنی ابلیس، مقام، تکبرش و جایگاهش نسبت به انسان بود

^{اما ممکن است دوست داشتنی های ما، از جنس ثروت، مقام، لذت_شهوانی، زن و فرزند و… باشد.}

در مواجهه با استکبار قارون، سه نوع مواجهه و جریان وجود داشت:

 جریان اول: قدرت طلبان حامی قارون

▫️قارون صرفاً یک سرمایه‌دار_مستکبر نبود، بلکه او جزئی از یک نظام_سلطه و پیوند خورده با حلقه‌ی قدرت_فرعونی بشمار میرفت. او دارای یک پشتوانه ساختاری و سیاسی قدرت بود.

فرعون، هامان (وزیر فرعون) و قارون، در واقع کارگزاران حکمرانی_استبدادی‌ای بودند که قارون تنها «مهره_اقتصادی» آنها، برای استثمار بنی‌اسرائیل بود.

لذا ترکیب کنش اقتصادی قارون و کنش سیاسی‌ فرعون، منجر به ساخت نظامی استکباری و طبقاتی داده بود که خروجی آن چیزی جز تحقیر مردم نبود.

این جریان، نماد ائتلاف زر و زور بود لذا هیچگاه از ماجرای نابودی قارون عبرت نگرفت و همان مسیر را محکم دنبال کردند. آیات 39 عنکبوت و 24 غافر، اشاره ای به این جریان دارند.

آیه 81 قصص، ظاهرا نشان میدهد قارون، با آن همه زرق و برقش، نتوانسته بود

حمایت_توده_های_مردم را به سوی خود جلب کند، یا اینکه اندکی از مردم با او همراه شده و یا اینکه عمده مردم پس از آگاهی نسبت به مسیر غلطش، خط خود را از او جدا کرده بودند. در هر صورت قرآن اشاره میکند برای او حامیانی هم نمانده بود تا از او دفاع کنند.

شاید بشود از این نکته استفاده کرد و گفت: قارون، نماد فروپاشی_مشروعیت_اجتماعی بود؛ یعنی هر قدرت و ثروتی که بر اساس فساد ساخته شود و بروز استکباری پیدا کرده و مردم را تحقیر کند، نهایتاً بی‌پشتوانه و ناپایدار خواهد بود.

۲. جریان دوم: مومنان بصیر و مقاوم

آیات 76، 77 و 80 قصص اشاره به کنش این جریان دارد. کسانی که بدون تاثیرپذیری از تبلیغات رسانه ای، محکم پای آرمان های خود ایستاده اند و با نهی_از_منکر خود نسبت به استکبار_قارونی، جامعه شان را همچنان زنده نگه داشته اند. جرئت این جریان در نهی از منکر قارون، آن هم در جوّ و فضایی که بر آن عصر حاکم بوده، خود مسئله ای جالب و اساسی است که امروز نیز باید همچنان ادامه داشته باشد. 

هرچند که در طول تاریخ این گروه معمولا در اقلیت بوده اند اما با ایستادگی و مقاومت خود میتوانند موجب بصیرت، آگاهی و بیداری توده های مردم شده و گفتمان_عمومی را تغییر بدهند.

ایستادگی، مقاومت و صبر، جزو ویژگی های ذاتی این جریان است، چه اینکه در آیه 80 قصص نیز به آن اشاره میشود: «لَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ»

۳.  جریان سوم: توده های خاکستری

آیات 79 و 82 قصص اشاره به این جریان دارد. کسانی که ظواهر زندگی قارون را دیدند و دچار نوعی حسرت، تقلید، و آرزومندی منفعلانه شدند. ریشه‌ فریب آن‌ها، به نداشتن «معیار_صحیح» برای تحلیل و قضاوت بازمیگردد است، لذا به راحتی دچار دنیاخواهی مفرط، ظاهربینی، ناآگاهی و #فقر_هویتی میشوند.

همین ویژگی ها باعث میشود به شدت متاثر از جوّ محیط، رسانه ها، تبلیغات و عملیات های پروپاگاندایی باشند. آیه 79 اشاره میکند: «فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ» یعنی قارون به صورت عادی رفت و آمد نمیکرد، بلکه رفت و آمدش نیز جلوه ای از تبلیغات و رسانه بود تا چشم ها را مسحور خودش کند که همین اتفاق هم افتاد.

امروز نیز دقیقا همین نقش را شبکه_های_اجتماعی و رسانه های عمومی بازی میکنند، که در آن با نمایش «هایلایت‌های زندگی دیگران»، تصویری #اغراق‌آمیز، گزینشی و ویترینی از زندگی دیگران ارائه می‌دهد: موفقیت‌ها، زیبایی‌ها، ثروت، سبک زندگی رؤیایی و خلاصه ایده_آل هرچیزی که به ذهن می آید. در نتیجه انسان در مواجهه با آن، دچار #مقایسه‌ای_ناعادلانه شده و او را خوشبخت ترین و خود را بدبخت ترین فرد روی زمین میبیند و خروجی آن چیزی جز حسرت و #نابودی_فکری و ذهنی و در نتیجه نابودی زندگی واقعی اش نیست.

این جریان اگر آگاه نشود، می‌تواند در بزنگاه‌های مهم، پشت ثروت‌مندان فاسد بایستد، به آن‌ها رأی بدهد، آنان را الگو بگیرد و خود را در مسیر نابودی قرار بدهد

اما اگر آگاه شده و در مسیر حق قرار بگیرد، با استفاده از قدرت بی مانند خود میتواند ساختارهای_استکباری را درهم شکسته و اراده_الهی را پیش ببرد.

لذا بعد از نابودی قارون، توده های مردم نسبت به غلط بودن آن مسیر آگاه شده و مشی خود را اصلاح کردند. اساسا چنین پدیده هایی که تجربه‌ای عینی از ظهور و بروز نتیجه فساد محسوب میشوند، میتواند موجب ارتقای آگاهی و بیداری_جمعی شود و جریان حق باید بیشترین استفاده را از این پدیده ها بکند، چرا که جریان باطل نیز میتواند با یک بدل و #برساخت رسانه ای، از همین پدیده های عینی استفاده کرده و نتیجه ای کاملا به سود خودش بگیرد.

 خروجی این جریانات، تقابل دو گفتمانی است که همیشه در حال نبردند.

مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى ﴿۱۲۴﴾

و هر كس از ياد من دل بگرداند در حقيقت زندگى تنگ [و سختى] خواهد داشت و روز رستاخيز او را نابينا محشور مى ‏كنيم. طه/۱۲۴

تحلیل آیه ۱۲۴ سوره طه: پیامدهای اعراض از خدا  

این آیه شریفه دو هشدار جدی برای زندگی دنیوی و اخروی بیان می‌کند:

۱. عواقب دنیوی: “مَعِيشَةً ضَنْكًا” (زندگی تنگ)

- معنای “ضنک":  

  نه فقط فقر مادی، بلکه:  

  • احساس خفقان و بی‌معنایی در رفاه  

  • اضطراب دائمی با وجود ثروت (روایت: “ضَنکٌ فی صَدرِه” - تنگی در سینه)  

  • گم‌گشتگی روحی حتی در کاخ‌های مجلل  

- نمونه عینی

  فرعون با همه قدرت، فریاد می‌زد: “مَا أُظُنُّ أَن تَبِيدَ هَذِهِ أَبَدًا” (قصص:۲۸)؛ گمان نمی‌کردم این [تمدن] هرگز نابود شود!

 ۲. عواقب اخروی: “نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى"؛ نابینا محشور می‌شود

- کوری معنوی

  • ناتوانی از دیدن شفاعت‌ها  

  • محرومیت از مشاهده نور الهی (روایت: “کُمِّلَ لَهُم عَمَه” - نابینایی کامل)  

  • گم کردن راه بهشت در روز حسابرسی  

چرا “اعراض از ذکر” چنین پیامدهایی دارد؟  

۱. قطع ارتباط با منبع حیات 

   - “أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ” (رعد:۲۸)  

   (آگاه باش که تنها با یاد خدا دلها آرامش مییابد)  

۲. جایگزینی بت‌های مدرن 

   - پول، قدرت، شهرت که انسان را اسیر می‌کنند  

۳. از دست دادن قطبنمای وجود

   - بی‌هدفی در زندگی با وجود موفقیت‌های ظاهری  

 راه نجات در آیه  

- ذکر = یاد خدا در تمام لحظات

  زبانی =تلاوت قرآن، دعا، تکبیر  

   قلبی = تفکر در آیات الهی 

  عملی= اطاعت از فرامین خدا در رفتار 

- پاداش ذاکران 

  “فَأَمَّا مَنْ أَعْطَى وَاتَّقَى #وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَى#فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَى” (لیل: ۵-۷)؛ و اما آن‌کس که بخشش کرد و پرهیزگاری نمود و حسن الهی را تصدیق کرد، او را برای آسانی آماده می‌سازیم)

ثبت روزی و عمر انسان، پیش از تولد

امام رضا علیه السلام: وقتی چهار ماهگی نطفه تمام شود، خدای متعال دو فرشته به سوی نطفه می فرستد تا او را صورت و هیات دهند و روزی و زمان عمر او را ثبت کنند(بحارالانوار/ج5/ص154).

کلام_امام_رضا

هماهنگی با علم پزشکی

- ⏳ زمان چهارماهگی: مطابق با پایان هفته ۱۶ بارداری که اندام‌ها کاملاً شکل گرفته‌اند دقیقاً منطبق بر “صورت و هیأت دادن" 

- 🧬 نقاط عطف رشد: همزمان با آغاز حرکت جنین و تشکیل اثرانگشت  

نکته پزشکی-دینی

امروزه علم می‌داند

 در ۱۶ هفتگی، جنین صدای مادر را می‌شنود  

 در همین زمان، اثر انگشت منحصر به فردش شکل می‌گیرد  

آیا این همان «صورت و هیأت دادن» الهی نیست؟"  

همخوانی_علم_و_دین  

- ✍️ نقش فرشتگان: تجلی “فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِی” (حجر: ۲۹)  

- 📜 ثبت تقدیر: تأیید مفهوم “قلم تقدیر” در روایات اهل بیت(ع

درس‌های حدیث

۱. تقدیر الهی نافی تلاش انسان نیست (ثبت روزی به معنای نفی سعی نیست)  

۲. حرمت جان انسان پیش از تولد (هشدار درباره سقط جنین پس از چهارماهگی)  

۳. شگفتی‌های آفرینش، نشانه‌های خداشناسی (لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ) 

۲. مفاهیم دینی  

- ✍️ نقش فرشتگان: تجلی “فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِی” (حجر: ۲۹)  

- 📜 ثبت تقدیر: تأیید مفهوم “قلم تقدیر” در روایات اهل بیت(ع

ناله‌ای که طاغوت را به زانو درآورد: درس تاریخ برای ظالمان

🔆اى خدا آيا خوابى ؟

فرعون فرمان داد، تا يك كاخ آسمان خراش براى او بسازند، دژخيمان ستمگر او هم مردم را از زن و مرد براى ساختن آن كاخ و بيگارى گرفته بودند، حتى زنهاى آبستن از اين فرمان استثناء نشده بودند.

يكى از زنان جوان كه آبستن بود، سنگى سنگين را براى آن ساختمان حمل مى كرد و چاره اى جز اين نداشت .

زيرا همه تحت كنترل ماءموران خونخوار بودند، اگر او از بردن آن سنگها شانه خالى مى كرد، زير تازيانه جلادان به هلاكت مى رسيد.

آن زن جوان در برابر چنين فشارى قرار گرفت و بار سنگين سنگ را همچنان حمل مى كرد، ولى ناگهان حالش منقلب شد و بچه اش سقط گرديد.

در اين تنگناى سخت از اعماق دل غمبارش ناله كرد و در حالى كه گريه گلويش را گرفته بود، گفت : اى خدا آيا خوابى ؟ آيا نمى بينى اين طاغوت زورگو با ما چه مى كند؟

چند ماهى از اين ماجرا نگذشت كه همين زن در كنار رود نيل نشسته بود كه ناگهان نعش فرعون را در روبروى خود ديد.

آن زن صداى هاتفى را شنيد كه به او گفت : هان اى زن ، ما در خواب نيستيم ما در كمين ستمگران مى باشيم .

📚حكايتهاى شنيدنى 3/52 - عشريه چهار سوقى ص 207.

تحلیل محتوایی داستان

1. نقشه دراماتیک روایت

   ستم سیستماتیک → فاجعه انسانی (سقط جنین) → ناله به درگاه الهی → انتقام الهی (مرگ فرعون) → پاسخ غیبی

2. نمادهای کلیدی 

   - 🏗️ کاخ آسمانخراش: نماد تکبر و ظلم ساختاری  

   - 🪨 سنگ سنگین: استعاره از بار ظلم بر دوش مستضعفان  

   - 🌊 رود نیل: محل تحقق وعده الهی (همانند غرق فرعون)

3.پیام‌های اصلی 

   - ✨ وعده الهی: «إِنَّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصَادِ» (همانا پروردگارت در کمینگاه است)  

   - ⚖️ عدالت الهی در اوج ناامیدی انسان‌ها  

   - 📯 هشدار درباره پیامدهای ستم به زنان و کودکان

نکته تفسیری

این روایت تاریخی یادآور آیه 46 سوره ابراهیم است: "وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَ مَلَئِهِ فَقَالَ إِنِّی رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِینَ"؛ ما موسی را با معجزات خود به سوی فرعون و اطرافیانش فرستادیم، پس گفت: من فرستاده پروردگار جهانیانم.

که نشان می‌دهد نجات مستضعفان، وعده حتمی الهی است.

استراتژی‌های “شیطان” در گمراه کردن انسانها بر اساس مفاهیم قرآنی 

 ۱. استفاده از نقاط ضعف روانشناختی  

- تلقین شک و تردید:  

  - ایجاد سوالات بیپاسخ در ذهن انسانها درباره عدالت، هدف زندگی یا وجود خداوند.  

- تقویت خودخواهی:  

  - تشویق به تمرکز بر موفقیت فردی، ثروت و قدرت به جای ارزش‌های جمعی یا معنوی.  

-عادی سازی گناه:  

  - توجیه رفتارهای مخرب با جملاتی مانند «همه این کار را میکنند» یا «این یک اشتباه کوچک است».  

۲. تحریف حقایق از طریق فریبهای ظریف  

- نیمه حقیقت‌ و نیمی دروغ

  - ارائه اطلاعات نادرست در لفافه حقایق؛ مثلاً ادعای «علم اثبات کرده خدا وجود ندارد» بدون استناد به منابع معتبر.  

- سوءاستفاده از معنویت:  

  - ایجاد فرقه‌های انحرافی با شعارهایی مانند «راه سریع بهشت» یا «رازهای پنهان عالم».  

- تضادسازی بین دین و عقل:  

  - القای ناسازگاری ایمان و منطق برای ایجاد دوگانگی ذهنی.  

۳. سوءاستفاده از تکنولوژی و رسانه  

- الگوریتم‌های اعتیادآور:  

  - طراحی پلتفرم‌های که کاربران را به سمت محتواهای سطحی یا غیراخلاقی هدایت می‌کند.  

- شبیه‌سازی واقعیت

  - ترویج دنیای مجازی  و خیالی برای دور کردن افراد از ارتباطات واقعی و تفکر عمیق.  

- نابودی حریم خصوصی:  

  - تشویق به افشای اطلاعات شخصی برای افزایش آسیب‌پذیری روانی.  

۴. تفرقه اندازی و تخریب روابط انسانی  

- دشمن سازی

  - تشدید اختلافات قومی، مذهبی یا سیاسی با القای برتری طلبی.  

- تخریب خانواده 

  - ترویج فردگرایی افراطی و تضعیف ارزشهای خانوادگی.  

- نشر بدبینی 

  - گسترش جملاتی مانند «هیچکس قابل اعتماد نیست» یا «عشق واقعی وجود ندارد».  

۵. تضعیف اراده انسان از طریق راحتی کاذب  

- زندگی ماشینی:  

  - جایگزینی تفکر انتقادی با عادتهای روزمره و پذیرش کورکورانه هنجارها.  

- مصرف‌گرایی:  

  - تعریف هویت انسان‌ها بر اساس مالکیت مادی.  

- ترس از مرگ:  

  - تمرکز بر ترس از پایان زندگی به جای کشف معنای وجودی.  

اختلاف افکنان، یاران دشمن»

وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا (نساء:35) : و چنانچه بیم آن دارید که نزاع سخت بین آنها (زن و شوهر) پدید آید، از طرف کسان مرد و کسان زن داوری برگزینید، که اگر مقصود اصلاح داشته باشند خدا میان ایشان موافقت و سازگاری برقرار کند، که خدا دانا و آگاه است. پیام اصلی آیه این است که اگر زن و شوهری با یکدیگر اختلاف داشتند، تلاش کنند اختلافات را در درون خانه و خانواده حل کنند. در گام بعدی اگر این اختلافات حل نشد، بلافاصله آن را در میان اقوام و خویشان علنی نکنند تا برخی مغرضان سوء استفاده کنند، بلکه یک ریش سفید از خانواده مرد و یک ریش سفید از خانواده زن، وظیفه دارند این اختلاف را اصلاح کنند. این پیام آیه می تواند از زن و شوهر به کل خانواده و در گام بعدی به یک سازمان یا مجموعه و در گام بعدی به یک نهاد و در گام بعدی به یک جامعه و حتی امت اسلامی تسری پیدا کند. یعنی اگر در سازمانی، اختلافی شد، نخست در درون همان سازمان این اختلاف حل شود، اگر نشد، دو طرف اختلاف از دو مشاور و صاحب نظر استفاده کنند تا مسئله در درون سازمان حل شود. معنا ندارد در جامعه اسلامی، رسانه ها و شبکه ها به هر دلیلی به دنبال رصد و برجسته سازیِ اختلافات دیگران باشند! قطعا رسانه هایی که از اختلاف پراکنی سود می برند و حیات خویش را در این راه می بینند، رسانه قرآنی نیستند. معنا ندارد در جامعه اسلامی، دو نماینده یا دو گروه از نمایندگان در بیرون فضای مجلس شورای اسلامی، علیه یکدیگر جار و جنجال راه بیندازند! در درون مجلس شورای اسلامی، اختلافات خود را حل کنند و فضای جامعه را ملتهب نسازند. معنا ندارد در درون یک سازمان اسلامی، اختلافاتی باشد و به بیرون سازمان درز پیدا کند. این اختلافات به دو قطبی سازی جامعه منتهی می¬شود. نباید اختلافات از هر سطحی به سطح بالاتر راه پیدا کنند. زیرا انتشار اختلاف، خود اختلاف افزاست و به هر مقداری که دامنه اختلاف انتشار پیدا کند، ضریب برگشت و اصلاح آنان نیز کاهش پیدا می کند. تا جایی که اختلاف کوچکی که به راحتی قابل حل بوده است به اختلاف بزرگی تبدیل می شود که نه تنها دیگر قابل حل نخواهد بود؛ بلکه دامنه اختلاف را از زن و شوهر به خانواده ها و از خانواده ها به گروه ها و از گروه ها به همه جامعه تسری می دهد. مانند سنگی که در درون آب بیفتد، موج های با گستره بیشتر یکی پس از دیگری ایجاد می کند تا حدی که همه سطح آب را در بربگیرد. از این رو، اختلاف زایی چه از دشمن آگاه و چه از دوست ناآگاه، هر دو افتادن در دام بزرگ شیطان است و به شدت باید از آن برحذر بود. از این رو، بر همگان است که به اختلاف دامن نزند و یکدیگر را نسبت به گناه بزرگ اختلاف افکنی و اختلاف پراکنی برحذر دارند که این دام، از جمله برنده ترین سلاح های شیطان برای نابود سازی جامعه مسلمانان است. امید که خداوند نیز رحمت خویش را بر آنان بیفزاید و آنان را ثابت قدم بدارد.